Lựa chọn lúc này là cách thức thoái vốn

Việc NHTM nhà nước tham gia mua lại như vậy có lo làm gia tăng vấn đề sở hữu chéo?

Không lo. Chỉ lo sở hữu chéo khi không minh bạch. Còn đây rõ ràng là minh bạch. Mua bán này dứt khoát phải minh bạch. NHTM nhà nước sẽ phải minh bạch về việc đang sở hữu bao nhiêu % vốn ở những tổ chức tài chính nào, tổng room đã quá 40% hay chưa. Quan trọng hơn nữa, NHNN chính là chốt chặn và sẽ kiểm soát rất chặt vấn đề này. Họ sẽ chỉ được mua phần vốn trên nếu đảm bảo về room 40% và các quy định liên quan đến sở hữu chéo.

Nhưng nếu NHTM nhà nước không mua lại thì phải chuyển về Ngân hàng Nhà nước (NHNN) làm đại diện chủ sở hữu thì theo ông liệu có khả thi?

Theo tôi, việc làm này cũng có nhiều thuận lợi, ở chỗ NHNN là người hiểu biết tốt nhất về ngành Ngân hàng, về chính ngân hàng đó nên mức độ tham gia quản lý, điều hành với ngân hàng đó sẽ tốt hơn Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC). Bên cạnh đó, NHNN với tư cách Bộ chủ quản sẽ có tiếng nói mạnh hơn. Hơn nữa, sau này nếu NHNN có muốn bán phần vốn đó ra thì các NHTM cũng sẽ mặn mà mua hơn là mua từ SCIC.

Nhưng việc chuyển giao các phần vốn này qua NHNN cũng có những điểm khó khăn, không thuận bởi các vấn đề như về nguồn nhân lực; định giá hay NHNN vừa là người quản lý, vừa có tính chất tham gia điều tiết kinh doanh… Hơn nữa, NHNN cũng phải có lộ trình thoái vốn khi thị trường tốt hơn vì NHNN rõ ràng không thể kinh doanh về lâu dài được mà đây chỉ là thời điểm NHNN phải cứu, phải tham gia can thiệp.

Nghị quyết 15 cũng nêu rõ, trong trường hợp các biện pháp trên vẫn không giúp thoái vốn thành công thì SCIC sẽ xem xét mua lại. Liệu có hạn chế nào liên quan đến “phương án cuối cùng” này?

Sẽ có những vấn đề không thuận đặt ra mà một phần như tôi đã đề cập ở trên. Sẽ có những khó khăn với SCIC, nổi lên là 1/Chuyên môn chuyên ngành, nguồn nhân lực để tham gia quản lý những ngân hàng, công ty tài chính đó; đặc biệt là nhân lực có chuyên môn về tài chính ngân hàng ; 2/ Nguồn lực tài chính; 3/ Ảnh hưởng đến cấu trúc danh mục đầu tư của SCIC; 4/ SCIC cũng phải tính đến bài thoái vốn về lâu dài.

Tóm lại, liên quan đến vấn đề thoái vốn này, cần quan tâm đến những vấn đề gì thưa ông?

Có mấy vấn đề cần quan tâm: Thứ nhất, cần sắp xếp thứ tự ưu tiên bán như trao đổi ở trên; Thứ hai, việc mua bán này phải công khai minh bạch để tránh lo ngại rằng tiền sẽ chạy lòng vòng từ ông này sang ông kia; Thứ ba, cần có đơn vị trung gian định giá độc lập để xem nên mua bán như thế nào; Thứ tư, sau khi mua thì khâu quản trị điều hành như thế nào, làm sao khớp với nhau về quản lý, văn hóa doanh nghiệp, văn hóa quản trị… là những vấn đề cần đặt ra.

Điểm cuối cùng tôi muốn nhấn mạnh là các doanh nghiệp nhà nước nếu có các phần vốn phải thoái như vậy cần hết sức khẩn trương, tránh hiện tượng diễn ra cảnh dồn ép vào “chợ xế chiều”. Bởi lúc đó, rất dễ xảy ra tình trạng hàng hóa quá nhiều mà ít người mua và lúc đó đương nhiên giá sẽ không được thuận lợi.

Xin cảm ơn ông.

Theo một chuyên gia tài chính ngân hàng, sở hữu chéo là việc tổ chức tín dụng A (hoặc thông qua các công ty con của mình) nắm vốn ở tổ chức tín dụng B, ngược lại tổ chức tín dụng B (hoặc thông qua các công ty con của mình) lại nắm vốn ở tổ chức tín dụng A. Như vậy việc tổ chức tín dụng A sở hữu vốn điều lệ ở tổ chức tín dụng B và vẫn nằm trong khung cấu trúc sở hữu cho phép của Luật tổ chức tín dụng trong khi tổ chức tín dụng B không có sở hữu ngược lại với tổ chức tín dụng A thì đó không phải là sở hữu chéo.