Trong cuốn sách, "Sự tinh thông," (Mastery) Robert Greene rút ra từ cuộc nghiên cứu mới nhất, phỏng vấn những bậc thầy thời hiện đại, và khảo sát cuộc sống của những con người vĩ đại thời trước như Albert Einstein, Leonardo da Vinci, và Mozart để khám phá ra điều gì đã tạo nên những thành công xuất chúng đó.
Ông lập luận rằng thành công ở trong tầm tay của bất kỳ ai, nếu họ có kỷ luật, kiên nhẫn, và tuân theo một số bước quan trọng.
Được sự cho phép của Greene, sau đây chúng tôi xin trích những lời khuyên để chinh phục mọi thử thách từ cuốn sách của ông:
1. Tìm kiếm công việc của đời bạn
Lúc đầu chúng ta đều rất tự tin về lĩnh vực mình tài giỏi nhưng dần dần cảm xúc đó bị dập tắt bởi khen chê của người bên ngoài. Vậy nên, bước đầu tiên là bạn phải tin tưởng vào bản thân mình và định hướng về nghệ nghiệp của mình dựa trên những ưu nhược đặc thù mỗi cá nhân.
Leonardo da Vinci đã không lựa chọn nghề họa sỹ mà ông chạy theo đuổi trí tò mò của tuổi ấu thơ, nhờ đó ông trở thành một cố vấn và chuyên gia trong một loạt các lĩnh vực từ kiến trúc cho đến giải phẫu.
2. Thay vì cạnh tranh trong một lĩnh vực đã bão hòa, hãy tìm một chỗ thích hợp nơi mà bạn có thể chiếm ưu thế
Nhà thần kinh học huyền thoại đồng thời là một vị giáo sư tâm lý học V.S. Ramachandran đã lao động không ngừng nghỉ và không dễ dàng thỏa mãn trước những thành công của mình. Khi ông bắt đầu nghiên cứu về các chi ảo và các rối loạn bất thường của não, ông tìm ra rất nhiều câu hỏi về não bộ và ý thức, điều này vẫn tiếp tục cuốn hút ông đến tận ngày này.
Hãy tìm chỗ đứng phù hợp với bản thân mình và tỏa sáng ở vị trí đó.
3. Không thỏa hiệp với con đường sai trái
Mozart là một cậu bé thần đồng chơi piano. Khi còn rất nhỏ, người cha độc đoán của ông đưa ông đi lưu diễn khắp châu Âu. Khi khám phá ra tài năng soạn nhạc có một không hai, cha ông đã kìm hãm nó lại. Chỉ đến khi chống đối hoàn toàn với cha, ông mới trở thành bậc thầy âm nhạc.
Chúng ta thường bị lôi cuốn bởi những thứ sai lầm, dù đó là tiền, danh vọng, hay sự chấp thuận của những người xung quanh.
4. Yêu thích lĩnh vực của bạn từ những thứ cơ bản nhất
Hãy lục tìm lại thứ làm bạn say mê từ thời thơ ấu, những thứ đó ko chỉ là một sở thích thoáng qua mà đó là thông điệp về những điều bạn sẽ làm trong tương lai. Với Marie Curie, đó là việc tha thẩn trong phòng thí nghiệm của người cha và bị lôi cuốn bởi những dụng cụ của ông.
5. Tìm ra cách học nghề lý tưởng
Charles Darwin từng là một học sinh bình thường. Ông bỏ bê học hành ở trường, quan tâm nhiều đến các mẫu vật hơn là các tiết học. Khi có cơ hội tham gia chuyến thám hiểm đến châu Mỹ, ông suýt chút nữa đã bỏ lỡ nhưng chính chuyến đi đó đã dẫn ông đến với sự nghiệp của đời mình và một trong những học thuyết có tầm ảnh hưởng nhất của mọi thời đại.
Chúng ta thường lệ thuộc và học qua những người thầy. Tuy nhiên chính những kinh nghiệm và sự khám phá mới có thể thay đổi chúng ta và dẫn dắt ta đến với sự thành thạo.
