Định nghĩa
Rối loạn nhân cách là một loại bệnh tâm thần mà gặp vấn đề nhận thức và liên quan đến tình huống đến mọi người - bao gồm cả bản thân mình. Có rất nhiều loại cụ thể của rối loạn nhân cách.
Nói chung, có rối loạn nhân cách có nghĩa là có một mô hình cứng nhắc và không lành mạnh của tư duy và hành xử bất kể tình hình. Điều này dẫn đến các vấn đề quan trọng và hạn chế trong mối quan hệ, cuộc gặp gỡ xã hội, làm việc và trường học.
Trong một số trường hợp, có thể không nhận ra có rối loạn nhân cách bởi vì suy nghĩ và hành xử có vẻ tự nhiên, và có thể đổ lỗi cho người khác với những thách thức phải đối mặt.
Các triệu chứng
Các triệu chứng rối loạn nhân cách bao gồm:
Thường xuyên tính khí thất thường.
Mối quan hệ sóng gió.
Cô lập xã hội.
Nổ, hung hăng.
Nghi ngờ và không tin tưởng người khác.
Khó khăn làm bạn bè.
Cần thiết cho sự hài lòng.
Kiểm soát xung nghèo nàn.
Lạm dụng rượu hay chất.
Các loại cụ thể rối loạn nhân cách
Các loại cụ thể của rối loạn nhân cách được nhóm thành ba cụm dựa trên đặc điểm tương tự và các triệu chứng. Nhiều người có chẩn đoán rối loạn nhân cách cũng có những dấu hiệu và triệu chứng của ít nhất một rối loạn nhân cách bổ sung.
Rối loạn nhân cách Cluster A
Đây là những rối loạn nhân cách đặc trưng của tư duy lẻ lập dị hoặc hành vi, bao gồm:
Rối loạn nhân cách hoang tưởng.
Mất lòng tin và sự nghi ngờ người khác.
Tin tưởng rằng những người khác đang cố gắng làm hại.
Cảm xúc trội..
Sự thù địch.
Rối loạn nhân cách phân lập.
Thiếu quan tâm trong mối quan hệ xã hội.
Hạn chế phạm vi biểu hiện cảm xúc.
Không có khả năng nhận tín hiệu bình thường xã hội.
Xuất hiện mờ hoặc không quan tâm đến người khác.
Rối loạn nhân cách Schizotypal.
Ăn mặc, suy nghĩ, niềm tin hay hành vi đặc biệt.
Nhận thức thay đổi, chẳng hạn như những ảnh hưởng cảm ứng.
Khó chịu ở các mối quan hệ gần gũi.
Cảm xúc mờ nhạt hoặc phản ứng cảm xúc không phù hợp.
Bàng quan với người khác.
Suy nghĩ tin rằng có thể ảnh hưởng đến người khác và các sự kiện.
Tin rằng thông điệp được ẩn trong bài phát biểu công cộng hoặc hiển thị.
Rối loạn nhân cách Cluster B
Đây là những rối loạn nhân cách đặc trưng bởi suy nghĩ sâu sắc quá cảm xúc, hoặc hành vi, bao gồm:
Rối loạn nhân cách phản xã hội (trước đây gọi là sociopathic).
Bỏ qua người khác.
Liên tục nói dối hoặc ăn cắp.
Định kỳ khó khăn với pháp luật.
Liên tiếp vi phạm các quyền của người khác.
Hung dữ, thường hành vi bạo lực.
Coi thường sự an toàn của bản thân hoặc người khác.
Rối loạn nhân cách ranh giới.
Bốc đồng và hành vi nguy hiểm.
Dễ bay hơi các mối quan hệ.
Tâm trạng không ổn định.
Hành vi tự tử.
Sợ một mình.
Rối loạn nhân cách diển kịch.
Thường xuyên tìm kiếm sự chú ý.
Quá nhiều cảm xúc.
Nhạy cảm mạnh với phê của người khác.
Tâm trạng không ổn định.
Quá nhiều mối quan tâm với ngoại hình.
Rối loạn nhân mãn.
Tin rằng đang tốt hơn so với những người khác.
Mơ tưởng hão huyền về thành công, sức mạnh và sức hấp dẫn.
Phóng đại thành tích hoặc tài năng.
Mong ngợi khen và ngưỡng mộ.
Không nhận ra cảm xúc và cảm xúc của người khác.
Rối loạn nhân cách Cluster C
Đây là những rối loạn nhân cách đặc trưng bởi suy nghĩ lo âu sợ hãi, hoặc hành vi, bao gồm:
Rối loạn nhân cách Avoidant.
