Tôi mang thai tháng thứ ba, phát hiện có khối u buồng trứng (BT). Tôi rất hoang mang. Xin hỏi, những trường hợp nào cần xử trí khi có thai bị u BT, làm cách nào để tránh rơi vào trường hợp này?
Trần Thị Mộng Điệp (Q.3)
TS-BS HUỲNH THỊ THU THỦY (nguyên Phó giám đốc BV Từ Dũ) trả lời trên Báo Phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh, khi chuẩn bị mang thai, chị em nên đi khám tổng quát, kiểm tra sức khỏe, trong đó phải khám phụ khoa và siêu âm vùng chậu.
Khám thai sớm ở ba tháng đầu thai kỳ, nếu phát hiện có khối u BT thực thể, cần thực hiện các xét nghiệm huyết thanh, siêu âm dự đoán mức độ lành, ác của khối u. Không phẫu thuật trong ba tháng đầu nếu qua các đánh giá y học cho thấy u đang lành tính.
Phẫu thuật ở thời kỳ này có nguy cơ sẩy thai, không tốt cho thai nhi vì mẹ sử dụng nhiều loại thuốc. Trường hợp nghi ngờ u ác tính, hoặc có biến chứng khác như vỡ, xoắn… thì phải phẫu thuật ngay, ở bất kỳ thời điểm nào của thai kỳ.
Thời điểm phẫu thuật tốt nhất là ba tháng giữa thai kỳ: lúc này hoàng thể thai kỳ do buồng trứng tiết ra đã hết nhiệm vụ, bánh nhau đảm nhận nuôi dưỡng thai nhi. Thời kỳ này, tử cung ít nhạy cảm để gây nên cơn gò tử cung, phẫu thuật an toàn hơn. Phải phẫu thuật u BT vì tính chất nặng nề của những biến chứng. Y học không thể tiên lượng được đến thời điểm nào thì khối u BT lành tính sẽ có những biến chứng, đặc biệt là biến chứng hóa ung thư.
Nếu kết quả giải phẫu bệnh lành tính, thai phụ sẽ tiếp tục dưỡng thai bình thường. Nếu kết quả là ung thư BT thì vấn đề quan trọng là cứu mẹ, vì thời gian tính rất quan trọng trong quyết định tiên lượng sống còn và tuổi thọ của người mẹ. Phẫu thuật lại để lấy thai, cắt BT còn lại và điều trị hóa chất, xạ trị là vấn đề phải cân nhắc, tính toán cụ thể, khoa học và nhân văn.
Nếu u BT phát hiện vào ba tháng cuối thai kỳ: U dự đoán lành tính: chờ chuyển dạ tự nhiên, lưu ý, u BT có thể trở thành u tiền đạo cản trở cuộc sinh, phải mổ lấy thai, có thể mổ lấy luôn khối u BT. Nếu u dự đoán ác tính: sử dụng thuốc hỗ trợ phổi cho thai, tiến hành phẫu thuật lấy khối u BT khi thai đủ trưởng thành, có thể sống, khỏe mạnh sau khi được sinh ra.
Sau sinh có u BT: u BT dễ có biến chứng trong thời kỳ hậu sản, phẫu thuật trong giai đoạn này an toàn cho mẹ và con hơn.
Sau phẫu thuật, khối u BT được gửi đến phòng xét nghiệm Giải phẫu bệnh lý để xác định là khối u lành tính hay ác tính, là loại khối u gì? Từ đó sẽ có hướng tiên lượng và điều trị thích hợp. Bất cứ u BT thực thể nào cũng có tiềm năng hóa ác tính, là một biến chứng nguy hiểm nhất cho chị em, nhất là phụ nữ mang thai có u BT.
Bà bầu bị u buồng trứng và những điều cần biết
Theo Cổng thông tin điện tử Bệnh viện Từ Dũ, u buồng trứng (UBT) là một loại bệnh phụ khoa rất thường gặp. UBT có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và mọi đối tượng. Từ bé gái trước dậy thì đến bà cụ già đã mãn kinh từ rất lâu, từ người bình thường đến phụ nữ mang thai đều có thể bị UBT với các xuất độ và tỷ lệ khác nhau tùy thuộc vào từng loại khối u. Tỷ lệ UBT từ 5-10% trong cộmg đồng dân số nữ.
Người ta lo lắng nhất khi có UBT là do những biến chứng của nó, trong đó biến chứng hóa ác hay hóa ung thư buồng trứng là một biến chứng rất nguy hiểm đe dọa tính mạng, sức khỏe, tuổi thọ và việc điều trị phức tạp, tốn kém và bất cứ khối UBT nào cũng có tiềm năng hóa ác tính.
UBT có thể xuất hiện trước khi mang thai với kích thước nhỏ bé dưới 3 - 4cm đường kính và không gây triệu chứng gì nên người phụ nữ thường không đi khám và không được phát hiện. Đến khi có thai, đi khám thai, siêu âm và phát hiện được UBT.
Các biến chứng của u BT khi có thai
Biến chứng chèn ép khi đang mang thai: u to, dạng đặc có thể chèn ép lên tử cung cản trở sự phát triển của tử cung đang mang thai nhi, chèn ép lên ruột, bàng quang gây bí tiểu, tiểu lắt nhắt, chèn ép lên ruột làm tăng tình trạng táo bón của thai phụ.
U có thể chèn ép lên niệu quản làm thận ứ nước gây viêm đài bể thận, suy thận. U bị vỡ khi u là dạng dịch và u bị tử cung, các cơ quan vùng chậu chèn ép làm vỡ u. UBT trở thành u tiền đạo gây đẻ khó phải mổ lấy thai.
Biến chứng xoắn: thường gặp với loại u có cuống, nhưng kích thước nhỏ mà tỷ trọng nặng như u bì buồng trứng. Biến chứng xoắn thường gặp ở thời kỳ hậu sản khi sản phụ vừa sanh xong, kích thước tử cung thu nhỏ lại làm ổ bụng trống và u sẽ dễ bị xoắn cuống.
Biến chứng hóa ác tính: tùy từng loại u mà biến chứng này có các tỷ lệ khác nhau. Tỷ lệ ung thư của UBT và thai từ 1/10.000 đến 1/25.000. Biến chứng hóa ác tính có thể xảy ra khi vừa có khối u xuất hiện hoặc sau một thời gian u nằm trong ổ bụng mà không được phát hiện và phẫu thuật cắt bỏ khối u sớm.
Trong khi thai phụ mang thai, u vẫn có thể hóa thành ung thư buồng trứng theo diễn tiến của một ung thư buồng trứng và đây là một vấn đề phức tạp và tiên lượng xấu cho cả hai mẹ con.
Triệu chứng hay các dấu hiệu khi có UBT
UBT thường không gây ra các triệu chứng rõ ràng nào khi chưa có biến chứng. Thường thai phụ chỉ cảm thấy đau trằn nhẹ bụng dưới, tức tức bụng hoặc đau lưng, mỏi lưng…. Các triệu chứng xuất hiện khi có biến chứng của UBT như:
Không đi tiểu được, sốt cao, đau lưng khi u chèn ép gây nhiễm trùng đường tiết niệu, khó thở khi u to chèn ép cơ hoành.Đột ngột đau bụng, sốt hoặc có dấu nhiễm độc khi u bị vỡ hoặc bị xoắn.Gầy yếu, sụt cân, bụng to nhanh khi u hóa ác tính.
Thùy Linh