6. Hãy quan sát kỹ lưỡng mọi vấn đề, không ngừng thực hành, và thử nghiệm
Quan sát kỹ lưỡng
Đừng cố gây ấn tượng với mọi người thay vì đó dừng lại để quan sát họ. Khi bạn nhìn ra được quy luật, bạn có thể chiếm ưu thế.
Luyện tập, luyện tập, và luyện tập
Não bộ của chúng ta được thiết lập để kiểm soát các kỹ năng. Bằng việc lặp đi lặp lại một điều gì đó, các tế bào thần kinh sẽ được phục hồi, được lập trình, và áp dụng. Đó là một trong những lý do một con người không thể nào quên được cách đi xe đạp.
Thử nghiệm
Nếu không thử, bạn không bao giờ biết được mình có thực sự đã thành thạo hay chưa. Hãy thử nghiệm đến khi bạn thành thục mới thôi, vì đó chính là quá trình để bạn học hỏi và nâng cao trình độ.
7. Hãy coi trọng giá trị của sự học hỏi hơn tiền bạc, do đó bạn không phải là nô lệ của dư luận
Thay vì lựa chọn một công việc nhiều tiền nhưng tốn thời gian, Martha Graham quyết định theo nghiệp giảng dạy với mức lương khiêm tốn vì công việc này cho phép bà dành thời gian để phát triển những đổi mới trong nghệ thuật múa. Điều này đã biến bà trở thành một nhà cách mạng trong nghề như Picasso đối với hội họa.
Rèn luyện, học hỏi, và dày kinh nghiệm không đến từ những công việc lương cao và áp lực lớn. Những điều đó sẽ biến bạn trở thành một trong vô vàn những người sống chỉ để làm hài lòng người khác.
8. Nhún mình để thực sự học hỏi
Daniel Everett, một nhà ngôn ngữ học tài năng, đã từng thất bại khi học ngôn ngữ của bộ tộc Paraha ở vùng Amazon, điều đã thách thức các nhà nghiên cứu trong nhiều năm trời. Tự đặt mình ở một vị trí quá cao, ông thất bại bởi ông tiếp cận nó với tư cách là một nhà ngôn ngữ học và một nhà truyền giáo.
Ông đã không tài nào học nổi ngôn ngữ đấy cho đến khi ông ta thay đổi cách tiếp cận, bắt chước những đứa trẻ paraha học tiếng, dựa dẫm vào những người của bộ tộc chịu những hạn chế, mặc cảm, như những đứa trẻ Paraha.
Trong một hoàn cảnh mới, bạn cần phải học nhiều nhất và nhanh nhất có thể. Nếu bạn còn giữ lại trong mình những định kiến và tự cho mình là thượng đẳng so với người khác thì bạn sẽ không đạt được điều này.
9. Luyện tập không ngừng , và học cách chịu đựng nỗi đau
Siêu sao thể thao Bill Bradley vừa chậm chạp, không thể nhảy cao và chả có hứng thú gì với môn bóng rổ ngoài việc anh ta sở hữu một chiều cao lý tưởng. Nhận thức được điều đó, anh này đã dành ra ít nhất ba giờ mỗi ngày sau giờ học và cuối tuần để gắn tạ vào giầy và bịt mắt kính của mình để có thể rê bóng mà không cần nhìn. Đó chỉ là bước khởi đầu cho chế độ tập luyện của anh.
Tập luyện cường độ cao và vượt qua những khó khăn trong quá trình tập luyên sẽ mang lại hiệu quả gấp đôi những điều dễ dàng nhưng không có hiệu quả lâu dài.
10. Tin tưởng vào phương pháp “Cứ làm dù vấp ngã” (trial and error) hơn bất kể điều gì
Paul Graham đã luôn luôn bị thu hút bởi những chiếc máy tính. Cách dễ nhất để học là lăn xả vào vấn đề, thất bại, rồi thử lại một lần nữa thay vì học từ một người khác. Kinh nghiệm đó cuối cùng dẫn đến sự sáng tạo ra tổ hợp Y, mang đến một sự hỗ trợ rất lớn cho các doanh nghiệp.
