Người Thái trắng gội đầu ngày Tết
Người Thái trắng ở Sơn La tiến hành gội đầu từ trưa ngày cuối cùng trong năm, đánh dấu thời điểm qua năm, rũ bỏ cái cũ và đón nhận cái mới. Đây được gọi là lễ hội gội đầu hay lễ hội Lúng ta.
Vào ngày lễ, người đứng đầu bản hoặc thầy mo dẫn đầu đoàn người, đi theo hàng một ra bờ sông. Trước đó, đàn bà con gái Thái đã chuẩn bị nước vo gạo nếp, để càng chua càng tốt, đàn ông thì chuẩn bị nước bồ kết làm nước gội đầu.
Người Thái trắng đi lễ gội đầu mang theo nước gội, tay cầm một cành lá xanh. Người Thái bước xuống nước, tay cầm cành lá xanh nhúng xuống nước rồi đập lên tóc nhiều lần cho ướt đẫm. Những bát nước gội được xối từ từ, gợi lên mọi điều tốt đẹp, may mắn để bước sang
năm mới.
Tục ăn trộm lấy may của người Lô Lô
Với người Lô Lô ở Hà Giang, đi lấy lộc lấy may dịp Tết đồng nghĩa với việc đi ăn trộm của nhà khác. Họ tin rằng ở thời điểm chuyển giao năm cũ và năm mới, mang về được một cái gì đó thì gia đình sẽ có nhiều điều tốt lành.
Dân tộc Lô Lô (Ảnh: Internet)
Do đó, họ đi lấy trộm cầu may nhưng không lấy nhiều hay những vật có giá trị lớn, mà chỉ là củ hành, củ tỏi, thanh củi… Người đi lấy may không đi công khai, không rủ nhau đi, không muốn chủ nhà bắt được. Ai cũng đi âm thầm, lặng lẽ, gặp người quen cũng không chào hỏi. Thế nhưng nhỡ có bị chủ nhà bắt được thì họ cũng không bị trách móc gì.
Lấy may xong, người Lô Lô đi lấy nước mới, dâng lên tổ tiên rồi mới đun lên để uống.
Tục gọi trâu về ăn Tết của người Mường
Với người nông dân, con trâu là đầu cơ nghiệp. Từ mấy ngày trước Tết, người Mường ở Hoà Bình chuẩn bị sẵn mõ để qua
giao thừa đốt đuốc đi gọi vía trâu. Họ cho rằng con trâu hay cái cày cũng cần được nghỉ Tết sau một năm vất vả.
Người Mường tin đó là cách trả ơn vật nuôi trung thành đã vất vả giúp gia chủ cấy cày. Ngoài ra, người Mường ở đây cũng treo bánh ống lên các dụng cụ sản xuất như cày, bừa, đòn gánh để mời “những người bạn đồng hành” này về ăn Tết với gia đình.
Chiếc mõ được bà Luồng chuẩn bị sẵn để đêm giao thừa đi gọi vía trâu. Ảnh: Bình Minh.
Tục “niêm phong” nhà bằng giấy đỏ của người Cao Lan
Công việc đầu tiên để chuẩn bị cho việc đón mừng năm mới của người Cao Lan là tục dán giấy đỏ (tiếng Cao Lan là Chí dịt) trong nhà. Khoảng trước Tết 2 ngày là ngày "niêm phong" cho tất cả những gì thuộc về gia đình. Từ cái cuốc, cái xẻng, con dao, cái cày, cái bừa, cây cối quanh nhà, chuồng trại... đều được dán giấy đỏ để các vật này được "nghỉ Tết".
Người dân Cao Lan (Ảnh: Nguồn qdnd.vn)
Theo
quan niệm của người Cao Lan, giấy đỏ biểu trưng cho niềm vui, sự tốt lành. Dán giấy đỏ lên những nơi quan trọng là bắt đầu cho một năm mới với mong muốn an khang thịnh vượng.
Ngoài ra, trong
dân tộc Cao Lan, chiếc cối xay, cối giã có vị trí rất quan trọng đối với mỗi gia đình. Họ quan niệm, nếu mở cối vào giờ tốt thì quanh năm thóc gạo nhiều, tượng trưng cho sự sinh sản, sự no đủ. Bởi vậy, ngày mồng 2 tết, các gia đình làm lễ ra đình (lễ này gồm một miếng thịt, một chiếc bánh chưng) để xin “thầy” mở cối xay cối giã. Đó là một giờ phút trang trọng và tôn nghiêm nhất diễn ra trong mỗi gia đình người Cao Lan.
Đàn ông H’Mông phải dậy sớm nấu cơm ngày Tết
Sáng mùng 1, đàn ông H’Mông phải dậy nấu cơm và làm mọi việc trong nhà thay vì cả năm đàn bà con gái trong nhà đã làm.
Đàn ông H'mông (Ảnh: Internet)
Người H’Mông quan niệm, con trai là trụ của gia đình nên tất cả mọi việc trong gia đình phải chịu trách nhiệm để giữ được truyền thống cho cả năm. Sáng sớm mùng 1 Tết, ai dậy thì cứ âm thầm mà dậy, không được gọi nhau, vì nếu mà gọi nhau, sâu bọ nghe thấy sẽ đồng loạt “nhỏm dậy” phá hoại ngô, lúa.
Tục “cướp” giọng gà của người Pu Péo
“Đón giọng gà” hay “Cướp giọng gà” là phong tục rất độc đáo của người Pu Péo ở Hà Giang. Khi giao thừa đến, sắp sang năm mới, người Pu Péo phải canh chừng mấy chú gà trống. Thấy gà vừa vỗ cánh, chuẩn bị gáy là đốt ngay một quả pháo, ném vào chuồng gà. Lũ gà giật mình, nhảy lên thi nhau gáy. Ngay lập tức, mọi người hò nhau hát vang trời để át tiếng gà gáy.
Trang phục người Pu Péo (Ảnh: Internet)
Người Pu Péo quan niệm: tiếng gà gáy vừa hay, vừa thiêng liêng, đánh thức cả ông mặt trời dậy. Vì thế, ai át được tiếng gà thì sang năm mới sẽ hát hay, gặp nhiều may mắn, hạnh phúc.
Dù các phong tục đón Tết của mỗi dân tộc, mỗi vùng miền có khác nhau nhưng đều hướng tới một ý nghĩa tốt đẹp là cầu mong năm mới được ấm no, hạnh phúc, gặp nhiều may mắn.
BẢO VY