Bệnh viêm mũi - xoang xảy ra ở mọi lứa tuổi, thường gia tăng khi giao mùa thay đổi thời tiết. Nếu không được điều trị tốt, bệnh có thể gây nhiều biến chứng, vì vậy việc phát hiện sớm và điều trị dứt điểm rất quan trọng.
Các nguyên nhân dẫn đến viêm mũi xoang gồm: viêm đường hô hấp trên, viêm mũi dị ứng, suyễn, suy giảm miễn dịch, bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bất thường về hốc mũi, dị vật hốc mũi... Các yếu tố này xảy ra, kéo dài dẫn đến niêm mạc bị phù nề, ứ đọng dịch, gây tắc lỗ thông mũi xoang. Ngoài ra bệnh hay gặp nhiều ở những đối tượng làm những nghề tiếp xúc với khói, bụi, như thợ mộc, thợ xây dựng, công nhân quét đường... Nhiều trường hợp mắc bệnh do đi ngoài đường thường không đeo khẩu trang, hoặc sống ở khu vực có môi trường bị ô nhiễm.
Khi bị viêm mũi - xoang không được tự ý dùng thuốc. Ảnh: MH
Diễn biến của bệnh
Viêm mũi xoang là tình trạng viêm xảy ra trên niêm mạc vùng mũi - xoang với các triệu chứng: nghẹt mũi, chảy nước mũi màu trắng vàng hoặc xanh, cảm giác nặng, căng trong mũi, đau nhức vùng mũi, nhức đầu, hơi thở hôi, nghe kém, viêm thanh quản, mệt mỏi...
- Ở giai đoạn cấp: Viêm mũi xoang thường kéo dài dưới 4 tuần. Trẻ em là đối tượng dễ mắc bệnh viêm mũi- xoang cấp do sức đề kháng kém, bệnh tăng cao trong mùa lạnh do vi trùng hoặc siêu vi trùng gây ra. Bệnh bắt đầu nặng hơn kể từ ngày thứ 5 và kéo dài hơn 10 ngày. Nếu không được điều trị, bệnh viêm mũi-xoang cấp có thể lan rộng, gây nên các biến chứng: viêm tấy ổ mắt, viêm màng não...
- Viêm mũi - xoang bán cấp: Ở giai đoạn này bệnh thường kéo dài 4 -12 tuần. Bệnh có triệu chứng tương tự như bệnh viêm mũi-xoang cấp nhưng các triệu chứng không rầm rộ bằng triệu chứng của bệnh viêm mũi- xoang cấp, hiếm khi bệnh nhân có sốt. Các triệu chứng của bệnh viêm mũi - xoang bán cấp kéo dài khoảng 4 - 12 tuần. Nếu được điều trị kịp thời dứt điểm, bệnh có khả năng hết hoàn toàn, không để lại di chứng.
- Viêm mũi - xoang tái phát: Đặc điểm của bệnh là tái phát 4 lần trong 1 năm. Trong khoảng thời gian giữa 2 lần bệnh không có biểu hiện triệu chứng. Mỗi đợt tái phát kéo dài ít nhất 7 ngày. Bệnh viêm mũi - xoang tái phát thường do bệnh viêm mũi - xoang cấp có diễn biến bệnh tăng dần, kéo dài từ 4 tuần đến 12 tuần.
- Viêm mũi - xoang mạn: Khi bị viêm mũi xoang, thông thường bệnh nhân chỉ thấy mệt mỏi, sốt nhẹ, nhưng cũng có trường hợp sốt cao (nhất là ở trẻ em). Đau nhức nhất là vùng quanh mắt, đau thành cơn, theo nhịp mạch đập. Ấn thấy đau ở phía dưới ổ mắt, bệnh nhân thường thấy ngạt, tắc mũi. Tùy theo tình trạng viêm mà tắc một hay cả hai bên, mức độ nhẹ hoặc vừa, từng lúc hay tắc liên tục gây mất ngửi, ngạt nhiều bên đau, ngạt tăng về ban đêm. Chảy mũi đặc có thể mủ lẫn máu.
Tuân thủ chỉ định của bác sĩ
Điều trị viêm mũi - xoang cấp phải kéo dài và dứt điểm mới mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều người chủ quan, không kiên trì uống thuốc đủ liều, không tái khám theo chỉ định bác sĩ... khiến bệnh nặng thêm và chuyển thành mạn tính.
Do vậy, khi điều trị viêm mũi xoang bệnh nhân cần tuân thủ tuyệt đối y lệnh của thầy thuốc. Tùy theo tình trạng bệnh, bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị thích hợp. Thời gian điều trị thường kéo dài, bệnh nhân và gia đình phải kiên trì, sử dụng thuốc đúng liều, tái khám theo đúng hướng dẫn. Không tự ý dùng thuốc, ngưng thuốc,... sau khi được điều trị khỏi bệnh, nên chú trọng giữ gìn để bệnh không tái phát.
Lời khuyên của thầy thuốc
Thời tiết nóng, khi ngủ không nên để quạt điện thốc vào mặt vì hít luồng không khí lạnh, khô dễ mắc bệnh viêm mũi xoang. Khi thời tiết chuyển mùa, chú ý khi buổi sáng dễ nhiễm lạnh, đặc biệt là vùng cổ, ngực và mũi. Tránh ngoáy mũi nhiều thì sẽ gây tổn thương phần tiền đình mũi và niêm mạc mũi.
Uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây và rau xanh: Nước giúp làm loãng niêm dịch nên sự dẫn lưu của mũi xoang tốt hơn, tránh sự ứ đọng bụi bẩn và vi khuẩn. Trái cây và rau xanh cung cấp cho cơ thể nhiều chất chống ôxy hóa và vitamin, giúp hệ miễn dịch của cơ thể mạnh hơn trong phòng chống nhiễm trùng. Người bị viêm mũi dị ứng thường có các triệu chứng hắt xì, chảy mũi, ngứa mũi và nghẹt mũi khi tiếp xúc với dị nguyên, các triệu chứng này có thể quanh năm hoặc theo mùa. Khi đó niêm mạc mũi xoang bị phù nề, tiết dịch, nếu không điều trị tích cực sẽ dẫn đến viêm xoang do bội nhiễm vi khuẩn từ môi trường. Muốn phòng bệnh tốt nhất nên tránh tiếp xúc với dị nguyên đã biết, rửa mũi bằng nước muối sinh lý hằng ngày, khám và sử dụng các loại thuốc chống dị ứng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa...
Bác sĩ Nguyễn Thị Bích
Xem bài sau: Phòng bệnh viêm xoang
vào ngày 22/9/2015