Chọn các cách thưởng – phạt
Các hình thức thưởng – phạt bạn chọn phải phù hợp với hành vi của bé, tuổi, tính khí của bé... Những mô hình kỷ luật dưới đây là thường gặp nhất:
Khen thưởng cho hành vi tốt: Thừa nhận hành vi tốt là cách khuyến khích bé tiếp tục phát huy hành vi này. Nói cách khác, hãy khen con bạn khi bé tích cực làm những việc mà bạn đang mong đợi.
Chỉ cho bé thấy hậu quả: có 2 loại hậu quả mà bạn có thể chỉ cho con:
- Hậu quả tự nhiên: Con của bạn làm điều gì đó không đúng và bạn hãy để bé trải nhiệm hậu quả của nó sau đó. Bé cũng không thể đổ lỗi cho những gì đã xảy ra. Ví dụ, nếu bé cố tình đập vỡ một món đồ chơi thì tất nhiên, bé sẽ không còn món đồ chơi này để chơi nữa.
Hậu quả tự nhiên có thể phát huy tác dụng khi bé cố tình phớt lờ lời cảnh báo từ cha mẹ. Tuy nhiên, hãy chắc chắn rằng những trải nghiệm này dành cho bé là không nguy hiểm.
- Hậu quả hợp lý: Kỹ thuật này tương tự như hậu quả tự nhiên nhưng liên quan tới việc bạn giải thích và nhắc nhở bé rõ ràng cho những việc làm không thể chấp nhận được. Hậu quả liên quan trực tiếp với hành vi. Ví dụ, bạn nói với con rằng nếu bé không thu dọn đồ chơi thì những đồ chơi đó sẽ bị mẹ “tịch thu” trong vòng 3 ngày.
Lấy đi các "đặc quyền": Đôi khi, cho bé thấy hậu quả rồi mà không thay đổi gì với hành vi xấu ở bé. Trong trường hợp này, hành vi không thể chấp nhận được ở bé sẽ bị mẹ lấy đi một “đặc ân”. Ví dụ, nếu bé cấp một không hoàn thành bài tập về nhà thì bạn sẽ không cho phép con được xem phim hoạt hình.
Kỹ thuật này có tác dụng tốt nếu các “đặc quyền” là:
- Một cái gì đó có giá trị với bé nhà bạn.
- Lấy đi càng sớm càng tốt khi bé làm điều gì đó không đúng (nhất là với bé còn nhỏ).
Thời gian "cách ly": Đề nghị bé đứng vào góc phạt nếu bé vừa làm sai điều gì hoặc bạn cần bình tĩnh với hành vi sai trái của con. Hãy chắc chắn là bạn đã trao đổi với bé về góc phạt trước đó (một chỗ yên tĩnh, nhàm chán nhưng không phải phòng ngủ hay nguy hiểm như phòng tắm). Kỹ thuật này có tác dụng khi bé đủ lớn để hiểu được mục đích bị đứng phạt (thường là khoảng 2 tuổi trở lên, với một phút cho mỗi tuổi).
Lưu ý với "nhục hình": Trừng phạt vào thân thể chẳng hạn như đánh đòn không được khuyến cáo bởi Viện hàn lâm nhi khoa Mỹ hay các hiệp hội sức khỏe tâm thần. Theo đó, đánh đòn có thể dẫn tới những hành vi sau:
- Đánh đòn khiến bé hung hăng hơn.
- Đánh đòn có thể trở thành bạo lực, gây tổn hại nghiêm trọng tới bé.
- Đánh đòn có thể làm bé nghĩ rằng có thể “vô tư” đánh đập những người bạn yêu thương.
Khi cha mẹ dạy con điều gì thì trước tiên hãy làm gương cho con.