Chỉ có sáu tay vợt nam trong lịch sử giành được nhiều danh hiệu đánh đơn Grand Slam hơn Novak Djokovic. Anh vừa có chức vô địch danh giá thứ 10, khi đăng quang ở Mỹ Mở rộng hôm chủ nhật 13/9, qua đó chắc chắn tiếp tục kết thúc năm 2015 ở vị trí số một bảng thứ tự ATP.
Thêm ba Grand Slam nữa sẽ đưa anh vượt qua các huyền thoại Bjorn Borg, Rod Laver và Roy Emerson trong danh sách các nhà vô địch nhiều lần nhất mọi thời đại, đồng thời bám sát thành tích của Pete Sampras và Rafael Nadal – hai người đều có 14 danh hiệu.
Mục tiêu lớn cuối cùng trong sự nghiệp của Djokovic có lẽ là kỷ lục 17 Grand Slam mà Roger Federer nắm giữ. Tay vợt Serbia trẻ hơn ông hoàng quần vợt Thụy Sĩ sáu tuổi, nhưng lịch sử thể thao hiện đại cho thấy các VĐV đỉnh cao sẽ vô cùng khó khăn để duy trì thành công không ngừng khi bước sang độ tuổi 30.
Ngay cả Federer dù vẫn thi đấu nhiệt huyết và tương đối thành công ở tuổi 34 hiện nay, thì anh cũng đã không thể có thêm Grand Slam kể từ sau Wimbledon 2012.
Nole vẫn sẽ còn trụ lại trên đỉnh cao nhất của quần vợt trong một hai năm nữa, xét theo tình hình hiện tại.
Nhưng theo những gì Djokovic thể hiện ở các giải đấu lớn năm nay, ở tuổi 28, mọi thứ có thể diễn ra theo hướng tích cực đối với tay vợt Serbia thêm vài năm thi đấu nữa. 2015 là năm đầu tiên trong sự nghiệp anh lọt vào cả bốn trận chung kết Grand Slam, và chỉ thua Stan Wawrinka ở trận tranh chức vô địch Pháp Mở rộng - danh hiệu quý giá duy nhất anh còn thiếu trong sự nghiệp. Lần thứ tư anh kết thúc năm thi đấu ở vị trí số một thế giới trong năm mùa giải qua. Tới giờ chỉ có Federer, Sampras và Jimmy Connors đạt được thành tích như vậy thường xuyên hơn Djokovic.
Trận chung kết Mỹ Mở rộng hôm chủ nhật vừa qua cho thấy Djokovic thậm chí còn không ở đỉnh cao thể lực và phong độ bản thân, những vẫn giành được phần thắng chung cuộc. Federer đã chơi hay ở chung kết, nhưng đã không thể làm tốt nhất ở những thời khắc quan trọng của trận đấu căng thẳng. Tay vợt Thụy Sĩ chỉ bốn lần thành công trong tổng số tới 23 cơ hội break point, và rất nhiều trong số các cơ hội đó được tạo ra nhờ sự tích cực áp sát lưới tấn công (đôi khi Federer tiến lên giữa sân, khi Djokovic mới chỉ vừa tung bóng lên chuẩn bị phát bóng).
Nhưng hiện nay Federer có lẽ là tay vợt duy nhất có thể đe dọa Djokovic bằng kiểu tấn công đó. "Dường như không có nhiều tay vợt có thể dám chơi tấn công với Djokovic. Họ không có các chiêu thức, hoặc không dám tiến lên phía trên, không dám thực hiện các cú vôlê khi đánh với anh ấy, bởi vì anh ấy đánh trả bóng quá tốt", Federer nhận xét sau thất bại 1-3 ở chung kết Mỹ Mở rộng.
Năm nay Federer là đối thủ số một của Djokovic, khi buộc tay vợt Serbia phải vất vả mới có được chức vô địch ở Wimbledon và Mỹ Mở rộng. Nhưng khó có thể hình dung Federer bằng cách nào có thể chơi tốt hơn nữa ở mùa hè 2016, thời điểm anh sang tuổi 35.
