Ví dụ: Một người Anh bản xứ thường phát âm sai (trung bình) một nửa số từ khó trong câu sau đây “A mischievous professor occasionally wrote correspondence seeking independent separate accommodation to be made available immediately for his paraphernalia”.
Nhưng câu này được phát âm trôi chảy ở người Việt Nam, người Trung Quốc (nói tiếng phổ thông), hay người sử dụng những loại ngôn ngữ có tương đồng, gần như phải phát âm chuẩn theo đúng phát âm ban đầu.
Những nhà nghiên cứu ngôn ngữ học ở trường ĐH New South Wales nhận ra rằng người dân nhập cư (sử dụng tiếng Anh và một thứ ngôn ngữ khác) thường gặp khó khăn trong việc hiểu một số từ của tiếng Anh thông tục nhưng lại có xu hướng phát âm tốt hơn những người nói chỉ nói tiếng Anh. Người Trung Quốc phát âm chính xác 65% các từ tiếng Anh, người Việt Nam là 60% và người Úc - Anh chỉ phát âm chính xác 50%.
Theo khảo sát từ gần 200 sinh viên và các học sinh phổ thông sống ở Úc, từ 5 tuổi trở lên, tất cả đều sử dụng tiếng Anh thường xuyên (trong cuộc sống, học tập) nhưng tiếng Anh không phải là tiếng mẹ đẻ. Và họ có xu hướng sử dụng tiếng mẹ đẻ ở nhà.
Theo tiến sỹ tâm lý học Nguyễn Minh Hoàn, trợ giảng của Giáo sư Marcus Taft tại trường Đại học New South Wales: “Những người có thể sử dụng hai ngôn ngữ song song, mà ngôn ngữ thứ hai phải được tiếp xúc sau 6 tuổi, có xu hướng sử dụng tiếng Anh bản năng hơn những người sử dụng ngoại ngữ muộn (sau 12 tuổi)”.
Mặc dù ông Hoàn sinh ra ở Úc, nhưng tiếng Việt vẫn là tiếng mẹ đẻ và ông chỉ học tiếng Anh khi vào tiểu học. Ông nói: “Những người sử dụng hai thứ tiếng, trong đó tiếng Anh được tiếp xúc khi còn nhỏ sẽ không sử dụng trọng âm chuẩn xác bằng những những người bản địa”.
Ông nói: “Cuộc khảo sát cho thấy, những người Việt và người Trung Quốc có xu hướng ít thể hiện thiện cảm khi nghe tiếng Anh. Lợi thế phát âm tốt là thể hiện rõ rệt nhất ở những người có thể đọc tiếng Trung Quốc”.
Theo ông Hoàn, “học các Hán tự buộc phải “học vẹt” bởi vì giữa các ký tự và cách phát âm hầu như không có mối liên hệ nào, không giống như ký tự ABC, mỗi ký tự gắn với một cách phát âm riêng biệt. Đọc tiếng Trung Quốc đòi hỏi người đọc phải nhớ hình tượng và ký tự. Vì vậy, chúng tôi nhận ra rằng cách “học vẹt” như vậy đã buộc người đó phải học cách đọc tiếng Trung Quốc, đồng thời khuyến khích người học khả năng ghi nhớ thông qua hình tượng, qua đó, nó nâng cao khả năng phát âm tiếng Anh”.
Tương tự, đó cũng là lý do người Việt Nam có kỹ năng phát âm tốt hơn. Cả hai ngôn ngữ đều tập trung nhấn mạnh vào từng đơn vị âm hoặc đọc rõ từng âm tiết hơn là việc ngắt (các) âm (đơn lẻ) trong tiếng Anh nói chung.
Ông Hoàn cho biết: Cuộc khảo sát đã chỉ ra cách dạy tiếng Anh ở những nước có số lượng lớn những người sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai (như Úc, Mỹ…) và chỉ ra cách dạy tiếng Anh cho người Việt Nam và Trung Quốc. 20% người Úc là người sử dụng hai thứ ngôn ngữ và một nửa số đó là người Trung Quốc hoặc người Việt Nam.