Theo Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online, đau nửa đầu (migrain) là một loại nhức đầu có nguyên nhân từ hiện tượng rối loạn vận mạch của hệ thống mạch máu não. Đặc điểm cơ bản của đau nửa đầu là đau đầu từng cơn, tái diễn có chu kỳ khá rõ.
Khởi đầu là cơn đau nửa đầu nhẹ, có thể một năm bị đau đầu vài ba lần, sau đó chu kỳ đau đầu sẽ xuất hiện nhiều hơn, vài tháng một lần hay vài tuần một lần hoặc xuất hiện hàng tuần. Khi những cơn đau nửa đầu xuất hiện nhiều, có nghĩa bệnh nhân đang ở tình trạng nặng và cần phải được điều trị tích cực.
Chứng đau nửa đầu có yếu tố gia đình. Trong gia đình nếu cha hoặc mẹ bị đau nửa đầu thì tỷ lệ các con bị bệnh là 44%, trong trường hợp cả cha và mẹ đều bị đau nửa đầu thì tỷ lệ bệnh của các con lên đến 70%!
Cơn đau thường được khởi phát bởi một số yếu tố sau: khi bệnh nhân bị stress, chịu những biến cố đột ngột xảy đến…
Đau nửa đầu cũng có liên quan đến nội tiết, chính vì vậy cơn đau thường xảy ra trong chu kỳ kinh nguyệt, ở tuổi dậy thì, thời kỳ tiền mãn kinh, khi dùng thuốc ngừa thai… Nhưng cơn đau nửa đầu có khuynh hướng giảm hoặc biến mất trong giai đoạn có thai hay khi đã mãn kinh.
Đau nửa đầu cũng xuất hiện khi môi trường thay đổi, nắng nóng, mưa dầm, gió, ẩm thấp, thay đổi áp suất nhiệt đới, bão tố…; hoặc khi sống trong môi trường có nhiều tiếng ồn, mùi hóa chất, các chất gây dị ứng (phấn hoa, bụi…), khi ăn một số loại hải sản (tôm, cua, cá, sò, ốc…), chocolate, ca cao, pho mát, bơ hoặc uống một số thức uống có cồn như rượu (rượu vang đỏ), bia...Những loại thuốc như reserpin, nitroglycerin, histamin, thuốc ngừa thai, thuốc có nguồn gốc nội tiết tố… đều có thể gây ra những cơn đau nửa đầu.
Đau nửa đầu dùng thuốc gì
Báo Sức khỏe và Đòi sống cho biết, khi bị cơn đau cấp, đối với cơn đau nhẹ hoặc vừa có thể dùng các thuốc giảm đau thông thường như paracetamol, aspirin... Cần uống ngay khi có dấu hiệu đầu tiên của cơn đau. Phần lớn nhức nửa đầu đáp ứng với paracetamol.
Trong cơn nhức nửa đầu, nhu động ruột thường giảm, do đó nên dùng thuốc ở dạng sủi để làm tăng hấp thu. Với trẻ em (trẻ em dưới 16 tuổi) nên dùng paracetamol thay cho aspirin để tránh nguy cơ mắc hội chứng Reye. Đối với người có tiền sử viêm loét đường tiêu hóa không nên dùng aspirin.
- Trường hợp cơn đau đầu không đáp ứng với các thuốc giảm đau thông thường trên, có thể dùng ergotamine và dùng ngay khi có dấu hiệu đầu tiên của cơn. Khi người bệnh không dùng thuốc được theo đường uống hoặc đường uống kém tác dụng có thể dùng thuốc đặt trực tràng.
Cần lưu ý, khi dùng thuốc người bệnh có thể gặp các triệu chứng không mong muốn do thuốc gây ra như buồn nôn, nôn, chóng mặt, đau bụng, tiêu chảy, chuột rút, đau vùng trước tim, thiếu máu cục bộ cơ tim hay hoại tử ở các đầu chi (do ergotamine gây co mạch ngoại vi mạnh).
Do có nhiều tác dụng phụ nên không được dùng thuốc vượt quá liều khuyến nghị để điều trị một cơn đau và khoảng cách giữa các lần điều trị kế tiếp bằng ergotamine phải cách nhau ít nhất là 4 ngày. Không được dùng thuốc này để dự phòng nhức nửa đầu.
Không dùng ergotamine cho người mang thai, cho con bú, trẻ em, người mắc các bệnh mạch ngoại vi, tắc mạch máu và hội chứng Raynaud, tăng huyết áp nặng...
- Trường hợp người bệnh có buồn nôn và nôn có thể dùng thuốc chống nôn như metoclopramid. Thường dùng thuốc uống. Có thể dùng theo đường trực tràng nếu đường uống kém tác dụng (như thuốc có độ sinh khả dụng thấp theo đường tiêu hóa, không hấp thu được thuốc do nôn) hoặc bệnh nhân không uống thuốc được.
Uống thuốc chống nôn ngay khi cơn đau mới bắt đầu, tốt nhất là 10-15 phút trước khi dùng thuốc giảm đau hoặc ergotamine. Như vậy không chỉ làm giảm nôn mà còn có thể phục hồi nhu động dạ dày, làm tăng hấp thu thuốc chống nhức nửa đầu.
- Đối với các trường hợp đã dùng các thuốc giảm đau hoặc bằng ergotamin mà không hiệu quả hoặc bệnh nhân bị đau trên 1 cơn mỗi tháng hoặc cơn đau thưa hơn nhưng nặng hoặc kéo dài hơn cần điều trị dự phòng nhức nửa đầu.
Các thuốc điều trị dự phòng có thể dùng là các thuốc chẹn beta giao cảm (propranolon, atenolon...), các thuốc chống trầm cảm 3 vòng như amitriptylin hoặc thuốc chẹn calci như verapamin...
Cần lưu ý, việc điều trị dự phòng không thể chữa dứt điểm được hoàn toàn các cơn nhức nửa đầu mà chỉ có thể làm giảm mức độ nặng và mật độ các cơn đau, do đó vẫn cần bổ sung bằng điều trị triệu chứng khi có cơn đau.
Thùy Linh