Vì vậy cơ hội có thêm những danh hiệu Grand Slam của Novak Djokovic thời gian tới chủ yếu sẽ phụ thuộc vào chính anh và một vài đối thủ tiềm năng. Họ là những ai và khả năng có thể tới đâu?
Andy Murray, người đã từ lâu luôn là một thành viên của nhóm bốn ông lớn quần vợt đương đại, có khả năng để đánh bại Djokovic. Nhưng anh là mẫu tay vợt gần như chắc chắn sẽ không mạo hiểm thử kiểu đánh tích cực lên lưới. Với kiểu đánh bám biên cuối sân sở trường, người hùng của quần vợt Vương quốc Anh cũng không thể thắng Djokovic tại các giải Grand Slam kể từ sau thắng lợi ba set ở chung kết Wimbledon 2013. Wimbledon là nơi Murray có lợi thế lớn về khán giả, nên các Grand Slam khác thì lại càng khó cho anh.
Những đối thủ lớn nhất của Djokovic như Federer, Nadal, Murray đều có hạn chế về tuổi tác, thể lực và lối chơi.
Rafael Nadal thì sao? “Vua sân đất nện” chỉ hơn Djokovic một tuổi, với tài năng đã được xác nhận bằng 14 Grand Slam đủ loại. Nhưng gần đây ngôi sao người Tây Ban Nha thậm chí có thể thua dễ cả một đối thủ nằm ngoài top 10.
Nadal vẫn rất tin vào cơ hội của anh, nếu có thể trở lại với trạng thái thể lực tốt nhất và ổn định trong một thời gian đủ lâu, để sẵn sàng cho một Grand Slam. Nhưng Nadal, nếu trở lại, có thể cũng chỉ còn sức để cạnh tranh danh hiệu ở Pháp Mở rộng, trên mặt sân đất nện quen thuộc và có sự ủng hộ cuồng nhiệt của khán giả Paris.
Stan Wawrinka, tay vợt số bốn thế giới, 30 tuổi, hai năm qua có thói quen mỗi mùa giành một Grand Slam. “Con thú hoang” của làng banh nỉ thế giới có lối đánh rất dũng mãnh, và đã tìm được cách thắng Djokovic ở chung kết Pháp Mở rộng hồi tháng sáu, bằng một đấu pháp phản công hấp dẫn. Nhưng đấu pháp có độ mạo hiểm cao như vậy không thể thành công thường xuyên, và Wawrinka không phải là một tay vợt có phong độ ổn định cao.
Tay vợt số sáu thế giới Kei Nishikori là một nhà vô địch Grand Slam tiềm năng, đặc biệt nếu anh may mắn hơn chút với các chấn thương. Tại Mỹ Mở rộng 2014, tay vợt 25 tuổi người Nhật Bản đã đánh bại chính Djokovic ở bán kết sau bốn set đấu. Nhưng vẫn khó có thể tìm đủ lý do để dự đoán anh sẽ là đối thủ chính của Djokovic thời gian tới.
Một thế hệ mới đầy tài năng cũng bắt đầu nổi lên, nhưng các tay vợt tầm như Borna Coric 18 tuổi cần ít nhất vài năm nữa, trước khi có thể trở thành các ứng viên cạnh tranh danh hiệu thực sự.
Vì vậy, thực tế là trong khoảng ba năm tới, chỉ có Djokovic hội đủ các yếu tố để áp đảo mỗi mùa giải Grand Slam, nếu anh không dính chấn thương nghiêm trọng.
Djokovic không có điểm yếu rõ ràng nào về chuyên môn, và thi đấu tốt đều trên tất cả các mặt sân, trong cả sân không có hay có mái che.