Mẫn cảm với những lời chỉ trích hay từ chối.
Cảm thấy không đủ.
Cô lập xã hội.
Rất nhút nhát trong các tình huống xã hội.
Tính rụt rè.
Rối loạn nhân cách phụ thuộc.
Quá phụ thuộc vào người khác.
Dễ phục tùng đối với những người khác.
Mong muốn được chăm sóc.
Khoan dung với những người xấu.
Khẩn cấp cần phải bắt đầu một mối quan hệ mới khi đã kết thúc.
Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế.
Mối bận tâm với ngăn nắp và quy tắc.
Rất cầu toàn.
Mong muốn kiểm soát các tình huống.
Không có khả năng loại bỏ các đối tượng bị hỏng hoặc vô giá trị.
Không thể thay đổi.
Rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế không giống như chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế, một loại rối loạn lo âu.
Đến gặp bác sĩ khi
Nếu có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng của rối loạn nhân cách, gặp bác sĩ sức khỏe tâm thần hay chăm sóc y tế khác. Nếu không điều trị, rối loạn nhân cách có thể gây ra các vấn đề quan trọng trong cuộc sống, và có thể sẽ xấu đi mà không cần điều trị.
Giúp một người thân
Nếu có một người thân có thể có các triệu chứng của rối loạn nhân cách, một cuộc thảo luận cởi mở và trung thực về mối quan tâm. Không có lực để tìm kiếm sự chăm sóc chuyên nghiệp, nhưng có thể cung cấp khuyến khích và hỗ trợ. Cũng có thể giúp người thân tìm một bác sĩ đủ điều kiện hoặc cung cấp dịch vụ sức khỏe tâm thần và làm cho một cuộc hẹn. Thậm chí có thể đi cùng đến cuộc hẹn với người đó.
Nếu có một người thân, người đã làm hại chính mình, nghiêm túc xem xét đưa hoặc đến bệnh viện hoặc gọi giúp đỡ khẩn cấp.
Nguyên nhân
Tính cách là sự kết hợp của những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi làm cho duy nhất. Đó là cách xem, hiểu và liên quan đến thế giới bên ngoài, cũng như làm thế nào nhìn thấy chính mình. Tính cách hình thành trong thời thơ ấu, hình thành thông qua sự tương tác của hai yếu tố:
Kế thừa những khuynh hướng, hoặc các gen
Đây là những khía cạnh của cá tính thông qua bởi cha mẹ, chẳng hạn như sự nhút nhát hay có một viễn cảnh hạnh phúc. Điều này đôi khi được gọi là tính cách. Đó là "bản chất" một phần của tính chất nuôi dưỡng.
Môi trường, hoặc tình huống của cuộc sống
Đây là lớn lên trong môi trường xung quanh, sự kiện xảy ra, và các mối quan hệ với các thành viên gia đình và những người khác. Nó bao gồm những thứ như các loại hình nuôi dạy con cái đã có, đã yêu thương hay lạm dụng. Đây là "nuôi dưỡng" một phần của tính chất nuôi dưỡng.
Rối loạn nhân cách được cho là gây ra bởi sự kết hợp của những ảnh hưởng di truyền và môi trường. Có thể có tổn thương di truyền để phát triển rối loạn nhân cách và tình hình cuộc sống có thể kích hoạt sự phát triển thực tế của rối loạn nhân cách.
Yếu tố nguy cơ
Mặc dù nguyên nhân chính xác của rối loạn nhân cách không được biết, một số yếu tố dường như làm tăng nguy cơ phát triển hoặc gây rối loạn nhân cách, bao gồm:
Lịch sử gia đình có rối loạn nhân cách hoặc bị bệnh tâm thần khác.
Tình trạng kinh tế xã hội thấp.
Bằng lời nói, thể chất hay tình dục trong thời thơ ấu.
Bỏ bê trong thời thơ ấu.
Cuộc sống gia đình không ổn định hoặc hỗn loạn trong thời thơ ấu.
Được chẩn đoán mắc chứng rối loạn hành vi ở trẻ em.
Mất cha mẹ qua cái chết, ly hôn chấn thương tâm lý trong thời thơ ấu.
Rối loạn nhân cách thường bắt đầu trong thời thơ ấu và cuối cùng qua tuổi trưởng thành. Không có sự miễn cưỡng để chẩn đoán rối loạn nhân cách trong một đứa trẻ, mặc dù, bởi vì các mô hình về hành vi và suy nghĩ đơn giản là có thể phản ánh được thử nghiệm giai đoạn phát triển của thanh thiếu niên hoặc tạm thời.
