Bọ cạp - món ăn khoái khẩu
Thời tiết giao mùa, Hà Nội mấy hôm nay trở nên nắng nóng, các quán bia tấp nập bởi kẻ ra người vào. Mới hơn 4h chiều, quán Lan Chín trên đường Tràng Tiền đã đông nghịt khách. Sau khi tìm được một chỗ khá "lí tưởng" ở góc cuối bên trái quán, thằng bạn tôi hứng chí: "Hôm nay tao khao chúng mày món đặc biệt, đảm bảo mới, lạ, hấp dẫn. Ăn một lần nhớ mãi". Nhưng hỡi ôi, cái món hắn gọi là đặc biệt ấy đã hết vèo từ trưa rồi.
Món này được coi là khoái khẩu của không ít thực khách nhưng khi nhắc tên, chắc chắn nhiều người phải rùng mình bởi 2 từ mang tên một loại côn trùng nguy hại: bọ cạp. Vậy mà khi lên bàn nhậu, nó lại trở thành một thứ đặc sản hiếm.
Hầu hết các nhà hàng ở Hà Nội có thực đơn bò cạp, khách muốn thưởng thức phải đặt trước từ 3 đến 5 ngày để họ kịp gom hàng. "Ðây không phải là thứ chỉ cần alô cái là có ngay", Bà Lan, chủ quán "Lan Chín" cho biết. Khi ra đến Hà Nội, bọ cạp đã được sơ chế sẵn, ướp đá, chỉ cần khâu cuối cùng chế biến nữa là lên bàn nhậu ngon lành.
Không biết có đọc qua tài liệu nghiên cứu nào không mà bà chủ này khẳng định như đinh đóng cột: "Bọ cạp nhiều vitamin, ăn bổ lắm. Nó cũng như nhiều loại rắn, có nọc độc nhưng khi đem ngâm rượu hoặc chế biến thành món ăn lại trở thành những món bổ dưỡng và trị được nhiều thư bệnh." Nếu như năm ngoái, khi bọ cạp mới "bò" ra Hà Nội, lác đác vài người biết đến, số khách chỉ đếm trên đầu ngón tay, nhưng nay, ngày nào quán Lan Chín cũng bán được vài trăm con. Có những ông Tây, bà Tây lúc đầu tỏ ra khá lạ lẫm với món này nhưng giờ lại trở thành "khách ruột" của nhà hàng. Hơn nữa số bọ cạp bán ra cho khách mua ngâm rượu.
Bà Lan tự hào: "Chúng tôi có nguồn cung cấp thường xuyên, chứ ở Hà Nội, nhiều người muốn bán mà không biết lấy ở đâu, nhất là thời gian này, bọ cạp trên thị trường đang "khan" và trở thành "hàng độc".
Bọ xít, bọ hung... "bay" về Hà Nội
Cách đây vài tháng, tôi có dịp lên Sơn La, anh họ tôi "tiếp thị": "Toàn đặc sản miến núi nhé, nào là lợn rừng, gà ri, thịt cáo..." rồi mỗi hôm dẫn tôi đi ăn một món. Có món tên là Nậm Pía mà nếu nói nó được làm từ nguyên liệu gì chắc chắn nhiều người miền xuôi sẽ có cái cảm giác buồn nôn đến tận cổ họng. Nhưng "may mắn", tôi không được thưởng thức món đặc sản đó. Một lần tôi được anh dẫn đến quán gần trường Ðại học Tây Bắc, nghe nói nơi đây hội tụ nhiều "của ngon vật lạ" của núi rừng Sơn La.
Ngồi vào mâm, chủ quán tận tay bưng ra một đĩa phục vụ khách, trên đĩa đựng những con chỉ tầm bằng con ong, màu đen, thơm ngậy. Tôi nhìn món ăn lạ háo hức. Khi ăn vào, cảm giác giòn tan, béo ngậy, thơm nức, nhai kĩ lại thấy bùi, ngọt, quả ngon thật. Nhưng khi biết đó là bọ xít thì đã muộn rồi.