Đội ngũ HLV của Djokovic hiện cũng được đánh giá là lý tưởng. Marian Vajda, cựu đội trưởng Davis Cup của Slovakia, đã gắn bó với Djokovic suốt gần mười năm qua. Boris Becker gia nhập ban huấn luyện với vai trò HLV trưởng từ tháng 12/2013, và kinh nghiệm của một cựu vô địch Grand Slam đã giúp Djokovic trở nên mạnh mẽ hơn, đặc biệt là khía cạnh tinh thần thi đấu.
Djokovic liệu có duy trì được thành công thường xuyên tại đấu trường Grand Slam ở độ tuổi 30 hay không. Điều này có lẽ phụ thuộc vào chính anh: khát vọng danh hiệu, trạng thái thể lực và tâm lý chiến đấu.
"Tôi luôn coi trọng việc chăm sóc cho cơ thể và tâm trí, vì cả sự nghiệp thi đấu lẫn cuộc sống. Điều này rất quan trọng với thành công của tôi", Djokovic phát biểu sau khi giành danh hiệu Mỹ Mở rộng thứ hai cuối tuần qua.
Anh nói thêm: "Tôi sẽ tiếp tục với phong cách sống như thời gian qua. Hy vọng rằng điều đó sẽ giúp tôi kéo dài tuổi thọ sự nghiệp, và tôi có thể có nhiều năm nữa, nhiều cơ hội để tranh đấu vì các danh hiệu"
Năm 2010, Djokovic bắt đầu theo chế độ ăn uống nghiêm khắc: cắt giảm lúa mì, sữa và đường trong khẩu phần ăn. Và anh đã giành tới chín trong tổng số 10 Grand Slam cá nhân, trong vòng năm năm kể từ đó (danh hiệu Grand Slam đầu tiên của anh là tại Australia Mở rộng 2008).
Djokovic tuân thủ nghiêm nghặt các chế độ dinh dưỡng, tập luyện để đảm bảo thể lực thi đấu.
Anh còn thường xuyên làm theo nhiều chỉ dẫn của y học cổ truyền Trung Quốc. Ví dụ như, ruột già cần phải hoạt động để loại bỏ độc tố khỏi cơ thể tầm từ 5 đến 7 giờ sáng. Để hỗ trợ quá trình này, tay vợt 28 tuổi luôn uống một cốc nước ấm ngay sau khi anh ngủ dậy.
Djokovic giành danh hiệu Grand Slam đầu tiên tại Australia Mở rộng 2008, ở tuổi 20. Từ đó tới khi Djokovic ở những năm đầu của độ tuổi 30 là thời gian tương đối dài.
Anh sẽ phải nỗ lực nhiều để duy trì được khả năng vô địch Grand Slam đều đặn như giai đoạn đẹp nhất của sự nghiệp hiện nay. Lần đầu và lần cuối giành Grand Slam của Pete Sampras cách nhau tới 12 năm, nhưng huyền thoại người Mỹ chỉ một lần vô địch sau khi sang tuổi 29.
Federer có lẽ cũng sẽ kết thúc sự nghiệp ở tình trạng tương tự Pete Sampras. Chức vô địch Wimbledon 2012 là danh hiệu Grand Slam duy nhất mà tay vợt Thụy Sĩ giành được kể từ sau khi đón sinh nhật thứ 29.
Nadal từng giành ít nhất một danh hiệu Grand Slam mỗi mùa giải trong vòng mười năm liên tiếp, nhưng thành công gần đây nhất của anh tại Grand Slam là từ thời điểm ít ngày sau sinh nhật thứ 28 (tại Pháp Mở rộng 2014).
Có thể Djokovic sẽ trở thành tay vợt nam đầu tiên vẫn thường xuyên vô địch đơn Grand Slam sau tuổi 30, như Serena Williams ở giải nữ. Và có lẽ Federer sẽ cần giành thêm một Grand Slam nữa để bảo toàn được kỷ lục trước mối đe dọa từ Djokovic.