Muốn học một kỹ năng hay bất cứ điều gì thì mỗi cá nhân phải tự tìm ra phương pháp phù hợp với đặc thù tính cách của mình.
11. Hấp thu tinh hoa của một bậc thầy
Thiết lập mối quan hệ đúng đắn giữa người cố vấn và người nhận cố vấn là hình thức học hiệu quả và nhanh nhất, vì khi đó bạn tập trung vào một nguồn kiến thức xuất sắc thay vì phân tâm vào nhiều nguồn. Bạn có thể học được cách tư duy đúng đắn mà họ phải mất cả đời để phát triển nhưng chỉ trong một thời gian ngắn. Nhưng nên nhớ rằng mục đích của bạn phải là vượt lên trên được những kiến thức đó.
12. Chọn những người thấy khắt khe nhất
Carl Jung tôn kính Freud như là người đi tiên phong trong lĩnh vực của mình, nhưng lại mâu thuẫn với một phần trong học thuyết của ông. Dù sau đó họ đường ai nấy đi, thế nhưng Carl Jung nhận ra rằng việc ông không đồng tình với Freud mang lại một bài học lớn và hình thành ý tưởng cũng như nhận thức cốt lõi của riêng ông.
Hãy nhớ rằng, cố vấn của bạn càng khắt khe với người ngoài bao nhiêu, họ sẽ càng khắt khe với bạn bấy nhiêu.
13. Hấp thụ hoàn toàn kiến thức của các bậc thầy – sau đó chuyển đối nó
Glenn Gould là học trò piano có triển vọng nhất của người thầy huyền thoại Alberto Guerrero. Gould nhận được những gì Guerrero dạy ông và nhanh chóng phát huy nó theo hướng hoàn toàn khác. Ở tuổi 19 anh tự ra đi trên con đường riêng, nhưng nhiều năm sau, Guerrero vẫn có thể nhận thấy những điều ông dạy Gould, được tiếp nhận hoàn toàn, nhưng được cải tiến bởi tài năng của anh.
Áp lực chính là khó khăn khi trở thành học trò của một người thầy tài năng. Nhưng hãy vượt qua điều đó bằng việc tiếp thu những điều bổ ích từ người thầy và sau đó phát triển hơn nữa.
14. Tạo ra sự vận động qua lại với tất cả các mối quan hệ của bạn
Freddie Roach, một trong những nhà huấn luyện quyền anh huyền thoại, đã tìm được người học trò tuyệt nhất ở nhà vô địch thế giới tương lai Manny Pacquiao. Anh là học trò giỏi nhất và nhanh nhất của Roach, và qua thời gian, anh học cách nắm bắt các chiến lượt và chỉ dẫn của Roach để rồi từng bước tiến xa hơn so với khi anh chỉ luyện tập một mình.
Mối quan hệ đạt đến trạng thái tốt nhất là khi có sự tương tác.Học giáo lý của một người khác không bao giờ hiệu quả bằng việc thích ứng và cải thiện nó.
15. Làm chủ trí thông minh xã hội
Một trong những rào cản lớn nhất để trở thành bậc thầy là luôn nghĩ cách đối phó với những người khác. Quá dễ dàng để sống một cuộc sống như một chuỗi những trận chiến và những cuộc đụng độ quyền lực mà thực ra chỉ là thứ yếu.
Thật là sai lầm khi cho rằng một cá nhân có thể giỏi đến mức có thể một mình đương đầu với xã hội. Những bậc thầy sử dụng trí thông minh xã hội để khuếch đại những kỹ năng của họ, hơn là dùng để biến người khác thành những trở ngại.
16. Chấp nhận những chỉ trích và thích nghi với cơ cấu quyền lực và xã hội
Ignaz Semmelweis là một trong những nhà tiên phong sớm nhất sử dụng kỹ thuật khử trùng, thứ có thể và thực sự cứu hàng triệu sinh mạng kể từ khi được sử dụng. Nó dường như không bao giờ được thông qua trong lúc sinh thời của ông bởi sự cậy quyền, ngạo mạn khi ông làm việc với cấp trên, và việc ông từ chối chứng minh ý tưởng của mình. Ông qua đời trong nghèo khổ và bị bỏ rơi ở tuổi 47.
