Rau dền cơm cùng với rau dền đỏ được gọi chung là loại “rau trường thọ”. Vì loại rau này rất bổ, có lẽ công dụng này đứng đầu bảng trong các nhóm rau, giàu vitamin và khoáng chất nhất so với các loại rau khác, đồng thời nó cũng giàu chất đạm tương đối.
Tên trường thọ cũng thích hợp bởi nó còn chứa đựng trong mình các hoạt chất sinh học vô cùng quý giá, giúp loại bỏ và ngăn ngừa các bệnh mãn tính, bệnh ác tính và bệnh làm giảm tuổi thọ của con người.
Theo các nghiên cứu về mặt dinh dưỡng học, rau dền cơm có nhiều chất dinh dưỡng đáng quan tâm. Đương nhiên hai thành phần dinh dưỡng quan trọng đó là nước và chất xơ luôn chiếm tỉ trọng lớn (nước chiếm 88%), rau dền cơm còn có nhiều chất canxi, kali, kẽm, đồng, sắt, photpho và magiê.
Rau dền cơm rất giàu dinh dưỡng so với các loại rau dền khác. Ảnh minh họa
Rau dền cơm cũng chứa nhiều vitamin như: tiền vitamin A, B1, B3, C. Hàm lượng protein trong rau dền cơm chiếm 2,11% toàn bộ phần ăn được, tương đối cao với các loại rau thực vật. Hoạt chất chống oxy hóa trong rau dền cơm có hoạt độ gần 30 (theo thang độ IC50-thang đo hoạt độ chống oxy hóa).
Các nghiên cứu đã kết luận rau dền cơm là loại rau giàu protein, chất xơ, carbohydrat, năng lượng và khoáng chất. Về mặt y học cổ truyền, rau dền cơm có vị ngọt, tính mát. Rau dền cơm có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, làm mát huyết, ngưng kiết lỵ, ngừng chảy máu chủ trị bệnh nóng trong, bệnh do nắng nóng gây ra, bệnh tiểu tiện không thông, bệnh chảy máu cam.
Rau dền có tính thanh nhiệt nên có tác dụng giảm nóng trong, giúp cân bằng lại cơ thể. Đặc biệt, một bát canh rau dền cơm có vị ngọt, tính mát giúp trị nóng trong hiệu quả trong mùa hè.
Bên cạnh đó, rau dền còn có nhiều công dụng chữa bệnh khác. Rau dền trị chứng máu nóng sinh kiết lỵ, lở loét. Bệnh này xuất hiện do bên trong quá nóng mà sinh ra bị kiết lỵ, lở loét hoặc bị cả 2 bệnh trong cùng một thời gian.
Dùng rau dền đỏ luộc chín tới, ăn cả nước lẫn cái. Mỗi ngày ăn khoảng 15-20 g, ăn trong vài ngày là khỏi. Nếu mắc chứng ho lâu ngày, dai dẳng không khỏi thì bài thuốc này cũng trị được.
Một bát canh rau dền giúp phòng trị bệnh nóng trong mùa hè. Ảnh minh họa
Rau dền trị rắn cắn, ong đốt. Lấy rau dền đỏ giã nát, vắt lấy khoảng 1 bát nước cho uống, còn bã đắp lên vết thương. Khi bị rắn cắn, phải lập tức băng chặt (bằng dây chun hoặc dây vải) phía trên vết cắn (phía gần với tim hơn) rồi mới dùng thuốc. Nếu bị ong đốt (nhất là giống ong to có độc) thì lấy rau dền vò nát, xát cả vào vết đốt là khỏi.
Lưu ý khi ăn rau dền: không nên ăn thịt ba ba cùng với rau dền vì theo Đông y, việc 2 thứ này kết hợp với nhau có thể gây độc. Gặp trường hợp này, cần uống nước rau muống giã hoặc ăn rau muống sống để giải độc.
Rau dền đỏ rất kỵ với tiết canh, đặc biệt là tiết canh vịt và tiết canh lợn; có thể gây tháo dạ (tiêu chảy) nếu ăn cùng. Do rau dền có tính mát, nên không thích hợp dùng cho người thể chất lạnh; tiêu lỏng và tiêu chảy mạn tính.
Thái Hà (T/h)