Với những trẻ điếc câm cần phải phát hiện sớm để xác định ngay mức độ điếc càng sớm càng tốt từ đó có những biện pháp thích hợp giúp hệ thống ngôn ngữ của não vẫn phát triển được bằng nhiều phương pháp như máy nghe, cấy điện cực ốc tai. Ngôn ngữ của trẻ điếc câm không tự phát mà phải dạy bằng những phương pháp giáo dục đặc biệt.
Nguyên nhân điếc câm
Qua nghiên cứu người ta nhận thấy rằng nếu nghe kém nặng xảy ra ở những trẻ đang trong
thời kỳ phát triển ngôn ngữ thì mối liên hệ giữa nghe và bắt chước
phát âm không phát triển được do đó trẻ sẽ không nói được. Loại câm
mắc phải do ảnh hưởng của nghe kém được gọi là điếc câm. Tuy nhiên điếc câm không phải chỉ xảy ra ở những trẻ mới sinh ra đã nghe kém mà còn có thể phát sinh khi trẻ bị nghe kém vào thời kỳ ngôn ngữ đã hình thành nhưng chưa hoàn thiện hoặc đã hoàn thiện (giữa 4 và 6 tuổi). Nguyên nhân làm mất ngôn ngữ trong các trường hợp này là sự mất dần các mối liên hệ về lời nói chưa được cố định đủ mức hoàn thiện. Nếu trẻ mắc nghe kém nặng khi mà trẻ đã biết đọc, biết viết thì ngôn ngữ sẽ không bị mất, lúc này nghe kém sẽ không kèm theo câm vì trẻ đã có khả năng xây dựng được mối quan hệ phức tạp trong lĩnh vực hệ thống tín hiệu thứ hai giữa nhìn và nói nhưng ngôn ngữ lời cũng dần bị méo mó, sai lệch khi phát âm nên giọng nói cũng rất khó nghe.
Làm thế nào để phát hiện sớm trẻ bị điếc?
Những trẻ có nguy cơ bị điếc mà bố mẹ cần theo dõi để phát hiện là:
- Những trẻ được sinh ra trong gia đình có nhiều người bị điếc câm (còn gọi là điếc câm di truyền).
Ở những trẻ này điếc xuất hiện sớm ngay sau khi đẻ. Người ta có thể làm một số nghiệm pháp để phát hiện trẻ này như cho trẻ nằm quay đầu vào phía trong rồi vỗ mạnh vào giường trẻ đang nằm, nếu trẻ có khả năng nghe chúng sẽ giật mình co người lại. Nhưng chính xác nhất phải thực hiện đo điện thế thân não cho trẻ...
- Điếc câm mắc phải cũng có thể xảy ra trong thời kỳ mang thai, giai đoạn trong khi đẻ hoặc sau khi đẻ.
+ Điếc câm mắc phải trong thời kỳ thai nhi thường do mẹ nhiễm một số loại virut khi đang mang thai ba tháng đầu. Một số trường hợp do không biết mình mang thai nên người mẹ dùng phải một số thuốc gây ngộ độc ốc tai của thai nhi (quinin, salixylat, arsenic...). Việc siêu âm ba hoặc bốn chiều trong giai đoạn này cũng không phát hiện được tổn thương.
+ Điếc câm trong khi đẻ xảy ra với những trường hợp đẻ khó phải foorcef gây xuất huyết não, xuất huyết tai trong hoặc gặp trong bệnh tăng hồng cầu non.
+ Điếc câm xảy ra sau đẻ liên quan tới một số bệnh do trẻ mắc phải khi mới được sinh ra như viêm màng não, viêm tai, nhiễm độc... ảnh hưởng tới tai trong do độc tố của một số vi khuẩn gây bệnh, các thuốc phải sử dụng như thuốc kháng sinh nhóm aminoglucosid gồm gentamycin, neomycin, kanamycin, streptomycin... khi trẻ viêm phổi.
Nghe kém nặng thường xảy ra ở các tần số cao nên trẻ cũng có thể nghe bập bõm được một số âm thanh trầm như tiếng gõ, tiếng ầm ì của máy bay... hoặc trẻ có thể nhìn thấy những hình động trên vô tuyến và hướng theo quan sát, nhìn thái độ của bố mẹ để phán đoán nên làm cho bố mẹ trong thời gian dài vẫn lầm tưởng con mình nghe được nên không đưa đi khám sớm.
Giai đoạn nào bắt đầu quá trình can thiệp?
Can thiệp càng sớm càng tốt, ngay sau khi trẻ được phát hiện là điếc câm bằng một số biện pháp như cấy điện cực ốc tai cho trẻ, cho trẻ hỗ trợ máy nghe... rồi huấn luyện cho trẻ tập nói dần.
Giúp trẻ hòa nhập với cộng đồng bằng cách cho đi học, sinh hoạt cùng với những trẻ bình thường nhưng dưới sự theo dõi chặt chẽ của gia đình và thầy thuốc.
Bố mẹ cần chú ý khi con mình đã được 2 tuổi mà vẫn chưa biết nói phải đưa con đi khám ngay để loại trừ các nguyên nhân bất thường như điếc, ảnh hưởng rất lớn tới tương lai của trẻ.
GS. Phạm Khánh Hòa