Hãy tận dụng những người có quyền thay vì xa lánh họ. Nếu không thiên tài sẽ bị lãng phí.
17. Hãy xây dựng và giữ gìn hình tượng của bạn một cách cẩn thận
Teresita Fernandez, một người điêu khắc và là người thắng cuộc của “bằng hữu thiên tài”, đã để những người khác xác định về cô. Điêu khắc và làm việc với kim loại thường chủ yếu dành cho nam giới, và cô được coi là một làn gió mới trong ngành này. Bằng việc sử dụng thời gian cho cá tính của mình, cũng như cho nghệ thuật, cô đã đạt được thành công của mình.
Chúng ta đều mang mặt nạ trong xã hội này. Nhận thức được điều đó hơn là e dè về nó sẽ giúp bạn làm việc hiệu quả hơn trong bất kỳ tình huống nào.
18. Đừng bức xúc với sự kém cỏi của người khác, và học cách khai thác họ
Nhà thơ và tiểu thuyết gia người Đức Johann Wolfgang von Goethe trải qua thời tuổi trẻ trong cung điện của một vị công tước lỗi lạc. Trong quãng thời gian này ông nhận ra không khí của cung điện ngột ngạt và hời hợt. Tuy nhiên, thay vì bài xích, ông dùng những hành xử của họ làm nguồn cảm hứng cho những vở kịch và tiểu thuyết sau này của mình.
19. Loại bỏ chủ nghĩa bảo thủ để phát triển trí tuệ
Một khi bạn đã theo đuổi một nghề nghiệp nào đấy, tư duy của bạn rất dễ bị gò bó vào lĩnh vực này, dập khuôn theo những quy tắc của nghề đó.
Chìa khóa của sự tinh tường là loại bỏ chủ nghĩa bảo thủ và trở nên táo bạo hơn.
20. Tiếp thu mọi kiến thức và để đầu có của bạn chắt lọc chúng
Não bộ được kết cấu để tạo ra những kết nối. Khi chúng ta tập trung quá chăm chú vào một công việc được giao, dưới áp lực, não bộ của chúng ta sẽ hoạt động kém hiệu quả đi. Để có những sáng kiến đột phá, các bậc thầy thường đọc và tiếp thu mọi thông tin liên quan nhằm kích thích não bộ tạo những liên kết mới.
Đó chính là cách Louis Pasteur thực hiện bước nhảy vọt trong việc tạo ra vac-xin. Ông đã dành nhiều năm phát triển thuyết vi trùng. Qua học thuyết này, ông đã phát hiện ra việc vô cùng quan trong đó là: một đàn gà bị tiêm virut gây bệnh lại sống sót. Ông nói: “Cơ hội chỉ ưu ái những người chuẩn bị tốt nhất.”
21. Tránh tiếp cận mọi thứ dưới góc nhìn quen thuộc
Để luyện được tư duy sáng tạo bạn phải loại bỏ được những lối mòn trong thói quen tư duy, phân loại thông tin, tìm ra đường tắt nhằm giải quyết vấn đề.
Sự ra đời của Google hoàn toàn nhờ vào việc Larry Page và Sergey Brin phát hiện ra lỗi của các trình duyệt cũ mà những người khác lại coi là bình thường: thuật toán cũ sắp xếp thứ tự tìm kiếm đơn thuần dựa trên số lần từ được tìm kiếm xuất hiện trên trang đó. Phát hiện này đã khiến Google thành công như ngày hôm nay.
22. Đừng để sự thiếu kiên nhẫn phá hỏng kế hoạch của bạn
Sức mạnh lớn nhất của John Coltrane, tính tùy hứng, đã từng là một điểm yếu của ông. Vì tính cách này nên khi giải quyết vấn đề thay vì việc suy nghĩ để tìm ra giải pháp mới ông ta thường bắt chước và dập khuôn theo lối mòn cũ. Sau nhiều năm, ông ta học được cách thu thập kiến thức chuyên môn và biến chúng thành của mình để tạo ra những tác phẩm mang tính cá nhân mạnh mẽ và khác biệt với mọi người.
