Văn hoá cộng đồng kém
Đi lên từ một nước nông nghiệp lạc hậu,
kinh tế hộ gia đình là chủ yếu, tính tư hữu (gia đình, bản thân) của
người Việt rất cao. Do những yếu tố lịch sử đó mà tư duy cộng đồng,
trách nhiệm cộng đồng, văn hoá cộng đồng của người Việt nhìn chung còn
hạn chế, dẫn tới sự tuỳ tiện, cá nhân và ít để ý đến người xung quanh.
Điều này gây khó khăn, bất lợi cho cuộc sống ở các chung cư, KĐT- nơi
đòi hỏi tính cộng đồng, văn hoá cộng đồng rất lớn, vì ở đó dịch vụ công
cộng và rất nhiều các vấn đề, yếu tố và công trình công cộng, gắn kết
với nhau, lệ thuộc vào nhau, chung cho mọi người cùng sinh hoạt.
GS-TSKH Đặng Hùng Võ - người tâm huyết
với các nghiên cứu về cuộc sống ở các khu NCC của người VN - nói rằng
các KĐT yên ả ở ta hiện nay chủ yếu là các KĐT giống với nông thôn, chứ
các KĐT hiện đại thì rất kém. Ông cũng cho rằng, thu nhập của người VN
chưa theo kịp với các nhà hoạch định, quy hoạch tư duy ngồi bàn giấy,
thiếu thực tế... Chính vì vậy, dường như người xây đô thị thì cứ xây,
còn người vào ở đó không liên quan(?).
Khu chung cư này ở
thủ đô Singapore đã hơn 50 tuổi, nhưng chất lượng công trình và nếp
sống tại đây vẫn được duy trì tốt. Ảnh: Lê Quang Vinh
Trong khi đó, một vấn đề nữa cũng cần
phải nói, đó là bản chất NCC chủ yếu dành cho người làm công ăn lương,
có thu nhập không cao. Ở ta, mặc dù nhiều nhà xây dựng, chủ đầu tư đưa
ra khái niệm mỹ miều về NCC cao cấp, khu căn hộ chất lượng cao... nhằm
kinh doanh thu được lợi nhuận cao. Nhưng thực tế cho thấy các NCC chủ
yếu dành cho người thu nhập trung bình, hoặc người nghèo sinh sống,
người giàu cũng mua căn hộ, nhưng chủ yếu để đầu cơ.
Những người giàu, có điều kiện thường
thích sống trong các biệt thự, nhà liền đất, đảm bảo cuộc sống riêng tư.
Càng phát triển, xu hướng này càng rõ. Hiện ở các nước giàu là như vậy,
NCC chỉ dành cho người làm công ăn lương, thu nhập thấp. Thế nhưng
nghịch lý là người nghèo nói chung và người nghèo VN nói riêng lại rất
khó sống ở NCC, thế mới có chuyện những bếp than tổ ong phun khói sang
căn hộ hàng xóm, rồi chuyện căn hộ ở biến thành nhà trẻ, thành nơi kinh
doanh, sản xuất các hàng hoá đủ loại để người dân chung cư có thể kiếm
sống... Hệ lụy của nó là ô nhiễm môi trường, xâm hại riêng tư của các
gia đình khác - và kết cục dẫn đến là cách ứng xử thiếu văn hoá với
nhau...
Đã thấy là các nhà hoạch định, quy hoạch
của ta không tính được các vấn đề này, nên khi thấy nảy sinh hệ lụy
tiêu cực như nói trên thì ra lệnh cấm (không cho căn hộ chung cư làm nơi
kinh doanh, đặt văn phòng...), nhưng khi cấm thì lại thấy không ổn, nên
lại bỏ lệnh cấm... Rõ ràng tư duy của ta không theo sát thực tế, các
nhà hoạch định chưa bám vào thuần phong, tập quán văn hoá dân tộc...
Trước hết phải tăng thu nhập cho người dân
Thực ra không chỉ ở VN mà nhiều quốc gia
có xuất phát điểm thấp, lạc hậu, trong quá trình phát triển đều gặp
tình trạng như nói ở trên. Tuy nhiên, vấn đề ở chỗ khắc phục nó như thế
nào, tìm cách nào? Theo GS Đặng Hùng Võ thì Singapore là nước thành công
trong việc quy hoạch để người dân (Châu Á) được sống phù hợp, thoải
mái, văn minh trong các đô thị mô hình Châu Âu. Singapore đã khắc phục
được bất cập văn hoá, tính cách người Châu Á khi đưa họ vào sống ở mô
hình nhà Châu Âu.
Tại những khu chung cư này, luôn đầy đủ các thiết chế giáo dục, y tế... Ảnh: Lê Quang Vinh
Cùng với việc xác định xây dựng văn hoá
đô thị là một quá trình - như xây dựng hạ tầng về nhân văn, thì điều đầu
tiên các nhà hoạch định, quy hoạch ở đây đưa ra là phải tăng thu nhập
cho người dân. Quan điểm của họ rất rõ ràng rằng, phải có đủ thu nhập
nhất định thì người dân mới có điều kiện để sống văn hoá trong môi
trường cộng cộng đòi hỏi. Cũng như vậy thì việc tăng lương cho những
người quản lý, xác định tính chất đô thị, nguồn việc làm cho người dân
sống trong đô thị cụ thể đó, cân đối giữa phát triển và việc làm... như
thế nào, là điều phải được tính trước.
Song hành với nó ở tầm vĩ mô thì văn hoá
đô thị, văn hoá cộng đồng, văn hoá sinh hoạt chung cư cũng được người
Singapore làm theo lộ trình, từ việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về
văn hoá- xã hội- nhân văn, đến việc đưa vào trường học giáo dục trẻ em
một cách cụ thể và bài bản.
Nếu nhìn ở góc độ này thì chúng ta cần
phải báo động mạnh hơn nữa về tình trạng dự án KĐT, NCC đang mọc lên ở
khắp nơi, về tới tận các thị trấn, làng quê... mà tương lai sẽ là những
thành phố ma, khu nhà ma vô cùng lãng phí, bởi người dân không thể vào ở
được vì nhiều lý do, trong đó có lý do: Không phù hợp.
Mọi thông tin bài vở hoặc ý kiến đóng góp cũng như thắc mắc liên quan đến thị trường bất động sản xin gửi về địa chỉ email: [email protected]; Đường dây nóng: 0942.825.711.