Người có tuổi dùng thuốc như thế nào

Ở các nước phát triển, người trên 60 tuổi tiêu thụ hết 1/2 số thuốc bán ra thị trường. Hơn 80% người trên 65 tuổi dùng mỗi ngày một loại thuốc, 40% trong số này dùng tới 5 loại thuốc.

15.6154
Do dùng thuốc nhiều như vậy nên người có tuổi dễ gặp tai biến, thống kê cho thấy 1/4 số người này bị tai biến.

1. Đặc tính dược lý của người có tuổi

Thuốc vào cơ thể, tuân theo những nguyên tắc về hấp thu, phân phối, chuyển hóa và thải trừ qua thận. Người có tuổi, do cơ thể đã bị lão hóa thường gặp khó khăn ở 3 giai đoạn cuối:

Về phân phối thuốc, cơ thể người có tuổi thường giảm trọng lượng nước toàn phần, giảm khối lượng gầy, tăng khối lượng mỡ, giảm albunin trong huyết tương.

Vì vậy giảm thể tích phân phối các thuốc tan trong nước (như paracetamol, thuốc giảm đau, giảm sốt...), do đó loại thuốc này tăng hiệu lực (so với người trẻ tuổi).

- Tăng thể tích phân phối các thuốc hòa tan trong mỡ (như các thuốc chống trầm cảm) do đó cơ thể người già (nhất là người béo) thì thuốc kém hiệu lực.

- Giảm khả năng cố định thuốc nên dễ có tai biến do các thuốc tương tác với nhau (vì cơ thể người già thường nhiều bệnh cùng một lúc hay dùng nhiều loại thuốc nên có khả năng các thuốc tương tác).

Về chuyển hóa thuốc, do khối lượng gan giảm ở người có tuổi, hoạt động men ở gan và lưu lượng máu ở gan giảm nên 1 số thuốc giảm sự thanh thải qua gan và tích tụ sinh kháng thuốc hoặc tác dụng gia tăng.

Thải trừ qua thận là vấn đề khó khăn nhất cho người có tuổi, do một số chức năng thận bị suy yếu mà sự thải trừ nhiều loại thuốc (ví dụ sulfamid, tetraxyclin) bị giảm. Thuốc có nguy cơ bị tích lũy.

Người có tuổi còn hay bị suy dinh dưỡng, giảm hydrat hóa, suy tim... nên cũng gặp khó khăn khi dùng thuốc.

2. Biến đổi dược động học ở người có tuổi

Người già dễ nhạy cảm với thuốc và phản ứng không mong muốn của thuốc. Người có tuổi thường mắc một lúc nhiều bệnh, dễ dùng nhiều thuốc, các thuốc dễ tương tác gây hệ quả không tốt cho bệnh nhân.

3. Người có tuổi nên dùng thuốc theo các chỉ dẫn sau đây của giới y dược

1. Thận trọng khi dùng thuốc có phạm vi an toàn hẹp (như sulfamid hạ đường huyết, thuốc trợ tim loại digitalin...).

2. Chú ý liều dùng theo tầm vóc thể trạng của mình.

3. Điều chỉnh liều các thuốc theo khả năng thải trừ ở thận, quan tâm đến khoảng cách thời gian mỗi lần uống, nên chọn thuốc thải trừ mau.

4. Giảm số loại thuốc chữa nhiều bệnh một lúc, nhất là các thuốc dễ tương tác với nhau. Thận trọng khi dùng thuốc mới, chưa sử dụng bao giờ.

5. Về phía các nhà y dược học, cần quan tâm tới đặc điểm của người có tuổi là dễ quên và lầm lẫn (về liều dùng, giờ giấc uống thuốc, lẫn thuốc nọ với thuốc kia) thích chữa bệnh theo kinh nghiệm đã có (tự mua thuốc sử dụng không qua khám bệnh kê đơn). Do đó tài liệu y học có hướng dẫn:

- Quan tâm chỉ dẫn người nhà bệnh nhân giúp đỡ người có tuổi cần sử dụng thuốc mà đã rối loạn trí nhớ, nhìn nghe không rõ, chân tay run rẩy.

- Tránh phát cho người già loại thuốc viên quá to khó nuốt, thuốc giọt khó đếm, thuốc nhỏ mắt khó dùng v.v...

- Người dược sĩ khi cấp phát thuốc, nên nhắc lại chỉ dẫn của bác sĩ kê đơn, giải thích thêm, bán dạng thuốc dễ dùng.

- Tăng cường dịch vụ giúp đỡ người bệnh tại nhà trong điều trị và sử dụng thuốc.

AloBacsi.vn
Theo GS Nguyễn Khang - ĐH Dược
Ykhoa.net
0--1

Liên hệ xóa tin: [email protected]