Dùng thuốc hạ huyết áp sao cho khéo?

Tỉ lệ mắc bệnh ở nước ta chắc chắn không thể thấp hơn.

Bệnh ở xứ mình thậm chí nghiêm trọng hơn vì đa số người dân chưa hiểu đúng về tai hại của huyết áp cao. Chính vì không cầm chân được huyết áp trong vòng kiểm soát nên bệnh tim mạch vẫn trước sau đứng đầu về tỉ lệ tử vong. Cũng vì cao huyết áp mà hàng trăm ngàn người bất hạnh đang phải sống kiếp phế nhân trên giường bệnh, trên xe lăn để chờ ngày bỏ cuộc!

Đa số dùng thuốc không đúng cách

Thầy thuốc tất nhiên phải dùng thuốc hạ áp trong trường hợp đúng chỉ định. Điều đáng nói, cũng theo kết quả thống kê này, phần lớn người dùng thuốc hạ huyết áp không đúng cách. Trong đó có các trường hợp họ tự động ngưng thuốc khi thấy khỏe, khi thấy huyết áp ổn định sau thời gian dài dùng thuốc. Đây là một trong các lý do thường gặp dẫn đến tai biến mạch máu não vì huyết áp bất ngờ tăng cao do cơ thể thiếu thuốc. Hoặc người dùng thuốc không chỉ y theo toa mà vì quá sợ bệnh nên tự ý tăng liều lượng. Nếu tưởng dùng thuốc càng nhiều càng hay thì sai! Các nhà nghiên cứu ở Ontario sau khi đánh giá 300.000 hồ sơ bệnh lý đã phát hiện có đến 1.500 ca chấn thương trầm trọng, từ gãy cổ xương đùi cho đến tổn thương sọ não, chỉ vì bệnh nhân dùng thuốc quá liều cần thiết nên té ngã do chóng mặt khi thay đổi tư thế!

80% người từ 65 tuổi trở lên là nạn nhân của bệnh huyết áp cao.

Cũng theo chuyên gia bệnh tim mạch ở Canada, tình trạng nêu trên rất dễ xảy ra trong 45 ngày đầu khi dùng thuốc vì trong giai đoạn này cơ thể rất nhạy cảm với tác dụng hạ huyết áp của thuốc. Chóng mặt ở người được điều trị bằng thuốc hạ áp càng rõ nét hơn nữa nếu trong phác đồ điều trị có hơn hai dược phẩm thuộc nhóm chẹn beta. Cũng không thiếu trường hợp chóng mặt khi vừa thức dậy mặc dầu thầy thuốc không quá mạnh tay với thuốc đặc hiệu nhưng vì trong toa thuốc có thêm thuốc an thần.

Nên theo đúng hướng dẫn bác sĩ

Để tránh tình trạng nêu trên, ngoại trừ trường hợp cấp bách cần dùng ngay thuốc đánh nhanh đánh mạnh để tránh rủi ro, thầy thuốc không nên quá hào phóng khi biên toa cho thuốc hạ áp. Thêm vào đó, bệnh nhân cao huyết áp khi dùng thuốc lần đầu cần được theo dõi sát sao, thay vì lãnh thuốc rồi mấy tháng sau mới gặp lại thầy thuốc. Cũng chính vì thế mà bệnh nhân cao huyết áp cần được hướng dẫn về cách đo huyết áp để tự theo dõi bệnh tình, thay vì phó mặc cho định mệnh theo kiểu tuy mệt, tuy nhức đầu, chóng mặt… nhưng vẫn bình chân như vại vì chưa đến ngày tái khám!

Đáng tiếc vì theo kết quả nghiên cứu ở Trung tâm Oxy cao áp TP.HCM, tình trạng chóng mặt ở người dùng thuốc hạ áp được cải thiện thấy rõ khi các cây thuốc có công năng bảo vệ tính thẩm thấu thành mạch, nếu nói theo ngôn ngữ Đông y là hoạt huyết, được kết hợp trong phác đồ điều trị bên cạnh thuốc đặc hiệu. Không chỉ tổng trạng người bệnh mà huyết áp cũng ổn định với lượng thuốc đặc hiệu ở liều tương đối thấp, nghĩa là thầy thuốc qua đó giới hạn phản ứng phụ, người bệnh nhờ đó giảm chi phí thuốc men.

Không dùng thuốc hạ áp trong trường hợp đúng chỉ định là sai lầm nghiêm trọng. Nhưng mặt khác, dùng thuốc hạ áp đúng y sách vở nhưng quên cân nhắc tổng trạng, cơ tạng và nhất là tính cảm ứng cá biệt của mỗi người bệnh cũng có thể dẫn đến hậu quả tai hại không kém. Bệnh nhân càng nhạy cảm càng cần thầy thuốc tinh tế. Đó là lý do tại sao kết hợp Đông y với tri thức y học thực nghiệm chính là đáp án trong bệnh cao huyết áp.

BS LƯƠNG LỄ HOÀNG (Phòng Nội khoa, Trung tâm Oxy cao áp TP.HCM)