Về Hà Nội, nghe nói Oasis (19 Láng Hạ) có các loại côn trùng như: bọ xít, bọ hung, dế mèn, châu chấu, bọ cạp... Cậy thế có chút "kinh nghiệm" từ bữa ăn bọ xít nọ tôi dẫn mấy đứa vào thưởng thức "của lạ" tại "Bách Hỉ Lầu" này. Nhưng khi đến đây, chị Hạnh chủ quản lí cho biết: "Thời gian này, nhà hàng chưa gom được bọ xít, bọ hung, bọ cạp mà chỉ có dế mèn và châu chấu". Chúng tôi gọi 2 đĩa có sẵn này và một số món ăn "phụ" khác. Cuối bữa, 2 đĩa đặc sản hết veo, đứa nào cũng tấm tắc khen ngon và cho rằng đây là món ăn lạ và hấp dẫn nhất hiện nay.
Ðảo qua phố Phùng Hưng, một số quán đã đưa vào thực đơn những loại côn trùng trên. Tuy lượng khách ăn côn trùng chưa nhiều nhưng các quán vẫn duy trì đều đặn. Khi được hỏi, ông chủ, bà chủ nào cũng tin rằng, thời gian tới số lượng khách kéo đến ăn côn trùng sẽ ngày càng đông hơn. Nhà hàng Lan Chín cũng sắp đưa vào thực đơn thêm 2 món châu chấu và dế mèn. Bà Lan bảo: Hiện nay rất nhiều khách hỏi về món này nhưng chúng tôi chờ khi có nguồn hàng cung cấp ổn định thường xuyên mới tiến hành".
Riêng món bọ hung, nếu như nhiều người Tây Bắc coi đó là những món ăn bình thường như thịt, như cá, họ không ngần ngại mời nhau đi nhậu... bọ hung, dẫu biết đó là thứ được nhặt từ những... đống phân trâu. Ở Hà Nội món này đã có ở một số nhà hàng nhưng chưa nhiều, dẫîu sao đây là món ăn chưa dễ dàng chinh phục tâm lí người Việt. Nó chủ yếu hấp dẫn mấy tay bợm nhậu, thích lai rai những thứ khác người.
Bao giờ côn trùng trở thành món ăn phổ biến?
Bà Lan- chủ quán Lan Chín trong một lần khách mời nhiệt tình quá đành nếm thử một con bò cạp, dần dần đâm nghiện. Còn lại các nhân viên phục vụ chưa ai dám "sờ" tới, vì trông cứ thấy ghê ghê. Có người bảo"không dám liều, toàn côn trùng gây hại". Nói côn trùng đã điểm mặt tại một số nhà hàng trên đất Hà thành nhưng chủ yếu vẫn dành cho khách quen. Còn lại, dù có được chủ quán và bè bạn tiếp thị nhiệt tình đến mấy thì nhiều người vẫn chưa mạnh dạn đưa côn trùng vào miệng. So với bọ cạp, bọ hung, bọ xít thì châu chấu và dế mèn có vẻ dễ dàng được thực khách chấp nhận hơn. Dù rằng giá cả không chênh lệch là bao (bò cạp 5 đến 10 nghìn/con, còn lại 30 đến 50 nghìn/đĩa) nhưng đứng đầu danh sách tiêu thụ vẫn là châu chấu.
Bà Lan bảo: "Tôi có nhiều dịp sang Thái Lan, thấy bọ cạp được bày bán đầy đường, người dân coi đây là món ăn thường xuyên, không thể thiếu thì ở Việt Nam chúng ta vẫn còn xa lạ và tỏ ra sợ sệt loại côn trùng này".
Việc côn trùng dùng làm thuốc đã rõ nhưng chế biến thực phẩm hầu như chưa có tài liệu nào nói đến. Cũng chẳng ai biết được ăn côn trùng có lợi hay hại nhưng các bợm nhậu vẫn ngày ngày xơi chủ yếu do "máu liều". Muốn côn trùng trở thành món ăn phổ biến ở Việt Nam phải cần thời gian, và mong rằng sẽ có những tài liệu nghiên cứu cụ thể, chỉ rõ hàm lượng dinh dưỡng của từng loại côn trùng để người dân không ngần ngại khi "sờ" đến nó.
Theo Hải Lý
Kinh Tế & Đô Thị