Ba hay đi sớm về khuya (ba là công nhân viên chức nhà nước), có khi còn bỏ nhà cả đêm. Biết nhưng không thể nói, trong lòng con rất nặng nề và buồn. Con định cứ im lặng mãi, không nói ra vì sợ làm lớn chuyện thì gia đình con sẽ tan vỡ. Nhưng nhân tình của ba kết bạn trên Facebook của con và giả vờ nói chuyện hỏi mua hàng (vì con bán hàng online).
Một mặt bà ta nói chuyện lịch sự, hoà nhã, một mặt thì đăng những tấm hình ba con và bà ta đi chơi vui vẻ cùng nhau. Con suy nghĩ rất nhiều, cuối cùng không chịu được, con hỏi bà ta thì bà ta hỏi lại là con nghĩ gì khi thấy bà ta đăng hình như vậy? Nó có ý nghĩa gì? Bà ta kêu con hỏi ba con đi rồi biết.
Giờ con phải làm sao, xin hãy cho con lời khuyên. Bà ta cũng khoảng 50 tuổi rồi, có con gái lớn, có lẽ là đã ly dị chồng hay chồng mất gì đó, giờ sống một mình. (Phan)
 |
|
Ảnh: glogster.com
|
Chào bạn,
Con người là một cá thể sống có bản chất xã hội, song tự mỗi cá thể ấy vẫn còn bản năng mang tính tự nhiên. Khi ai đó lấy mục đích xã hội cao lên và quyết tâm theo đuổi tư tưởng của mình thì người đấy sẽ làm chủ bản năng và sống theo một trật tự như xã hội và gia đình mong muốn. Trái lại, ai đó do bản tính tự nhiên quá mạnh trong khi ý thức xã hội lại nằm ở phần yếu hơn thì người đó dễ bị lôi cuốn về đời sống bản năng mà có thể bất chấp mọi quan hệ đúng đắn đã được xã hội thừa nhận.
Đấy là những vấn đề mà đến nay các nhà đạo đức học không thể giải thích được về bản chất con người có gốc thiện hay ác, mặc dù người ta chỉ thừa nhận một giá trị là thiện. Các nhà tâm lý học cũng phải “bó tay” khi trả lời một hiện tượng tâm lý nào đó ở cá nhân, mà phải kết luận nguồn gốc của vấn đề thuộc bản chất tự nhiên hay xã hội.
Câu chuyện của bạn rất khó vì bạn là phận con, mà là con thì việc đầu tiên phải kính trọng cha mẹ và cả bạn bè của cha mẹ. Nếu có cách hành xử nào đó không đúng sẽ mắc tội “bất hiếu” hoặc “bất kính”. Lẽ ra bạn không nên đi sâu vào đời sống riêng của cha mẹ mình đến độ “cảnh sát hình sự” vì cha mẹ có “cuộc sống riêng của họ” mà mình không hiểu hết.
Khi bạn truy cứu “bà ta” qua “những tấm hình của ba bạn với bà ta đi chơi vui vẻ cùng nhau” mà lại không đủ kiềm chế phạm vi là con nên bà ta đã đẩy “quả bóng” về phía bạn, “bà ta bảo bạn hỏi ba mình rồi thì biết”. Bà ta là người rất có kinh nghiệm trong cuộc sống nên mới có thể kết giao với bạn, còn ý đồ kết giao thì chỉ có bà ấy mới là người biết. Song từ phán đoán tâm lý có lẽ bà ta đang muốn công khai chuyện của bà ta với ba bạn để chiếm hữu ba bạn thông qua sự tan vỡ gia đình nhà bạn, mà bạn là một “thủ phạm” được sử dụng trong sự tính toán của bà.
Bạn nên dừng lại, không làm “thám tử” trong trường hợp này và chỉ tế nhị nói với ba bạn là chúng con muốn có một gia đình hạnh phúc, cha mẹ thương yêu nhau.
Chúc bạn sự khôn ngoan.
GS.TS. Vũ Gia Hiền
Hội Khoa học Tâm lý & Giáo dục TP HCM