Khi chán ăn ở mức độ nặng thì trẻ không chịu ăn ngay cả những thứ mà trước đây rất thích ăn. Ăn uống kém nên cơ thể trẻ không đủ năng lượng và dinh dưỡng để phát triển khiến trẻ chậm lớn, gầy yếu, suy dinh dưỡng, da xanh xao, tóc thưa. Trẻ chán ăn do mắc một số bệnh cảm cúm, viêm phế quản, ho... khi khỏi bệnh khả năng ăn uống lại bình thường. Cũng có thể trẻ chán ăn do thói quen ăn uống không có giờ giấc nhất định hoặc ăn vặt quá nhiều trước khi ăn bữa chính... lúc này cần thay đổi giờ giấc và giúp trẻ bỏ những thói quen xấu.
Khi thấy con em mình ăn uống giảm sút trong vòng khoảng 2 tháng mà lại không mắc bệnh gì, giờ giấc ăn uống hợp lý thì phải nghĩ ngay đến chứng bệnh “yếm thực”. Theo y học cổ truyền, nguyên nhân của “yếm thực” thường do tỳ vị và được phân ra 3 loại: do tích trệ, do vị nhiệt tân dịch thương tổn, do tỳ vị hư nhược.
Dạng do ăn uống tích trệ: Thường có biểu hiện miệng hôi, lưỡi nhiều tưa, bụng trướng, ấm ách, ngủ không yên, hay ú ớ mê man, đại tiện bất thường, phân khắm.
Bài 1: Kê nội kim (màng mề gà) 30g rửa sạch phơi khô, sao vàng rồi tán thành bột (khi uống có thể trộn thêm ít đường). Mỗi ngày uống 2-3 lần. Trẻ dưới 3 tuổi mỗi lần uống 0,5g, trẻ 3-5 tuổi mỗi lần uống 1g, trẻ 6 tuổi trở lên mỗi lần uống 1,5g.
Bài 2: Bánh nhân củ cải.
Củ cải tươi 250g, rửa sạch, thái chỉ, trộn với dầu thực vật sao gần chín. Thịt lợn nạc 100g xé trộn với củ cải nặn thành nhân bánh, cho vào chảo rán chín. Hai bài thuốc này có tác dụng bổ tỳ vị, tiêu tích trệ.
Bài 3: Sơn tra 30g, biển đậu 30g, sắc lấy nước, thêm 50g gạo tẻ, nấu cháo loãng, thêm đường trắng vừa đủ, ăn khi ấm.
Dạng do vị nhiệt tân dịch thương tổn: Thường kèm theo chất lưỡi đỏ, đại tiện táo, phân khô.
Bài 1: Cà bát tươi 150g, rửa sạch gọt bỏ vỏ, thái nhỏ để cả hạt, vắt lấy nước uống. Ngày uống 2-3 lần.
Bài 2: Ô mai 5g, thạch hộc tươi 10g, lô căn tươi 30g, sắc nước uống thay trà nhiều lần, dùng chữa mùa hè trẻ chán ăn, vị nhiệt, tân dịch hao tổn.
Dạng do tỳ vị hư nhược: Thường kèm theo lưỡi nhạt màu, phân hơi nát hay bị tiêu chảy.
Bài 1: Thịt lươn 250g, màng mề gà 6g. Lươn dùng muối tuốt cho hết nhớt, mổ bỏ hết phủ tạng rửa sạch, thái thành từng khúc. Màng mề gà sao khô tán nhỏ thêm chút muối và gia vị trộn đều với thịt lươn hấp chín, có thể làm thức ăn cho trẻ trên 3 tuổi.
Bài 2: Bột thịt cóc 10g, lòng đỏ trứng gà 2 cái, chuối ngự 12g, bột cóc nên mua ở các cơ sở y tế, chuối sấy khô nhưng còn dẻo, giã nhuyễn thêm trứng gà đánh tan, sấy khô tán bột. Ba thứ trộn lại giã nhuyễn sấy khô đóng thành viên hoặc cho vào lọ ăn dần. Trẻ em dưới 1 tuổi uống ngày 3 lần, mỗi lần 1 thìa cà phê, trẻ em trên 3 tuổi mỗi lần 3 thìa cà phê con.
Bài 3: Cá diếc 100g, ý dĩ nhân 30g, cùng nấu canh, có thể ăn 3-5 ngày liền, dùng chữa tỳ vị hư nhược.
Ngoài việc sử dụng các món ăn - bài thuốc trên, chúng ta cần phải:
- Cho trẻ ăn uống đúng giờ, ăn có mức độ, ăn những thức ăn dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng, ấm và nấu nhừ.
- Không cho trẻ ăn quá no, không cho trẻ ăn những thức ăn sống lạnh, những món xào nấu quá béo.
- Khi trẻ bắt đầu hồi phục cần tăng lượng thức ăn từ ít đến nhiều. Chia làm nhiều bữa nhỏ để trẻ có thể ăn hết suất giúp hấp thu được hết chất dinh dưỡng của món ăn nhằm nâng cao chính khí, tăng sưc đề kháng với bệnh tật.
Theo Sức khỏe và Đời sống