Cấm những ca khúc có ca từ “gây sốc”: Thẩm định cách nào?

Các nhạc sĩ, ca sĩ đều cho rằng, bản thân cụm từ này là quá chung chung, chưa rõ. Và với tình hình sáng tác hiện nay, liệu Quy chế có đủ sức để ngăn chặn những ca khúc có ca từ “gây sốc”? Một số ca sĩ, nhạc sĩ đã có đánh giá, nhận xét về vấn đề này.

Không dễ phân biệt

- Theo định nghĩa của Cục Nghệ thuật biểu diễn, thì “Ca từ gây sốc là những ca từ không có tính văn học, không có nội dung giáo dục, đi ngược lại những giá trị đạo đức, truyền thống của dân tộc”. Anh chị bình luận gì về định nghĩa này?

- Ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng: Đúng là trong vòng 5, 6 năm qua đã có những bài hát với những ca từ rất “khủng khiếp” gây nhiễu thị trường âm nhạc. Nhưng cũng phải đặt lại câu hỏi rằng, tại sao những ca khúc như thế lại được duyệt và ngang nhiên nằm trong các CD và được phát hành một cách đầy kiêu hãnh bên cạnh những CD có sự đầu tư về chất lượng khác?

- Ca sĩ Việt Hoàn: Thực tế, những ca khúc khi được các nhạc sĩ viết và bước ra đời sống thì họ cũng phải có một trình độ văn hoá nhất định. Và đương nhiên, những ca từ ấy cũng phải được chắt lọc, lựa chọn rồi. Tôi cho rằng, để phân định thế nào là “gây sốc” và không “gây sốc” là không hề đơn giản. Người thẩm định, không đơn thuần chỉ là nhà quản lý mà phải am hiểu đời sống sáng tác nữa.

- Nhạc sĩ Giáng Son: Định nghĩa như vậy theo tôi cũng đúng, nhưng điều đó cũng đòi hỏi những người duyệt phải có trình độ cao, am hiểu đời sống âm nhạc và cả trào lưu nữa để phân định được đâu là ca từ “gây sốc”, đâu là ca từ sáng tạo.

Nhạc sĩ Ngọc Châu.

- Nhạc sĩ Ngọc Châu: Bản thân tôi thấy, việc ra Quy chế chẳng có gì mà phải ầm ĩ lên cả, vì Quy chế cũ có, mới có cả đấy nhưng thực hiện của các bên có nghiêm túc hay không? Những câu chữ trong Quy chế theo tôi phải hết sức rõ ràng, thuần ngữ nghĩa, chứ không phải đọc lên ai muốn hiểu thế nào thì hiểu, rồi lại phải có một văn bản khác giải thích những câu từ trong Quy chế.

- Theo anh, chị thế nào là “gây sốc”? Một số người cho rằng bản thân từ “gây sốc” là quá chung chung, chưa đưa ra được tiêu chí để phân biệt?

- Ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng: Đúng là quá chung chung. Có những ca từ rất khôn khéo, đầy tính văn hoá, văn học nhưng vẫn có thể “gây sốc” một cách đau đớn và thấm thía hơn những bài hát sáo rỗng, chắp vá. Điều này phải bàn bạc và xem xét kỹ lưỡng hơn, chứ không nên hiểu “sốc” bằng những bài hát, ca từ vô nghĩa.

- Nhạc sĩ Giáng Son: Bản thân từ “sốc” đấy cũng thuộc quan niệm của mỗi người nữa. Có thể với người này nó là “sốc” nhưng với người khác nó lại có thể chấp nhận được. Vì thế, cần phải có tiêu chí để phân định rõ ràng hơn nữa. Nếu không, khi áp dụng sẽ gây nhiều tranh cãi.

- Nhạc sĩ Ngọc Châu: Trong đời sống văn hoá đọc hiện nay cũng có nhiều cái rất “giật gân”, rất “gây sốc” đấy thôi nhưng có quản hết được không. Âm nhạc cũng vậy, những nhạc sĩ thực sự luôn có trách nhiệm với “đứa con” của mình, còn những “ca từ gây sốc” thì phần lớn là những ca khúc rẻ tiền, ngoài luồng thì lại không kiểm soát được.

Rất ít những ca từ “gây sốc”?

- Cá nhân tôi cho rằng, thời điểm mà những ca từ “gây sốc” (theo cách định nghĩa của cơ quan này) đã qua, tức là thời kỳ bùng nổ những ca khúc thị trường. Theo anh chị, bây giờ đời sống âm nhạc có còn nhiều những ca khúc có ca từ “gây sốc” không? Và nếu có, nó có đủ để bị gán là “gây sốc”?

- Ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng: Dĩ nhiên là có chứ. Hiện tại vẫn chưa có từ nào ngắn gọn bằng từ “sốc” để diễn tả những bài hát đó. Ngay cả khi một số nhạc sĩ trẻ và nhạc sĩ có bài “hit” gửi bài đến cho tôi vẫn có những ca từ hết sức ngây ngô, thô thiển, diễn đạt không trọn vẹn. Chính ca sĩ cũng phải góp một phần để chỉnh sửa nhưng cũng có người cho qua luôn. Điều đó còn thuộc về ý thức và thẩm mỹ âm nhạc của từng người nữa.

Nhạc sĩ Giáng Son.

- Ca sĩ Việt Hoàn: Trong tình hình sáng tác âm nhạc hiện nay, quả thật là tôi chưa nghe bài nào gây sốc đến mức đi ngược lại thuần phong mỹ tục như thế. Còn những nhạc sĩ trẻ, do tiếp xúc với nhiều nguồn văn hoá, họ cũng muốn tìm những ca từ khác đi một chút, phù hợp hơn với cuộc sống hiện đại. Nếu cứ soi bằng một chuẩn mực truyền thống thì cũng không ổn.

Trong những bài hát rap, một số nhạc sĩ có đưa cả tiếng lóng vào, tôi cho đó cũng là vì rap cần những ngôn ngữ gần gũi, thông dụng với lớp trẻ mà thôi.

- Nhạc sĩ Ngọc Châu: Tôi nghĩ, hãy cứ sống và làm việc một cách nghiêm túc, vừa là tôn trọng mình, vừa là tôn trọng người khác thì chẳng có lý do gì để những quy chế quản lý theo kiểu học sinh đến lớp phải điểm danh (rồi sau đó có học hay không cũng không biết) tồn tại cả.

- Nhạc sĩ Giáng Son: Theo tôi được biết thì hình như đang có một đợt bùng nổ thứ 2 về những ca khúc thị trường, trong đó không thiếu những ca từ gây “sốc”.

- Xin cảm ơn các nhạc sĩ, ca sĩ.

Thanh Hà