Từ khi ra đời cho đến nay, sildenafil chưa khi nào nổi tiếng như bây giờ. Nếu chỉ tồn tại theo nguồn gốc ban đầu được tìm ra, có lẽ cũng chỉ là thuốc nằm trong danh mục thường thường. Nhưng nhờ một sự tình cờ khám phá động chạm đến cõi cực khoái của con người, nó đã được đeo bên mình hai chữ “thần dược”. Nhưng ít ai biết rằng nhiều người đã gặp nạn, thậm chí tử vong do dùng sildenafil (biệt dược là viagra).
Trị tim lại tác dụng lên “thần đèn”
Đầu tiên, sildenafil là do những nỗ lực cố gắng để tìm ra những thuốc mới có ý nghĩa trong lâm sàng tim mạch.
Vào năm 1985, hai nhà khoa học Simon Campbell và David Roberts của Công ty dược phẩm nổi tiếng Pfizer Anh quốc đã tìm ra dẫn chất của sildenafil như một thành quả đầy tiến bộ. Sự khám phá ra sildenafil có thể nói là bước tiên phong trong một chương mới của điều trị tim mạch học.
Tác dụng làm giãn mạch của sildenafil có ý nghĩa trong chiến lược kiểm soát bệnh tim và bệnh tăng huyết áp: giúp hạ được huyết áp ở những bệnh nhân tăng huyết áp và cải thiện triệu chứng đau ngực khi mắc chứng thiếu máu cơ tim.
Song những gì mà chính sildenafil có không mang lại cho nó một vinh quang nào đáng kể cho hệ tim mạch. Bởi nếu so sánh tác dụng của sildenafil với các thuốc giãn mạch vành đặc thù khác như nitroglycerin thì tác dụng của nó không tốt bằng. Đã thế, sildenafil lại khó kiểm soát.
Mọi chuyện bắt đầu thay đổi khi người ta thấy nó có tác dụng trên hệ sinh dục.
Dấu mốc là vào năm 1991, Công ty dược phẩm Pfizer đã thử nghiệm sildenafil trên lâm sàng và thấy có nhiều bệnh nhân thử thuốc để kiểm soát tim mạch thì lại “hừng hực” lên không thể kiểm soát. Vậy là bộ óc kiếm lợi nhuận sắc sảo của các công ty dược không bỏ qua cơ hội này, lập tức chuyển sang thử nghiệm với chứng bất lực ở đàn ông.
Sự rạng ngời của sildenafil được bắt đầu từ năm 1998, chính thức bước vào thị trường với công dụng mới. Nhưng cũng kể từ đây, nó bắt đầu là nguyên nhân gây rắc rối vào bệnh án của người sử dụng.
Tính đến ngày 26/3/2011, có tới 1.584 trường hợp bị tai biến, thậm chí tử vong do sildenafil hay có liên quan tới việc sử dụng thuốc này.
Những bệnh án không được công bố
Trường hợp đầu tiên là một bệnh nhân suýt chết khi uống sildenafil vào cuối năm 1997, đầu năm 1998 tại Hà Lan.
Theo những gì vợ ông kể lại thì chồng bà không có biểu hiện gì của bệnh tim mạch cũng như các nguy cơ được cho là của bệnh lý này. Nhằm để mạnh mẽ thêm chất nam tính, ông đã không ngần ngại sử dụng 1 viên sildenafil 50mg. Nhưng trớ trêu thay, chưa kịp quan hệ tình dục thì sự cố lại xảy ra: Ông bị nhồi máu cơ tim ngay 30 phút sau khi uống thuốc.
Trường hợp này được ghi lại trong báo cáo của Cơ quan Thẩm định thuốc Hà Lan. Người ta không đủ sức tranh luận với nhà sản xuất rằng sildenafil là nguyên nhân nhưng chỉ có một điều rõ ràng, ông bị nhồi máu cơ tim trong khi chưa hề có tiền sử trước đó.
Trường hợp tiếp theo là một ca đột quỵ não nặng nề của một người đàn ông 50 tuổi, công dân Mỹ.
Ca bệnh được thông báo trong một báo cáo của Bệnh viện đại học Virginia (Mỹ) vào năm 2000.
Sau khi uống 1 viên sildenafil 50mg “khơi tình” thì cơ sự xảy ra. Khoảng 2 giờ sau quan hệ tình dục, ông thấy bị yếu nửa người bên phải, kèm theo là giảm cảm giác nửa người phải và méo mặt bên phải. Các triệu chứng may thay tự hồi lại 2 tiếng sau đó.
Nghĩ là do “cố quá” chứ không phải do thuốc, tuần tiếp theo, ông lại sử dụng tiếp sildenafil, nhưng uống hẳn 2 viên. Các triệu chứng xuất hiện y hệt nhưng nặng hơn và khó khắc phục như lần trước. Chụp phim MRI não bộ người ta thấy có hiện tượng nhồi máu não bên bán cầu trái.
Ông đã được đưa đi cấp cứu kịp thời. Tuy nhiên, sự kiện này đã không được ghi nhận bởi nhà sản xuất.
Bệnh án thứ ba là một bệnh nhân ở nước Ý. Đây là một người đàn ông 67 tuổi.
Không hiểu được bác sĩ tư vấn hay được các nhân viên dược hướng dẫn thế nào mà ông cũng uống tới 2 viên trong 2 giờ liên tiếp. Nhưng ngay sau khi uống viên đầu tiên, ông đã bị đau đầu, lú lẫn và rối loạn ý thức. Điều lạ là bệnh nhân này cũng chưa bao giờ có vấn đề về tim mạch hay mạch máu não. Chính điều này đã khiến ông chủ quan.
Sau khi uống viên thứ 2 thì triệu chứng nặng hơn. Đau đầu dữ dội, nói líu nhíu. Tình trạng của ông nặng tới mức phải vào Bệnh viện đại học Palermo, La Loggia (Ý) cấp cứu.
Cũng chỉ trong năm 2000, một bệnh nhân đã tử vong do uống sildenafil. Đó là một người đàn ông 44 tuổi, tại Nottingham (Anh).
Ông đã uống tới 4 viên sildenafil. Và chỉ vài giờ sau đó, ông bị đau đầu và nôn dữ dội. Các bác sĩ đã tiến hành chụp CT sọ não và kết luận, ông chảy máu não thuỳ thái dương trái. Ông đã tử vong do phù não và viêm phổi vài ngày sau đó.
Vài vụ kiện cáo xảy ra. Người ta đã tiến hành khám nghiệm tử thi và thấy không có hiện tượng bất thường mạch máu trong não. Sự chảy máu não nhất định có liên quan đến thuốc. Tuy nhiên, sự thật đó thì không nhà sản xuất nào chịu công nhận với viện lý rằng sao ông ta mãi mới “chết”?!
Cảnh báo về Viagra?
Sau một chuỗi các sự kiện nêu trên, nguy cơ của thuốc vẫn chưa được cảnh báo. Thuốc vẫn được bày bán và sử dụng.
Tính đến ngày nay, con số người dùng sildenafil thần dược lên tới hàng triệu người. Và con số bị tai biến do dùng thuốc này hay có liên quan tới thuốc này cũng dày thêm. Song có một điều đáng nói là những thông tin này lại ít người biết đến.
Một lời khuyên tốt nhất với chúng ta, hãy sử dụng sildenafil an toàn theo hướng dẫn của bác sĩ. Đừng tự bắt mình ghi thêm vào “hồ sơ đen” cho thần dược mang tên sildenafil.
Theo BS. Nguyễn Thu Hiền - Sức khỏe và Đời sống