Nhưng các
bác sĩ cho rằng tầm soát không đúng sẽ gây lãng phí, thậm chí nguy hiểm cho người đi tầm soát.
Người bệnh tham vấn tầm soát bệnh
ung thư vú tại BV Ung bướu TP.HCM - Ảnh: T.DƯƠNG
Mới đây, một cô giáo 32 tuổi ở Q.Tân Bình, TP.HCM cầm theo loạt kết quả xét nghiệm
tầm soát về các loại bệnh ung thư đến Trung tâm Ung bướu và y học hạt nhân Bệnh viện Nhân Dân 115
TP.HCM để nhờ bác sĩ tham vấn thêm. Cô giáo này kể chị cô mới mắc bệnh ung thư dạ dày nên cô lo
mình mắc bệnh.
Chỉ định xét nghiệm tràn lan
Khi nhìn những xét nghiệm, BS Nguyễn Ngọc Anh, trưởng Trung tâm Ung bướu và y
học hạt nhân BV Nhân Dân 115, cho rằng những xét nghiệm này chỉ nên chỉ định với người được
chẩn đoán mắc bệnh ung thư, các chỉ số xét nghiệm đánh giá diễn tiến bệnh thế nào chứ không có giá
trị tầm soát bệnh. Đáng nói dù bệnh nhân là nữ nhưng trong số các xét nghiệm được yêu cầu có cả xét
nghiệm ung thư tuyến tiền liệt!
BS Ngọc Anh cho biết tại Trung tâm Ung bướu và y học hạt nhân BV Nhân
Dân 115 vẫn tiếp nhận những bệnh nhân nam đi tầm soát ung thư được chỉ định xét nghiệm ung thư vú,
và bệnh nhân nữ lại được chỉ định làm xét nghiệm tuyến tiền liệt. Lý giải về điều lạ lùng này, bác
sĩ Ngọc Anh cho biết hiện một số phòng khám đã in sẵn các xét nghiệm để bác sĩ chỉ định và nhiều
bác sĩ cứ tiện tay gạch một loạt từ trên xuống dưới.
Những triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh ung thư
Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân, vết loét trên da không lành sau ba tuần, nốt
ruồi to lên, chảy máu hoặc ngứa, nhức đầu dữ dội tái đi tái lại, khàn tiếng kéo dài, ho đàm lẫn
máu, đau bụng kéo dài, thay đổi hình dạng kích thước tinh hoàn, tiểu máu không kèm theo đau, thay
đổi thói quen đi cầu, có khối u hoặc thay đổi hình dạng vú, chảy máu hoặc tiết dịch núm vú...
|
BS Đặng Huy Quốc Thịnh, phó giám đốc BV Ung bướu TP.HCM, khẳng định
hiện không có một xét nghiệm máu hay phương tiện chẩn đoán hình ảnh nào có thể phát hiện ngay người
bệnh có mắc bệnh ung thư hay không.
Ngay cả những máy PET CT (mỗi lần chụp có giá 26-28 triệu
đồng), chụp cắt lớp điện toán toàn thân... cũng không thể phát hiện sớm bệnh ung thư, mà phải phối
hợp khám lâm sàng và kết hợp nhiều xét nghiệm khác nhau.
Chưa kể, theo BS Ngọc Anh, trong trường hợp được chỉ định làm những xét nghiệm
đúng ra để định giá cho người đã mắc bệnh, nếu có chỉ số xét nghiệm thấp và bình thường thì vẫn có
thể mắc bệnh ung thư. Do vậy, chỉ định xét nghiệm không đúng còn làm người đi tầm soát dễ bỏ sót
bệnh ung thư nếu có.
Lỗ hổng trong khám sức khỏe định kỳ
BS Ngọc Anh khuyên muốn tầm soát bệnh ung thư phải có định hướng, chứ không
phải tìm tràn lan. Ai có những dấu hiệu bất thường mới nên đi tầm soát bệnh ung thư. Trường hợp một
người đàn ông hơn 50 tuổi bị ho dai dẳng mới cần xét nghiệm xem có bị ung thư phổi hay không. Nữ
trên 30 tuổi nên phết tế bào âm đạo định kỳ là tốt nhất để có thể tầm soát ung thư cổ tử
cung...
Còn theo BS Quốc Thịnh, tầm soát ung thư cũng cần đúng quy trình bài bản. Hiện
nhiều phụ nữ đi tầm soát bệnh ung thư vú. Khi đến các cơ sở y tế, bác sĩ chỉ định cho chụp nhũ ảnh
và kết quả không có vấn đề. Sau đó, những phụ nữ này vẫn thấy ngực đau nhức nên đến cơ sở y tế khác
để khám, cũng được chỉ định cho chụp nhũ ảnh. Người bệnh tiếp tục chụp thêm một nhũ ảnh chỉ trong
vòng vài tháng. Điều này không đúng vì chụp nhũ ảnh một năm chụp một lần, chứ mỗi lần đau là mỗi
lần chụp sẽ đưa lượng phóng xạ vào cơ thể, có thể gây thêm bệnh ung thư.
BV Ung bướu còn gặp khá nhiều trường hợp khi nhận kết quả mắc bệnh ung thư
vú đều ngạc nhiên, cho biết năm nào cũng khám sức khỏe định kỳ ở cơ quan, cũng siêu âm ngực mà sao
không phát hiện bệnh. Tuy khó giải thích chính xác, song một lỗ hổng thường gặp trong khám sức khỏe
định kỳ là chị em chỉ được siêu âm ngực chứ không được khám lâm sàng, tức là phải có bàn tay bác sĩ
khám. Khi khám các bác sĩ mới biết mật độ mô vú ở chỗ nào cứng hay mềm, bình thường hay bất
thường.
BS Thịnh khuyên bệnh nhân muốn tầm soát bệnh ung thư nên đến những bệnh viện
chuyên khoa ung thư, hoặc những bệnh viện có liên quan nhiều đến ung thư, hoặc những bệnh viện
ngoại khoa có chuyên khoa tổng quát...
Ví dụ, một người đàn ông 50 tuổi lo sợ ung thư tuyến tiền
liệt nên đi khám. Bên cạnh khám lâm sàng (bác sĩ phải khám bằng tay), người bệnh sẽ được cho thử
máu. Trường hợp thấy người bệnh có những bất thường về tuyến tiền liệt, bác sĩ tiếp tục sinh thiết
từ tuyến tiền liệt mới biết bệnh nhân mắc bệnh hay không.
AloBacsi.vn
Theo Thùy Dương - Tuổi trẻ