Đường phèn là gì?
Theo Báo điện tử Sức khỏe cộng đồng, đường phèn (tên khoa học Saccharose) còn gọi là băng đường. Cũng giống như đường cát, đường phèn được làm từ nước mía, nước củ cải đường và một số nguyên liệu khác như thốt nốt, lúa miến ngọt…. Đường phèn có chứa saccharose và một số nguyên tố vi lượng giúp phân giải thành glucose và fructose.
Đường phèn có hương vị đậm đà, dịu ngọt, được nhiều người ưa thích.
Đường phèn được bào chế bằng cách lấy lấy đường trắng, hòa loãng với nước ở một lượng nhất định sau đó cho vôi, trứng gà vào lọc để làm dịu vị ngọt, lọc tạo chất và thêm hương vị. Đem đun hỗn hợp này lên, giữ lửa đều, nước gần cạn thì đổ thêm nước vào đun tiếp. Khi nào đường chín tới thì đổ vào thùng, bên trong có vỉ tre. Sau 10-12 ngày sẽ có đường phèn kết tinh thành từng khối như ta vẫn mua ngoài thị trường.
Theo Đông y, đường phèn vị ngọt tính bình, vào tỳ và phế.
Công dụng chính của đường phèn là: bổ trung ích khí, hòa vị nhuận phế, chỉ khái trừ đàm.
Đường phèn được sử dụng làm gia vị để khai vị trợ tiêu hóa. Dùng cho các trường hợp viêm khí phế quản, ho khan ít đờm, đau rát họng, khí huyết hư, chóng mặt, đau đầu.
Y học cổ truyền phương Đông cho rằng, đường phèn có tác dụng bổ dưỡng tốt hơn đường trắng nên các dạng bào chế có tác dụng bổ dưỡng (ngân nhĩ, long nhãn) thường dùng đường phèn.
Đường phèn có tác dụng thanh nhiệt tốt nên vào màu nắng nóng, sau giờ lao động, mọi người thường ngậm một miếng đường phèn để nhanh chóng giải nhiệt. Vì thế mới có câu “ngọt như đường cát, mát như đường phèn”.
Đường phèn chữa bệnh như thế nào?
Thanh niên Online cho hay, trong dân gian, đường phèn thường được biết nhiều đến việc dùng làm bài thuốc trị ho. Có một số cách dùng đường phèn phối hợp với các thực phẩm khác để chữa bệnh, theo lương y Phạm Như Tá.
Quả bầu gọt bỏ vỏ, rửa sạch, dùng khoảng 50 gr cùng một ít đường phèn cho vào nồi với 3 chén nước (750 ml) nấu còn lại 1 chén, gạn bỏ bã, lấy nước dùng, có công dụng kích thích tiêu hóa, giúp ăn uống ngon miệng hơn.
Lấy cánh hoa hồng còn tươi đem chưng với một ít đường phèn để uống trị ho do thời tiết.
20 gr vỏ quít, 100 gr đường phèn đem nấu với 1,5 lít nước, nấu cho vỏ quít thật chín. Dùng cả nước và cái để trị chứng ho khan do thời tiết gây ra.
Lấy một ít đường phèn cùng một ít gừng tươi (gọt bỏ vỏ, cắt nhuyễn) cho vào chén, đem hãm với nước sôi để uống trị cảm ho do thời tiết.
10 trái táo, 5 lát gừng tươi đem nấu chung với một ít đường phèn cho trường hợp cảm ho, viêm đường hô hấp do thời tiết.
30 gr đường phèn, 50 gr hạt sen, 10 gr nhân sâm, 100 gr gạo nếp loại ngon. Chế biến: hạt sen bỏ tim, rồi cùng các nguyên liệu trên cho vào nồi đem nấu cháo. Khi cháo gần chín thì cho đường phèn vào, khuấy đều. Món ăn này rất tốt cho tim, có công dụng bổ khí huyết.
Lấy một ít đường phèn cùng 50 gr hoa cúc khô (rửa sạch). Cho hoa cúc vào nồi cùng lượng nước vừa dùng nấu đến sôi, nấu thêm 10 phút, để nguội, sau đó gạn lấy nước, rồi cho nước đường phèn vào khuấy đều. Dùng nước này có công dụng hạ huyết áp.
1 kg rau cần tươi, một lượng đường phèn vừa đủ. Chế biến: rửa sạch rau cần, giã nhỏ, vắt lấy nước. Đường phèn cho vào nước nấu cho tan ra rồi hòa đều với nước rau cần để dùng. Cách dùng này cũng có công dụng hạ huyết áp, thanh nhiệt.
Những người bị viêm gan, xơ gan có thể dùng 20 gr đường phèn, 30 gr hồng táo, 20 gr đậu phộng đem nấu nước uống trong ngày. Dùng một tháng nếu giảm bệnh thì nghỉ một tháng rồi sau đó dùng tiếp một tháng nữa.
Ngày xưa, dân gian dùng hoa kim phượng (có người còn gọi là bông điệp) thường được trồng ở sân nhà, đem chưng cách thủy với đường phèn, rồi để ngoài trời lấy qua sương đêm, độ 3 - 4 giờ sáng uống sẽ có công dụng trị ho lâu ngày, trị viêm họng, dùng cho người lao phổi.
Thùy Linh