Những kinh nghiệm dạy bé không nói dối

Ảnh: Corbis.com.

Dưới đây là 6 hành vi của bạn mà con trẻ sẽ trở thành kẻ nói dối nếu học theo. Nếu không muốn bé thành "Cuội" thì bạn nhớ tránh nhé.

Đe dọa

“Nếu con còn làm như vậy nữa thì không được bước chân ra khỏi phòng!”. Bạn hét câu đó bao nhiêu lần rồi và đã thực hiện được mấy lần? Chắc hẳn không phải lúc nào bạn cũng làm gương cho trẻ trong việc thực hiện lời nói của mình.

Nếu bạn không có ý định thực hiện hình phạt như lời đe dọa thì không nên nói, dù là không nghiêm trọng lắm. Trẻ cần phải hiểu luật đã đưa ra thì nhất định phải được tuân theo. Chúng cảm thấy an toàn khi giới hạn được đưa ra. Khi cảm nhận điều đó, chúng sẽ tự tin hơn để khám phá thế giới chung quanh và phát triển tốt. Bạn cũng cần phải tin vào chính bản thân mình và hãy luôn giữ lấy lời.

Tránh tội

Trong khi chạy xe vào chỗ gửi, bạn vô ý đụng phải chiếc xe bên cạnh, làm gãy kính chiếu hậu nhưng không ai thấy cả. Nếu bạn không mở miệng thì chẳng ai biết cả, trừ đứa con bé bỏng ngồi sau. Trong trường hợp này, nếu bạn đào tẩu thì sau này đừng trông mong sẽ nghe được câu trả lời trung thực khi hỏi “Ai vẽ bẩn lên tường thế này?”

Trung thực là phương pháp tốt nhất để dạy trẻ chân thật. Việc làm gương cho trẻ rất quan trọng. Cha mẹ chỉ nên làm nhiều chứ đừng nói nhiều.

Nói dối về cái chết

Con chó yêu quý bệnh chết. Để tránh cho bé nước mắt ngắn, nước mắt dài, bạn nói dối đã cho người bạn mượn để nó giữ nhà. Lời nói này chỉ có tác dụng nhất thời. Trẻ cũng biết suy đoán nên bạn sẽ chẳng nói dối mãi được. Nếu bạn cố tránh cho con nỗi buồn, không muốn nói về cái chết thì cách giải thích loanh quanh chỉ làm cho bé đoán mò và cảm thấy sợ hãi hoặc lo lắng mơ hồ mà không hiểu vì sao.

Khi cha của chị Hiền chết vì bệnh ung thư, chị nói với con rằng ông ngoại sẽ đi đến một nơi rất xa và mình không thể đến thăm ông như trước nữa. “Tôi cứ nghĩ không nói đến nỗi đau thì tốt hơn cho bé nhưng sau đó tôi nghe con nói với một người bạn là ông ngoại nó mắc phải căn bệnh truyền nhiễm nên mọi người không thể đến thăm”, chị kể.

Có lẽ bé đã vô tình nghe được những thông tin đó lúc người lớn nói chuyện với nhau. Bé chỉ nghe loáng thoáng, tiếng được, tiếng mất và có những điều không thể hiểu được và nó tự rút ra kết luận không đúng với sự thật. Chị Hiền không thể sửa lại lời nói của con vì như vậy là chị đã thừa nhận mình nói dối. Nếu được làm lại từ đầu, chị sẽ nói cho bé nghe sự thật, cố gắng đơn giản hóa sự chết chóc để không làm bé sợ hãi và đau lòng.

Thật khó giải thích cho bọn trẻ hiểu thế nào là cái chết. Chúng chỉ biết mọi vật luôn tồn tại mặc dù ta không thấy nó. Vì vậy, sự mất mát hoặc không gặp được người thân nữa là điều chúng không thể nào hiểu nổi.

"Qua đời là khi cơ thể của người đó không làm việc được nữa”, giải thích càng đơn giản càng tốt và chắc rằng trẻ không sợ hãi khi nghe về điều đó. Nói về cái chết rất khó nhưng bạn đừng giấu trẻ, nó sẽ cảm thấy bị phản bội khi hiểu ra sự thật.

Bịa đặt lý do

Bạn không muốn đến nhà giúp người bạn tổ chức tiệc nên viện lý do mình đã có hẹn. Trẻ tiếp thu thông tin rất nhanh nên khi bé khám phá ra bạn đã nói dối, nó sẽ bắt chước.

Bạn nên cố gắng giải quyết tình huống mà không cần phải viện ra bất cứ lý do nào. Nếu không tìm được cách và quyết định nói dối thì bạn phải chắc bé không luẩn quẩn đâu đó và có thể nghe được. Nếu có lỡ bị lật tẩy thì bạn đành phải đánh bài ngửa vậy: Giải thích vì sao bạn phải làm thế nhưng lý do đưa ra phải hợp lý và thuyết phục.

Kích động sự tưởng tượng

Bạn nghĩ gì khi bé kể: "Hôm nay đến nhà bà chơi, con đã cưỡi trên một con ngựa trắng và bay đến tòa lâu đài của cô bé lọ lem để đánh nhau với mụ yêu tinh"?

Bạn nên hiểu đây chỉ là sự tưởng tượng chứ không phải nói dối. Bố mẹ đừng tức giận mà nên thoải mái ngồi thưởng thức câu chuyện của bé. Trẻ nhỏ thường hay lẫn lộn giữa thực tế và thế giới trong tưởng tượng. Đó cũng là lý do tại sao trẻ thường nói “con ước gì…” chứ không nói “con đã làm…”. Chúng lấy các sự kiện có thực từ trong chuyện kể và dần dần sẽ học được cách phân biệt.

Nếu con của bạn cứ sống mãi trong thế giới hư cấu và thêu dệt bao nhiêu chuyện thì có thể bé không thể phân biệt được sự thật và tưởng tượng. Lúc này, bố mẹ cần can thiệp bằng cách nhắc khéo “con kể vui lắm!” và hướng bé về những câu chuyện có thực.

Huyễn hoặc về ông già Noel:

Năm nào cũng có lễ giáng sinh, vì vậy, bạn nên sẵn sàng để trả lời cho câu hỏi “Có ông già Noel thật không?”. Chỉ có bạn mới hiểu được con mình ra sao để quyết định nên nói thế nào, và nhớ đừng bỏ qua chi tiết về tuổi của bé.

Khi bé đặt câu hỏi trực tiếp như vậy, bạn chỉ còn cách trả lời thật: “Ông không có thật mặc dù rất nhiều em bé tin là ông già Noel là hiện hữu và những món quà ông mang đến tặng cũng là thật. Đó chỉ là một trò chơi để tạo lòng tin cho trẻ con và trao - nhận quà cũng là một phần nghi thức của lễ giáng sinh".

(Theo Webtretho)