Thịt chuột xào lá cách một trong những món được lá cách góp phần tạo nên tiếng tăm. Đó là món “độc nhất vô nhị” mà nếu có dịp thưởng thức ở miệt đồng, lai rai vài ba xị đế với anh em, bè bạn sẽ khiến cho người ta nhớ mãi về một miền quê.
Những con chuột đồng đen đũi, mập mạp, sau khi được thui sơ bằng lửa rơm, người ta lột bỏ da sẽ trở thành những chú chuột trắng phếu. Sau đó chặt thịt chuột ướp với tỏi, bột ngọt, đường, muối, ngũ vị hương... để cho thấm, rồi bắc chảo phi tỏi cho vàng xào thịt chuột. Khi thịt gần chín, cho lá cách xắt nhuyễn vào trộn đều và nhắc xuống, rắc thêm mớ đậu phộng rang. Rất ngon.
Lá cách còn góp phần tạo nên những món ăn “danh tiếng” khác như thịt trâu, thịt rắn xào lá cách; lươn um lá cách... nhất là món khoai lang, mắm sống cuốn lá cách. Khoai luộc xong, bỏ vỏ, cặp với con mắm sống (ngon nhất là mắm cá trèn sông Hậu), rắc dừa nạo lên, thêm chút ớt, rau vườn các thứ, rồi gói lại bằng chiếc lá cách tươi non.
Món ăn này vừa có vị ngọt bùi của khoai lang, vừa có mùi vị mặn đậm đà của mắm, vị béo của cơm dừa, cộng với mùi thơm đặc trưng của lá cách, tất cả hòa quyện thành một món ăn dân dã ngon khó tả. Cũng như món bánh xèo, ngoài các thứ rau vườn như cải trời, cơm nguội, lá lụa, rau má, bằng lăng, cát lồi, đọt chiết... thiếu lá cách coi như món bánh xèo giảm đi nhiều phần hấp dẫn.
Lá cách còn được nhân dân ta sử dụng làm thuốc chữa lỵ, thông tiểu tiện và giúp tiêu hóa. Theo y học cổ truyền, lá cách có vị ngọt nhẩn, tính mát, có tác dụng trợ tỳ can; làm mát gan, sáng mắt, tiêu độc, lợi tiểu. Rễ cây cách giúp thông kinh mạch, trị tê bại và trị di chứng xuất huyết não.
Người dân ở một số nước Đông Nam Á còn dùng lá cách để làm thuốc trị thấp khớp và thuốc lợi sữa. Người ta dùng lá non đâm lấy nước hoặc lấy lá khô sắc uống trị sốt rét ngã nước và tả lỵ...
PH