Bệnh truyền nhiễm có
lây lan thành dịch được hay không còn tùy thuộc vào đường truyền bệnh. Nếu đường lây truyền dễ dàng thì dịch bệnh sẽ lây lan nhanh chóng. Đối với bệnh SXHD là một bệnh lây từ
người bệnh sang người lành phải qua một khâu trung gian là muỗi. Như vậy, bệnh SXH liên quan mật thiết với muỗi truyền bệnh.
Trong môi trường tự nhiên có rất nhiều loại muỗi khác nhau (trên 3.000 loại), trong đó có khoảng hơn 100 loại có khả năng mang
mầm bệnh từ vật chủ này truyền sang cho vật chủ khác. Với bệnh SXH thì có 2 loại muỗi đóng vai trò trung gian truyền bệnh, một là loại muỗi vằn (Aedes aegypti) và hai là Aedes albopictus.
Cũng cần lưu ý rằng, muỗi đóng vai trò trung gian truyền bệnh chứ bản thân nó không mắc bệnh đó, ví dụ muỗi Anophen chỉ mang mầm bệnh ký sinh trùng sốt rét truyền từ người bệnh sang cho người lành hoặc muỗi Aedes aegypti chỉ truyền bệnh SXH từ người bệnh sang cho người lành chứ bản thân muỗi Aedes aegypti không mắc bệnh SXH. Sự lây truyền này qua vết đốt và
hút máu của muỗi, trong máu người bệnh SXH có vô vàn virus Dengue gây bệnh SXH, muỗi hút máu vào dạ dày thì mang theo virut SXH, từ đây sẽ lây lan sang người khác qua vết đốt của muỗi.
Sự sinh trưởng của muỗi Aedes cũng liên quan mật thiết với nước trong tự nhiên và nước trong sinh hoạt hàng ngày của con người. Nếu môi
trường sinh sống hàng ngày của con người mà tạo điều kiện cho sự phát triển của muỗi Aedes thì mầm bệnh càng dễ lây lan tạo thành dịch. Bởi đặc điểm của muỗi Aedes là
đẻ trứng rời từng chiếc một và ở những nơi ẩm ướt ngay trên thành và cả gần sát với mặt nước ở các dụng cụ chứa đựng nước sạch hoặc ở cả những bờ sông, ngòi có nước lên xuống.
Đặc điểm của trứng muỗi Aedes là chịu đựng độ khô trong nhiều tháng và chỉ nở ra thành bọ gậy (loăng quăng) khi trứng bị ngập nước. Ở vùng nhiệt đới như nước ta, muỗi Aedes rất thích đẻ trứng ở môi trường gần nhà ở như ao, hồ, cống rãnh, chum, lu, vại, lọ hoa, lốp xe hỏng, vỏ dừa, máng nước. Nghĩa là môi trường xung quanh con người sinh sống, ở đâu có nước đọng thì ở đấy muỗi Aedes có thể đẻ trứng để tồn tại nòi giống và qua đó chúng làm lây truyền mầm bệnh SXH.
Ngoài môi trường sinh sống là nước thuận lợi cho muỗi Aedes đẻ trứng và phát triển thì nhà ở của con người cũng liên quan đến sự sinh tồn của muỗi Aedes. Sau khi hút no máu người thì chúng thích trú đậu ở trong nhà và có khi đậu cao tới 2m. Cũng nên biết là muỗi cái Aedes chỉ giao phối một lần và đẻ trứng suốt đời theo từng đợt. Mỗi một đợt hút máu người là muỗi cái lại đẻ trứng. Như vậy nhà ở không thông thoáng, đồ đạc, dụng cụ trong nhà không được bài trí gọn và sạch, tối tăm cũng là những điều kiện thuận lợi cho muỗi Aedes trú ngụ và phát triển.
Chúng ta biết được những nét cơ bản về đặc điểm của loài muỗi truyền bệnh SXH, những yếu tố môi trường sống của con người thuận lợi cho sự phát triển của muỗi để mỗi một chúng ta, mỗi một gia đình sống trong môi trường có nguy cơ dịch bệnh SXH biết, cảnh giác và đặc biệt là tìm mọi biện pháp để phòng ngừa từ khâu diệt muỗi, bọ gậy (lăng quăng) đến cải thiện môi trường sống cho hợp vệ sinh.