Những vị thuốc… với tay ra hàng rào là bắt gặp
Nguyên
nhân của bệnh mẩn ngứa, theo bà lão thì có nhiều lý do như thay đổi
thời tiết, dị ứng với thức ăn; khi ốm chưa khỏi mà không kiêng cữ, lại
ra ngoài trời gặp gió…
Thường thì mọi loại bệnh mẩn ngứa rất dễ chẩn
đoán, phân biệt bằng mắt thường, được chia làm hai loại: Nếu nổi những
nốt đỏ như rôm sảy thì gọi là “đơn bọ nẹt” theo cách nói của người địa
phương, còn nếu nổi nốt to hơn gọi là đơn hỏa (đơn mề đay).
Nếu không chữa trị kịp thời, những
nốt mẩn ngứa ảnh hưởng rất nhiều đến thẩm mỹ và gây khó chịu, bất tiện
trong sinh hoạt cho người mắc phải.
Bà Chuyền tự tin cho rằng mình có thể chữa khỏi 90% các loại bệnh này
và không “giấu nghề” mà sẵn sàng kể tên, phương pháp kết hợp những loại
cây dại trong tự nhiên để tạo thành bài thuốc. Tùy vào độ tuổi, liều
lượng, bài thuốc chữa mẩn ngứa sẽ được bổ sung thêm loại cây thuốc khác
nhau.
Có hai bài thuốc dành cho hai lứa tuổi:
Trẻ em từ sơ
sinh - 10 tuổi; và người lớn từ 10 tuổi trở.
Bài thuốc của trẻ em dùng
những loại cây sau: Lá cúc tần, cây cam nha, sài đất, phượng vĩ, tía tô,
lá rưới, rau má đề, ké đội đầu, râu ngô, sắn dây (lá hay cây đều được),
tổng trọng lượng mỗi thang thuốc khoảng 100g. Bài thuốc của người lớn
ngoài những loại cây trên còn có thêm cây đơn mặt xanh, kinh giới, đăng
cay với trọng lượng mỗi thang thuốc là gấp đôi, khoảng 200g.
Những
loại cây này đều phải được hái lúc còn tươi, sau đó rang vàng hạ thổ,
theo lý giải của bà Chuyền thì bào chế theo cách này sẽ giúp thuốc phát
huy hết tác dụng, đem lại hiệu quả cao nhất. Có một lưu ý là trong
trường hợp người bệnh nặng, bị sưng phù, đau nhức; trong đơn thuốc sẽ có
thêm cây dáy, và lượng cây má đề phải nhiều lên. Nhìn chung đây là
những loại cây cực kỳ dễ gặp, dễ kiếm.
Bà lão hướng dẫn người
bệnh sử dụng bài thuốc kết hợp giữa xông và uống. Ngoại trừ trường hợp
trẻ nhỏ mới sinh thì không được uống mà chỉ xông, lúc này người mẹ sẽ
uống thay con, khi con nhỏ bú sữa mẹ thì bài thuốc cũng sẽ được đứa con
hấp thụ.
Cách sử dụng như sau:
Nước lá thuốc khi
đun xong sẽ lấy khăn sạch hơ nóng, nhúng vào rồi lau vào những vết mẩn
ngứa. Với thang thuốc dành cho người lớn, 200g thuốc được sắc thành một
ấm, đổ bốn bát nước (tương đương khoảng một lít nước), đun đến sôi và
sau khoảng 5 phút “sôi sùng sục” thì nhấc ra để nguội.
Khác với
nhiều bài thuốc dân gian khác là có thể cho nhiều nước rồi cô đặc lại
thành thuốc, bài thuốc của bà lão Chuyền lại tuân thủ nguyên tắc “cho
nhiêu bát nước thì lấy bấy nhiêu bát thuốc”. Bát đầu tiên để cho dễ
uống, bệnh nhân có thể cho thêm đường.
Còn 3 bát thuốc sau được chia đều
uống trong ngày, nhưng đặc biệt lưu ý là không được để qua đêm vì thuốc
sẽ hết tác dụng. Đến cuối ngày, khi đã uống hết thuốc, bệnh nhân tận
dụng lá thuốc đó cho thêm nước vào đun lần nữa, lấy nước xông hơi, tắm
rửa.
