Cây quất (gọi là cây tắc) không chỉ là loại cây cảnh thường dùng trong ngày Tết mà quả của nó là vị thuốc quý trong đông y.
Theo Đông y, trái quất vị chua ngọt, tính ấm. Lá quất vị cay đắng, tính lạnh, hạt và rễ quất vị chua cay, tính ấm. Các bộ phận của cây quất như: quả, lá, rễ, hạt, vỏ quất…đều được sử dụng để làm thuốc.
Từ trái quất nhỏ bé người ta cũng có thể dùng để làm gia vị cho món ăn hàng ngày hoặc làm thành thứ nước giải khát rất hấp dẫn trong những ngày nắng nóng.
 Cây quất không chỉ là loại cây cảnh thường dùng trong ngày Tết mà quả của nó là vị thuốc quý trong đông y. |
Theo Lương y Hoàng Gia Trí, quả quất, cam, quýt, bưởi là cùng một dòng họ. Vỏ quất, cam, quýt (trong đông y gọi là trần bì) có tính nóng ấm, có tinh dầu, có tác dụng rất tốt và làm tiêu thực, hành khí trong hệ tiêu hóa.
Sau đây là một số bài thuốc hay từ quả quất:
Chữa ho, viêm họng, khàn tiếng
Nguyên liệu:
- Quả quất 500g
- Đường phèn 330g hoặc mật ong
- Lọ thủy tinh rửa sạch, tráng qua nước sôi rồi lau thật khô
Cách làm: Quất rửa sạch, để ra rổ cho ráo nước sau đó cắt làm đôi, bỏ hết hạt rồi cho vào nồi, cho đường phèn vào chung với quất rồi để lên bếp đun lửa nhỏ khoảng 45 phút là được.
Sau đó để nguội rồi cho vào lọ thủy tinh đậy kín lại, bảo quản trong tủ lạnh hay nơi thoáng mát trong nhà dùng dần.
Nếu bị ho hay viêm họng, khan tiếng, bạn có thể ngậm vài miếng quất chưng, nước cốt có thể pha làm nước uống giải khát dạng nóng hay lạnh đều ngon.
Chữa đầy bụng:
Quả quất: 50g.
Cách làm: Cho quất vào nồi để sắc từ 20 đến 30 phút (cho nhỏ lửa)
Cách dùng: Dùng hỗn hợp đã sắc được để uống trong ngày.
Chữa chán ăn, đầy bụng, khó tiêu
Quả quất: 100g.
Rượu trắng: 500ml.
Cách làm: Ngâm quất trong 500 ml rượu trắng, thời gian ngâm ít nhất là 2 tuần.
Cách dùng: Dùng từ 15-20 ml/1 lần rượu quất trước mỗi bữa ăn. Dùng liên tục trong nhiều ngày.
Lưu ý: Quả quất có tác dụng làm thông khí, có hơi ấm làm thông khí ở hệ tiêu hóa hệ và hô hấp. Trong dân gian người ta thường dùng quất cho vào mật ong để hấp nóng cho trẻ uống rất tốt trong điều trị ho gió. Trẻ bị viêm phế quản không dùng được phương pháp này mà phải cho trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa kê toa thuốc dùng cho đúng.
Trẻ sơ sinh dùng phải hết sức thận trọng. Trẻ sơ sinh trong phạm vi 10 ngày tuổi không nên dùng, nếu trẻ trên 10 ngày tuổi nếu làm phải chế biến rất cẩn thận như: vắt ra nước sau đó lọc, cho một lượng rất nhỏ khoảng 1 vài giọt cùng mật ong nữa.
Tùy theo lứa tuổi mà sử dụng, tránh dùng nhiều quá gây nguy hại không tốt đối với sức khỏe.
Lương y Hoàng Gia Trí khuyên rằng: quả quất là một loại thực phẩm phục vụ trong ăn uống và trong sinh hoạt, mọi người có thể sử dụng được. Tuy nhiên, đối với những người bị đau dạ dày nên sử dụng ở mức độ vừa phải, có giới hạn, không nên dùng nhiều vì quả quất chua và cay nóng. Bất kỳ trong ăn uống hay sinh hoạt nếu chúng ta lạm dụng cái gì nhiều quá cũng không tốt, cái gì quá cũng không có lợi.
“Tết nhà nào cũng có cây quất chơi trong dịp tết sau đó lấy quả ngâm, tôi khuyên không nên ngâm vì cây quất có thuốc bảo quản rất độc hại cho sức khỏe. Theo tôi chúng ta nên ngâm chanh đào với đường phèn hoặc mật ong, ngâm như thế dùng trong trường hợp ho hoặc đầy bụng.
Quả quất rất tốt nhưng bằng mắt thường chúng ta không phân biệt được quất nào có chất bảo quản hay không. Vì thế, người dân không nên sử dụng nó. Nếu trong trường hợp cây quất đó được trồng trong vườn của gia đình thì có thể sử dụng rất tốt vì nó là một vị thuốc quý trong đông y và không ảnh hưởng đối với sức khỏe. Vì sức khỏe của những người thân trong gia đình và những người xung quanh, chúng ta hãy nói không với những thực phẩm có sử dụng chất nguy hại đối với sức khỏe của con người”, Lương y Hoàng Gia Trí khuyến cáo./.