Nhìn chung, quá trình xử lý ngôn ngữ là công việc của bán cầu não trái, dù đó
là ở dạng nói, dạng viết hay ước hiệu. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã khám phá
ra một ngoại lệ cho quy tắc này: ngôn ngữ huýt sáo của Thổ Nhĩ Kỳ.
"Chúng tôi đã may mắn lạ lùng khi phát hiện thứ ngôn ngữ như vậy tồn tại
trong thực tế. Đây quả thực là một thử nghiệm thú vị của thế giới tự nhiên", nhà
nghiên cứu Onur Güntürkün đến từ Đại học Ruhr- Bochum (Đức) bộc bạch.
Theo báo cáo nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Current Biology, ngôn ngữ huýt
sáo của Thổ Nhĩ Kỳ chính xác chỉ bao gồm các tiếng và chuỗi huýt sáo. Trước khi
điện thoại được sử dụng, cách giao tiếp này từng vô cùng phổ biến ở các ngôi
làng nhỏ của Thổ Nhĩ Kỳ như một phương tiện liên lạc khoảng cách xa.
So với ngôn ngữ nói của Thổ Nhĩ Kỳ, ngôn ngữ huýt sáo chuyển tải đi xa hơn
nhiều. Trong khi những người dùng ngôn ngữ huýt sáo vẫn sử dụng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ
"thông thường" ở phạm vi gần, họ sẽ chuyển sang dùng dạng huýt sáo khi ở khoảng
cách xa 50 - 90 mét.
"Nếu xem xét địa hình, bạn sẽ rõ việc giao tiếp bằng huýt sáo thuận tiện như
thế nào. Bạn không thể nói to rõ ràng như bạn có thể huýt sáo, nên ngôn ngữ huýt
sáo có thể nghe được từ cách xa hàng kom, xuyên qua các hẻm núi dốc đứng và các
đỉnh núi cao chót vót", nhà nghiên cứu Güntürkün giải thích.
Ông Güntürkün cho biết thêm rằng, ngôn ngữ huýt sáo không phải là một loại
ngôn ngữ khác biệt với tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Thực tế, nó chỉ là tiếng Thổ Nhĩ Kỳ
được diễn dịch thành một dạng khác, rất giống đoạn văn bản bạn đang đọc là tiếng
Việt được chuyển thành dạng viết.
Dù là người gốc Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng ông Güntürkün vẫn cảm thấy ngôn ngữ huýt
sáo khó hiểu một cách đáng kinh ngạc. Song, ông và các đồng nghiệp cũng nhận
thấy, thứ ngôn ngữ độc đáo này mang đến cơ hội hoàn hảo để kiểm tra quan điểm
truyền thống rằng, ngôn ngữ chủ yếu là hoạt động của bán cầu não trái, dù nó sử
dụng cấu trúc vật chất nào.
Theo quan điểm truyền thống, việc tri nhận tất cả các ngôn ngữ nói, văn bản
viết và thậm chí cả ngôn ngữ cử chỉ, ước hiệu đòi hỏi sự tham gia của bán cầu
não trái mạnh mẽ hơn nhiều so với bán cầu phải. Trong khi đó, bán cầu não phải
chỉ xử lý các thông tin thính giác thông qua tần số, cao độ và giai điệu của âm
thanh.
Tuy nhiên, các thí nghiệm với ngôn ngữ huýt sáo của Thổ Nhĩ Kỳ hé lộ, nó
không tuân thủ sự bất đối xứng nói trên giống các ngôn ngữ thông thường. Nói một
cách khác, nó tạo ra sự phân bố sử dụng cân bằng đối với cả 2 bán cầu não người.
Tuấn Anh (Theo Daily Mail)