Để bài thuốc thêm hiệu quả, bà lang khuyên người bệnh phải
kiêng ra gió; tuyệt đối không được tắm nước lã mà phải dùng nước đun sôi
để nguội. Bên cạnh đó cần kiêng cứ: Không ăn thịt gà, cá gáy, cua đồng,
mắm tôm, thịt ếch, trứng vịt, trứng gà. Tùy theo biểu hiện bệnh và thể
chất người bệnh thời gian có thể khỏi lâu hay chậm, thông thường theo bà
thì chỉ cần uống từ 2 - 3 thang là bệnh mẩn ngứa biến mất.
Nỗi lo thất truyền
Khách mới đến ngôi nhà cấp 4 đã ngả màu thời gian của bà lão, thường
phải cất tiếng gọi bà lão chữa bệnh mẩn ngứa vài câu thì mới thấy tiếng
đáp vọng từ phía sau nhà. Những khi rảnh rỗi, bà lão lại cặm cụi cuốc
đất trồng thêm những cây thuốc mới mang từ rừng.
“Trước đây còn trẻ khỏe
thì còn lên rừng kiếm những cây thuôc gắp ít gặp, nhưng giờ già rồi nên
mang cây về vườn gây giống. Nhưng đấy chưa phải là nỗi lo lớn nhất của
tôi, sợ nhất vẫn là sau khi tôi mất đi bài thuốc sẽ bị thất truyền”, bà
lão chia sẻ.
Sinh ra trong một gia đình có 5 anh em có người mẹ
từng nức danh chữa bệnh bằng thuốc Nam trong vùng, các anh chị em của bà
đều thành đạt và chọn con đường riêng mà không theo nghề của mẹ. Năm 16
tuổi cô thiếu nữ Chuyền lấy chồng, thời gian sau có bầu được khoảng 3
tháng thì niềm vui làm mẹ vuột mất vì sảy thai.
Không lâu sau đó
chồng bà đi bộ đội và hi sinh ở chiến trường miền Nam, góa phụ chuyển về
ở với mẹ, theo học nghề bốc thuốc chữa bệnh, đặc biệt là bài thuốc chữa
bệnh mẩn ngứa. Bà sống cô độc từ ngày mẹ qua đời, lấy niềm vui là bài
thuốc giúp người nghèo.
Gần 80 tuổi nhưng không con cháu, không
chịu nghỉ ngơi khi về già, bà lão “cứ như trời đày” như lời dân làng
nhận xét, cứ thấy bệnh nhân đến là lại tất tả đi hái thuốc, cặm cụi chế
biến. Lấy công việc là nguồn vui chứ không phải vì tiền nên thuốc của bà
không có giá, ai có lòng đưa bao nhiêu bà cũng không chê ít nhiều.
Người
dân ở đây đa số là những người làm nghề nông nghiệp, người có tiền thì
biếu bà 5 - 10 ngàn, “kỷ lục” là 20 ngàn đồng cho mỗi lần bốc thuốc,
nhiều người vì hoàn cảnh nghèo quá mà không có tiền thì bà biếu không.
Riêng
những người nghèo trong làng thì thậm chí bà còn lọ mọ tìm đến tận nhà
chữa giúp vì bệnh nhân kiêng không được ra gió. Một người dân trong xóm
xác nhận: “Trong làng cứ ai bị bệnh mẩn ngứa là lại đến bà Chuyền. Bà
lão nhiệt tình khám chữa bệnh còn không lấy tiền, thường nói “của nhà
trồng được”, giúp được ai thì giúp”.
Vài năm trở lại đây, người
anh trai của bà lão là ông Nguyễn Xuân Lưu (80 tuổi) sau hàng chục năm
công tác, định cư ở một tỉnh phía Nam trở về sống cùng em gái. Tuy
nhiên, do tuổi đã cao nên người anh từ năm ngoái người anh đã không còn
bốc thuốc giúp em, hiện chỉ còn mình bà theo nghề gia truyền mẹ để lại.
Tuổi
đã cao, lại không có con nối nghề, nỗi niềm bà lão nhiều năm nay lúc
nào cũng canh cánh nỗi lo thất truyền: “Góp một phần sức mình giúp người
bệnh là tôi cảm thấy vui, chỉ tiếc là tôi già rồi lại không có người kế
nghiệp bài thuốc”.
AloBacsi.vn
Theo Sống khỏe mỗi ngày