Phòng tránh sán lá gan nhỏ do ăn cá

Sán lá gan nhỏ

Theo Sức khỏe và đời sống, sán lá gan nhỏ C.sinensis có hình lá, thân dẹt, màu đỏ nhạt. Sán dài 10-12mm, rộng 2-4mm. Trên thân sán có cả bộ phận sinh dục đực và cái. Tinh hoàn chia nhánh, chiếm gần hết phía sau thân sán.

Buồng trứng ở khoảng giữa thân, tử cung chạy ngoằn ngoèo, trong chứa nhiều trứng. Trứng sán rất nhỏ, kích thước 16-17µm x 26-30µm, hình bầu dục, một cực có nắp giống hình chóp mũ, một cực phình to hơn giống chiếc lọ phình đáy. Trứng màu vàng sẫm, vỏ mỏng, nhẵn.

Sán lá gan nhỏ ký sinh ở các ống mật nhỏ trong gan, khi nhiều sán, chúng phá hủy nhu mô gan và ký sinh ở tổ chức gan. Sán sống bằng cách thẩm thấu các chất dinh dưỡng từ dịch mật.Sán lá gan đẻ trứng tại các ống mật.

(Ảnh minh họa)

Trứng theo mật xuống ruột và theo phân ra ngoài. Trứng sán cần môi trường nước để phát triển thành ấu trùng lông. Ấu trùng lông bơi tự do trong nước tìm tới ký sinh ở một số loài ốc để phát triển thành vĩ ấu trùng (ấu trùng đuôi).

Vào ốc, chúng sống ở phần ruột ốc. Sau đó vĩ ấu trùng rời ốc đến các loài cá nước ngọt để phát triển thành nang ấu trùng nằm trong các thớ thịt của cá, đây là giai đoạn dễ nhiễm bệnh cho người. Ở Việt Nam, những loài cá chép, cá rô, cá diếc, cá mè, trôi... đều có thể là vật chủ trung gian của sán lá gan nhỏ.

Khi người ăn cá sống (như món gỏi cá) hoặc cá nấu chưa chín kỹ, ấu trùng theo thức ăn vào đường ruột, di chuyển tới ống mật lên gan. Khoảng 26 ngày sau chúng phát triển thành sán trưởng thành và gây bệnh. Loài sán lá gan nhỏ Clonorchis sinensis có thể sống trong cơ thể người 15-25 năm.

Dấu hiệu mắc bệnh sán lá gan nhỏ

Biểu hiện của bệnh sán lá gan nhỏ phụ thuộc vào mức độ nhiễm và phản ứng của cơ thể người. Nếu nhiễm ít sán, thường không có triệu chứng gì đặc biệt. Trường hợp nhiễm sán lá gan nhỏ với số lượng trên 100 con thì bệnh biểu hiện qua 2 giai đoạn sau:

Giai đoạn khởi phát: bệnh nhân thường bắt đầu với các triệu chứng rối loạn dạ dày ruột như chán ăn, ăn không tiêu, đau âm ỉ vùng gan, tiêu chảy hoặc táo bón thất thường. Trên da có thể thấy phát ban, nổi mẩn ngứa.

Giai đoạn toàn phát: người bệnh đau vùng gan nhiều hơn, kèm theo thiếu máu, vàng da, cổ chướng có thể xuất hiện ở giai đoạn muộn. Nếu có bội nhiễm do vi khuẩn, bệnh nhân có thể sốt thành từng cơn hoặc sốt kéo dài.

Xét nghiệm phân có thể tìm thấy trứng sán, có giá trị chẩn đoán bệnh nhân đã mắc bệnh. Nếu không tìm thấy trứng sán, các xét nghiệm miễn dịch cùng với siêu âm, chụp cắt lớp vi tính... có giá trị chẩn đoán. Siêu âm vùng gan có thể phát hiện được sán lá gan và các tổn thương do sán lá gan.

Điều trị bằng thuốc đặc hiệu

Dùng thuốc diệt sán praziquantel liều 75mg/kg. Bệnh nhân mắc sán lá gan nhỏ cần phải được theo dõi điều trị tại các cơ sở y tế có chuyên khoa ký sinh trùng.

Phòng bệnh

Theo Khỏe và đẹp, bệnh sán lá gan nhỏ rất nguy hiểm, có thể gây ung thư gan, xơ gan và làm “mất mặt” đấng nam nhi khi làm tổ ở “cậu nhỏ”. Tuy nhiên, bệnh có thể phòng tránh được bằng biện pháp đơn giản và hiệu quả như sau: giữ vệ sinh ăn uống như không ăn gỏi cá hoặc ăn cá nấu chưa chín kỹ trong món lẩu.

Không ăn cua, cá nấu chưa chín kỹ. Không ăn mắm cua sống. Không ăn sống các loại rau trồng dưới nước như rau cần, rau muống, rau ngổ, sen, súng, rau răm, rau rút... Cần quản lý và xử lý phân hợp vệ sinh: không dùng phân tươi nuôi cá, bón ruộng. Ủ phân đúng quy định, không phóng uế bừa bãi.

Tú Liên

Nên đọc

Theo GĐVN