Thạch bán cân thách thức thời gian, côn trùng, bụi bặm, người tiêu dùng vẫn vô tư mua. Ảnh: PV
Mùa hè oi bức, các cửa hàng giải khát mọc lên như nấm, ăn theo những cửa hàng đó là nguồn cung nguyên liệu, sản phẩm giải nhiệt cũng phong phú đa dạng. Thạch ăn là món được ưa chuộng và thường được dùng trong các đồ uống, món ăn giải khát như tào phớ, chè… Ngoài những sản phẩm của các doanh nghiệp có bao bì, nhãn mác đầy đủ, trên thị trường người tiêu dùng vẫn chọn mua thạch bán theo cân, “trần chuồng” không nhãn mác, thách thức với nắng gió và bụi bặm.
Dạo quanh các chợ ở Hà Nội như chợ Thành Công, cầu Mới, chợ cầu Lủ, Đại La, Minh Khai, Nghĩa Tân, chợ Xanh (dịch vọng)… không khó để mua được thạch bán theo cân. Những khuôn thạch thạch đen nhánh được đổ úp trên mâm, phơi giữa trời nắng gió, ruồi muỗi và bụi bặm. Dù không nhãn mác, không biết nguyên liệu làm từ gì, ăn có ảnh hưởng tới sức khỏe hay không, nhiều người quên vả an toàn vệ sinh thực phẩm lẫn sức khỏe của mình, mua thạch bán theo cân về dùng.
Theo ghi nhận của PV, tại chợ Nghĩa Tân, thạch bán theo cân đường có giá từ 2 – 3 ngàn đồng/lạng. Nhiều người mua thường nói, cho 5.000 hoặc 10.000 đồng thạch. Người bán lại đon đả cắt một miếng thạch, con dao thoăn thoắt thái thành những miếng hình ô vuông, rồi cho vào một túi bóng, đặt lên chiếc cân. Người mua nhận hàng và ra về mà không hề quan tâm tới việc thạch đó sạch hay không.
Hiện không chỉ có thạch bán cân mầu đen, mà còn có nhiều loại thạch mầu trắng, mầu hồng, mầu nâu. Tất cả các loại thạch tự chế này mua bán theo niềm tin và không hề bị cơ quan chức năng sờ gáy.
Mầu sắc thạch bán cân đa dạng, phong phú, bắt mắt. Ảnh: PV
Tại các quán tào phớ, chè… thạch tự chế, thạch bán cân cũng được sử dụng nhiều. Chị Hà chủ một cửa hàng bán tào phớ tại chợ Vồi cho biết: “Thạch này dễ nấu lắm, chỉ cần mua bột làm thạch về hoà với nước đun lên là xong thôi, nếu muốn có màu thì cho thêm ít mứt hoa quả vào là có màu theo ý ngay. Còn thạch đen thì mua ngoài quán, mình thì không nấu đươc thạch đấy. Vệ sinh sạch hay không thì mình không biết, có nhìn thấy người ta làm đâu, người ta bán thì mình mua thôi.”
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, thạch đen thường được chế biến từ loại cây sương sáo. Đây là một loại thảo dược có lợi cho sức khỏe. Ăn loại thạch này giúp hạ huyết áp, trị cảm mạo, đau khớp. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, thạch đen chế biến từ cây sương sáo chỉ thực sự tốt cho sức khỏe nếu nó được làm đúng cách. Còn những sản phẩm thạch đen bán trên thị trường không thể biết được nó có làm từ cây sương sáo hay không.
Lương y Nguyễn Văn Hưng thuộc Hội Đông y Hà Nội cho biết: Thạch đen tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây bệnh. Đầu tiên, thạch có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ protein trong cơ thể. Đối với trẻ em, thạch làm giảm khả năng thèm ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng. Nguy hại nhất là thạch đen được sản xuất, bày bán ở những nơi ô nhiễm, mất vệ sinh. Đây được coi là ổ vi khuẩn mà khi đi vào cơ thể con người và sẽ gây hậu quả nghiêm trọng.
“Tôi từng chứng kiến nhiều ca cấp cứu vì ăn phải thạch bẩn, thạch để lâu ngày”, Lương y Nguyễn Văn Hưng nói.
Các bác sỹ Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho rằng, khi không rõ nguồn nước và nguyên liệu làm thạc bán cân từ nguồn nào, người tiêu dùng không nên mua. Người tiêu dùng cần nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe cho mình và gia đình. Tháy thạch bán cân phơi nắng, phơi mưa, ruồi muỗi và bụi bặm… người tiêu dùng cần tránh xa. Để yên tâm hơn, người tiêu dùng có thể mua nguyên liệu về tự nấu thạch. Tuy nhiên, thạch tự nấu cũng không nên để lâu, thường chỉ khoảng 48 giờ. Không dùng hết có thể bỏ hoặc nấu mới để đảm bảo sức khỏe hơn.
Tuyết Anh – Lê Chính