Từ lâu, nhân dân ta cũng như nhiều dân tộc khác trên thế
giới như Campuchia, Philippin, Ấn Độ... đã biết sử dụng cây nhàu để làm thuốc. Nhàu là một trong số
300 vị thuốc Nam được Lương y Nguyễn An Cư, một thầy thuốc nổi tiếng của Nam bộ trước Cách mạng
Tháng Tám, khuyến khích sử dụng xen kẽ với thuốc Bắc để tiết kiệm cho người bệnh. GS Đỗ Tất Lợ
xếp nó vào danh mục những vị thuốc về huyết áp.
Hiện nay, nhiều xí nghiệp dược trong nước cũng đã
sản xuất thuốc viên và thuốc nước chiết xuất từ nhàu.
Rễ nhàu
Dân gian thường dùng rễ nhàu thái mỏng phơi khô sắc uống
để trị đau lưng, phong thấp. Nhiều người cũng dùng trái nhàu chín chấm muối ăn với cùng công dụng.
Phụ nữ một số vùng còn ăn trái nhàu chín để nhuận trường, hoạt huyết hoặc điều hòa kinh
nguyệt.
Một nghiên cứu của Pháp cho thấy, chiết xuất từ rễ nhàu có tác dụng nhuận trường và lợi tiểu nhẹ,
làm êm dịu thần kinh, hạ huyết áp kéo dài, ít gây độc và không gây nghiện. Sách "Gia y trị nghiệm"
của Lương y Việt Cúc có ghi "rễ nhàu vị đắng, ấm, thông huyết mạch, trừ phong tê nhức mỏi, hạ huyết
áp". Trên thực tế, qua kinh nghiệm sử dụng riêng của tác giả hoặc dùng độc vị hoặc phối hợp với một
số vị thuốc khác, rễ nhàu có 2 tác dụng đáng lưu ý: dưỡng tâm an thần và thông kinh hoạt huyết.
Thuốc còn giúp hạ huyết áp ở những người huyết áp cao hoặc nâng huyết áp ở những người huyết áp
thấp.
Một số bài thuốc có rễ nhàu
Nhức đầu kinh niên, đau nửa đầu: Rễ nhàu 24 g, muồng trâu 12 g, cối xay 12 g, rau má 12 g,
củ gấu (sao, tẩm đồng tiện) 08 g. Đổ 500 ml nước, sắc còn 250 ml. Chia làm 2 lần uống trong ngày,
uống lúc thuốc còn nóng.
Mất ngủ, suy nhược thần kinh, huyết áp cao: Rễ nhàu 24 g, thảo quyết minh (sao thơm) 12 g,
rau má 8 g, thổ phục linh 8 g, vỏ bưởi 6 g, gừng sống 3 lát. Đổ 500 ml nước, sắc còn 250 ml. Chia
làm 2 lần uống trong một ngày, uống lúc thuốc còn nóng.
Đau lưng do thận suy, phong hàn thấp xâm nhiễm: Rễ nhàu 12 g, rau ngót 8 g, cối xay 8 g,
dây gùi 8 g, ngó bần 8 g, đậu sắn 8 g, tầm gửi cây dâu 8 g, rễ ngà voi 8 g, ngủ trảo 12 g. Đổ 500
ml nước, sắc còn 250 ml. Chia làm 2 lần uống trong một ngày, uống lúc thuốc còn nóng.
Nhức mỏi, tê bại do phong thấp: Rễ nhàu 40 g, nghệ xanh 20 g, nghệ vàng 20 g, trái ô-môi
10 g, thiên niên kiện 20 g, vỏ quýt 20 g, quế chi 20 g, đỗ trọng 30 g, vòi voi 40 g, chùm gửi cây
dâu 20 g, rượu nếp 2 lít, đường cát trắng 500 g. Ngâm tất cả thuốc vào 2 lít rượu nếp trong 7 ngày.
Lọc kỹ bỏ xác. Pha rượu đã lọc với 1 lít nước đường. Mỗi lần uống một ly nhỏ cỡ 30-40 ml. Ngày uống
2 lần. Những người thể tạng nhiệt, hay táo bón, áp huyết cao hoặc đang có các chứng viêm nhiễm
không nên dùng.
AloBacsi.vn
Theo Sức Khỏe & Đời Sống