Một trong những trở ngại lớn nhất của sáng tạo là thiếu kiên nhẫn. Hãy học cách tuân theo một quy trình cụ thể và tìm ra cá tính đích thực của bạn.
23. Cân bằng được trí tuệ khoa học và trừu tượng
Trong khi những kỹ sư giỏi nhất trên thế giới liên tục thất bại khi tìm cách tạo ra một cỗ máy biết bay, thì hai thợ cơ khí xe đạp- Orcville và Wilbur Wright đã thành công trong lĩnh vực này, dựa trên ý tưởng: khác với tàu thủy, chỉ chuyển động trên một đường thẳng, máy bay còn cần có khả năng nghiêng lái như một chiếc xe đạp.
Lý thuyết cơ khí và tư duy ứng dụng đều đóng vai trò quan trọng trong công việc sáng tạo và phát mình.
24. Đừng sa đà trong những vấn đề kỹ thuật
Nhân vật hàng đầu của "Neurobotics"- bà Yoky Matsuoka được giao một nhiệm vụ bất khả thi là tạo ra một chiếc tay robot giống như thật. Thay vì việc coi nó là một bài toán kỹ thuật, bà nghiên cứu theo phương pháp tìm hiểu về tay con người. Trong khi trước đó không ai quan tâm đến những chi tiết về giải phẫu này thì bà lại sử dụng nó như một chìa khóa cho phát minh này.
Sa đà trong vấn đề kỹ thuật khiến con người bỏ qua những câu hỏi quan trọng. Bằng việc tìm hiểu về tay người, Matsuoka đã vượt lên trên những con người chỉ tìm hiểu về mặt kỹ thuật trong nhiều năm.
25. Kết nối trực giác với lý trí
Đây là bước cuối cùng trong chuỗi xử lý thông tin của não bộ: Nghiên cứu sâu một lĩnh vực cụ thể, trải nghiệm thực tế, tiếp thu học hỏi, và khơi dậy những tiềm năng sáng tạo giúp não bộ tích lũy được những kiến thức chuyên sâu, khả năng phản xạ và ứng phó nhanh trong bất kỳ tình huống nào.
Kết nối trực giác với lý trí cho phép con người chạm đến những khả năng cao nhất của bản thân mình.
26. Nhìn thế giới qua lăng kính của bản thân mình
Albert Einstein là nhà khoa học theo trường phái cực đoan. Ông ghét cách người ta giảng dạy vật lý và hướng dẫn làm thí nghiệm trong trường học. Những thành tựu vĩ đại của ông bắt nguồn từ một lối đi khác. “Học thuyết tương đối” được ông tìm đơn giản chỉ đến từ những hình ảnh như tàu hỏa, chùm ánh sáng, đàn ông và phụ nữ.
Bằng quyết định tách xa khoa học thực nghiệm thông thường, và lấy sự chán ghét chính quyền để xóa bỏ những quy định kìm ông lại, ở tuổi 20 Einstein đã làm được những điều tưởng chừng phi lý nhưng lại vô cùng hợp lý.
27. Rèn luyện cũng quan trọng không kém năng khiếu bẩm sinh
Cesar Rodriguez, người được mệnh danh là “phi công xuất sắc cuối cùng của nước Mỹ”, không phải là một phi công tài năng bẩm sinh. Thậm chí ban đầu ông còn kém hơn các bạn đồng môn. Nhưng ông đã bắt kịp mọi người, rồi vượt lên tất cả bằng việc rèn luyện không ngừng nghỉ. Ông hiểu rõ chiếc máy bay của mình từ trong ra ngoài và ứng phó tốt hơn bất cứ những phi công có tài năng thiên bẩm nào. Điều đó đã giúp ông có được ba chiến tích và danh hiệu như ngày hôm nay.
Thành công nhờ hàng ngàn giờ tập luyện tưởng chừng là điều hiển nhiên nhưng đó là con đường chắc chắn nhất để đạt được thành công.