Theo thống kê của Dự án Mục tiêu y tế quốc gia về Phòng, chống ung thư 2011, ước tính mỗi năm Việt Nam có khoảng 150.000 trường hợp mới mắc và 75.000 người chết vì ung thư. Số ca tử vong do ung thư cao gấp 7 lần số trường hợp tử vong do tai nạn giao thông.
Những con số này không có dấu hiệu dừng lại mà vẫn có xu hướng ngày càng gia tăng. Dự báo đến năm 2020 mỗi năm Việt Nam sẽ có khoảng 200.000 trường hợp mới mắc và 100.000 trường hợp chết do ung thư. Tại Việt Nam, các bệnh ung thư phổ biến nhất ở nam giới là ung thư phổi, dạ dày, gan, đại trực tràng, thực quản, vòm họng; các bệnh ung thư phổ biến nhất ở nữ giới là ung thư vú, dạ dày, phổi, cổ tử cung, đại trực tràng.
Tuy nhiên, có đến gần 80% bệnh nhân ung thư đến khám ở giai đoạn muộn nên tiên lượng điều trị khỏi rất thấp và chi phí rất tốn kém. Trung bình chi phí cho một bệnh nhân ung thư phổi do hút thuốc lá là 13,6 triệu đồng/năm, chi phí điều trị cho các bệnh nhân ung thư phổi nhập viện là 143 tỷ đồng/năm.
Mặc dù vậy, bệnh ung thư hoàn toàn có thể
phòng tránh và chữa khỏi được nếu như mọi người có chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý, loại bỏ các
yếu tố nguy cơ. Trên thế giới, có tới hơn 30% các ca mắc ung thư có thể phòng được và 40% các trường hợp tử vong có thể phòng tránh được bằng cách thay đổi hoặc tránh tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ này.
Thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ cao gây ung thư.Ảnh: Thịnh An
Cụ thể, các yếu tố nguy cơ gây ung thư có thể phòng ngừa được như hút thuốc lá (nguyên nhân chính gây ung thư); lạm dụng rượu bia, chế độ ăn không hợp lý và ít vận động thể lực; nhiễm vi-rút viêm gan B và nhiễm vi rút gây u nhú (HPV) qua đường tình dục; ô nhiễm không khí trong môi trường sống và làm việc.
Vai trò của
dự phòng ung thư rất quan trọng trong công tác phòng, chống căn bệnh này. Tuy nhiên, các biện pháp dự phòng vừa hiệu quả và không tốn kém lại chưa được chú trọng thực hiện ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Báo cáo kết quả hoạt động của Dự án Phòng chống ung thư giai đoạn 2002-2011 của Bệnh viện K chỉ ra rằng, tại Việt Nam, lực lượng cán bộ công tác trong chuyên ngành ung thư còn quá mỏng so với nhu cầu thực tế. Hệ thống y tế dự phòng chưa tham gia vào công tác dự phòng ung thư; cơ sở hạ tầng phục vụ cho công tác
phòng chống ung thư còn thiếu trong cả nước.
Tình trạng quá tải tại các bệnh viện ung bướu diễn ra phổ biến; chưa có mạng lưới phòng chống ung thư từ Trung ương tới cơ sở; kiến thức, thái độ, thực hành của cán bộ y tế cơ sở và người dân về phòng, chống các yếu tố nguy cơ của ung thư, phát hiện sớm bệnh còn rất hạn chế.
Từ những thực tế trên, giải pháp được đưa ra để nhằm tăng cường công tác phòng bệnh ung thư ở Việt Nam là cần ban hành các chính sách, hướng dẫn mang tính liên ngành nhằm phòng, chống yếu tố nguy cơ của ung thư như Luật Phòng, chống
tác hại thuốc lá, Luật Phòng, chống tác hại rượu bia; các văn bản hướng dẫn chế độ dinh dưỡng hợp lý, thể dục thể thao, tiêm phòng, bảo vệ môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm...
Bên cạnh đó, cộng đồng nâng cao hiểu biết về tác hại của các yếu tố nguy cơ của ung thư và cách phòng tránh các yếu tố nguy cơ này cũng là điều rất quan trọng trong phòng, chống ung thư.
|
Ung thư chiếm 13% nguyên nhân gây tử vong
Ung thư đang là vấn đề y tế công cộng toàn cầu, theo dự báo của Tổ chức Y tế thế giới, trong mô hình bệnh tật ở thế kỷ 21, các bệnh không lây nhiễm trong đó có ung thư sẽ trở thành nhóm bệnh chủ yếu đe dọa đến sức khỏe con người, chiếm tới 54% nguyên nhân gây tử vong.
Ung thư là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu, gây ra 7,6 triệu ca tử vong (khoảng 13% tất cả các ca tử vong) trong năm 2005. Số ca tử vong do ung thư trên toàn cầu được dự báo sẽ tăng lên hơn 11 triệu ca trong năm 2030. Hơn 70% các ca tử vong xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Khẩu hiệu của ngày Thế giới Phòng, chống ung thư 2012 (4/2) là "Đoàn kết lại tất cả đều có thể". Mục tiêu mà Hiệp hội Phòng chống Ung thư Quốc tế (UICC) đưa ra là giảm tỉ lệ chết sớm do ung thư và các bệnh không lây nhiễm khác xuống còn 25% vào năm 2025. UICC kêu gọi tất cả mọi người cùng thực hiện phần việc của mình thì thế giới mới có thể giảm bớt gánh nặng do ung thư.
|
Theo Thịnh An - Pháp luật TPHCM