Triệu chứng của viêm bàng quang ở NCT là tiểu gắt, buốt, đi tiểu nhiều lần do mỗi lần tiểu không hết nước tiểu, vì vậy, lúc nào cũng có cảm giác buồn tiểu. Nước tiểu có màu đục (có thể mủ hoặc cặn hoặc cả hai), có thể có máu (ít khi mắt thường nhìn thấy mà phải xét nghiệm nước tiểu và soi bằng kính hiển vi). Người bệnh có cảm giác bàng quang lúc nào cũng căng đầy, khó chịu ở vùng bụng dưới (vùng bàng quang). Đau vùng thắt lưng đau trên xương mu và đau vùng bụng dưới có thể gặp trong đa số các trường hợp viêm bàng quang. Một số trường hợp có sốt nhẹ, mệt mỏi. Nếu viêm bàng quang do sỏi thận nhiều trường hợp có cơn đau quặn thận bởi sự tác động của sỏi, nếu sỏi có nhiều góc cạnh (sỏi san hô) cơn đau càng dữ dội. Viêm bàng quang có thể dẫn tới viêm thận gây suy thận, một căn bệnh rất khó khăn trong điều trị.
Để chẩn đoán viêm bàng quang ở NCT, ngoài các triệu chứng lâm sàng nên hỏi kỹ tiền sử (viêm niệu đạo, nong niệu nạo, thông tiểu…) để có định hướng trong chẩn đoán. Siêu âm hệ tiết niệu là việc làm rất cần thiết, bởi vì, siêu âm sẽ cho biết tình trạng của hệ tiết niệu (viêm, sỏi, u…), trong đó có bàng quang. Nếu có điều kiện nên xét nghiệm nước tiểu (phân tích nước tiểu, soi cặn, nuôi cấy xác định vi khuẩn). Nuôi cấy vi khuẩn còn có giá trị trong việc thực hiện kỹ thuật kháng sinh đồ để xác định vi khuẩn gây bệnh viêm bàng quang cho bệnh nhân đó nhạy cảm nhất với loại kháng sinh gì, trên cơ sở đó giúp cho bác sĩ điều trị lựa chọn kháng sinh thích hợp để điều trị có hiệu quả nhất. Ngoài ra, có thể chụp X-quang hoặc chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu (CT).
Nguyên tắc điều trị, dự phòng
Điều trị viêm bàng quang dựa trên cơ sở đã chẩn đoán xác định và tốt nhất là xác định được căn nguyên gây bệnh mới điều trị có hiệu quả nhất. Vì vậy, khi NCT nghi bị viêm đường tiết niệu (trong đó có viêm bàng quang) nên đi khám bệnh ở cơ sở y tế đủ điều kiện. Tùy theo căn nguyên gây bệnh, sẽ có hướng điều trị cụ thể và điều trị kết hợp cho từng người (điều trị sỏi tiết niệu, viêm tiết niệu, viêm tiền liệt tuyến, tăng sinh lành tính tiền liệt tuyến, viêm bàng quang…) mới thu được kết quả. Để bệnh chóng khỏi và tránh vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh (lờn thuốc), người bệnh không tự động mua thuốc để điều trị, phải theo chỉ định của bác sĩ khám bệnh cho mình.
Lời khuyên của thầy thuốc
Phòng bệnh viêm bàng quang, NCT cần vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục ngoài hàng ngày, đặc biệt cần quan tâm với người bệnh bị bại liệt, tiểu không tự chủ, dùng bỉm… Cần uống đủ lượng nước hàng ngày, ăn thêm rau, trái cây và không được nhịn tiểu để tránh ứ đọng nước tiểu hoặc cô đặc nước tiểu làm cho vi sinh vật dễ hoạt động. Khi có bệnh sỏi tiết niệu, viêm tiết niệu, bệnh của tiền liệt tuyến (nam giới), cần điều trị tích cực không được chủ quan. NCT nên vận động cơ thể đều đặn hàng ngày để việc bài tiết và lưu thông nước tiểu được dễ dàng. NCT nên có chế độ ăn uống hợp lý để tăng sức đề kháng chống chọi với bệnh tật, nhất là các bệnh nhiễm trùng, trong đó có bệnh viêm bàng quang.
PGS.TS. BÙI KHẮC HẬU