Các biến chứng
Các biến chứng và những vấn đề rối loạn nhân cách có thể gây ra hoặc có liên quan bao gồm:
Trầm cảm.
Lo lắng.
Rối loạn ăn uống.
Hành vi tự tử.
Tự thương tích.
Hành vi thiếu thận trọng.
Hành vi tình dục nguy hiểm.
Ngược đãi trẻ em.
Lạm dụng rượu hay chất.
Xâm hại hoặc bạo lực.
Bị tống giam.
Mối quan hệ khó khăn.
Cô lập xã hội.
Học tập và các vấn đề công việc..
Các xét nghiệm và chẩn đoán
Khi các bác sĩ tin rằng một người nào đó có rối loạn nhân cách, họ thường làm một loạt các xét nghiệm y khoa và tâm lý và các kỳ kiểm tra. Đây có thể giúp loại bỏ các vấn đề khác có thể gây ra các triệu chứng, xác định chẩn đoán và cũng có thể kiểm tra bất kỳ biến chứng liên quan. Các kỳ thi và các xét nghiệm thường bao gồm:
Khám nghiệm vật lý
Điều này có thể bao gồm đo chiều cao và trọng lượng, kiểm tra dấu hiệu quan trọng, như nhịp tim, huyết áp và nhiệt độ, nghe tim và phổi, và kiểm tra bụng.
Kiểm tra xét nghiệm
Đây có thể bao gồm máu toàn phần (CBC), thử nghiệm sàng lọc rượu và ma túy, và kiểm tra một số chức năng tuyến giáp.
Đánh giá tâm lý
Bác sĩ cung cấp hoặc nói về suy nghĩ sức khỏe tâm thần, cảm xúc, các mối quan hệ và các mẫu hành vi. Hỏi về các triệu chứng, kể cả khi bắt đầu, mức độ nghiêm trọng mà đang có, chúng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày và việc đã có tập tương tự trong quá khứ thế nào. Cũng sẽ thảo luận về bất kỳ suy nghĩ có thể có của những người khác tự tử, thương tích hoặc tự gây tổn hại.
Định vị rối loạn nhân cách
Đôi khi có thể khó để xác định các rối loạn mà đặc biệt là rối loạn nhân cách hay cá tính mà có. Đối với một số rối loạn nhân cách chia sẻ các triệu chứng tương tự. Ngoài ra, chẩn đoán thường dựa phần lớn vào cách mô tả các triệu chứng và hành vi, cùng với bác sĩ giải thích những triệu chứng và quan sát hành xử thế nào. Bởi vì điều này có thể mất một thời gian và công sức để có được một chẩn đoán chính xác. Hãy chắc chắn để gắn bó với nó, tuy nhiên, để có thể có được điều trị thích hợp cho bệnh tật và tình hình cụ thể.
Tiêu chuẩn chuẩn đoán
Các triệu chứng lâm sàng và các tính năng cho mỗi rối loạn nhân cách là những chi tiết trong cuốn sách "Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DSM). Hướng dẫn này được công bố bởi Hiệp hội Tâm thần Mỹ và được sử dụng bởi các nhà cung cấp sức khỏe tâm thần để chẩn đoán bệnh tâm thần và các công ty bảo hiểm để bồi hoàn điều trị.
Để được chẩn đoán mắc một chứng rối loạn nhân cách cụ thể, phải đáp ứng các tiêu chí cho rằng rối loạn được liệt kê trong DSM. Mỗi rối loạn nhân cách đã thiết lập riêng về tiêu chuẩn chẩn đoán.
Phương pháp điều trị và thuốc
Việc điều trị tốt nhất cho phụ thuộc vào rối loạn nhân cách riêng, mức độ nghiêm trọng của tình hình. Thông thường, cách tiếp cận thích hợp để đảm bảo tất cả các nhu cầu tâm thần, y tế và xã hội được đáp ứng. Bởi vì rối loạn nhân cách có xu hướng mạn tính và đôi khi có thể kéo dài nhiều tới cuộc sống trưởng thành, có thể cần điều trị lâu dài.
Tham gia điều trị có thể bao gồm:
Gia đình, bác sĩ hoặc nhà cung cấp chăm sóc ban đầu.
Bác sĩ tâm thần.
Tâm lý.
Dược sĩ.
Thành viên gia đình.
Nhân viên xã hội.
Nếu có triệu chứng nhẹ được kiểm soát tốt, có thể chỉ cần điều trị từ một bác sĩ gia đình, bác sĩ tâm thần hay bác sĩ chuyên khoa. Nếu có thể, tìm các nhà cung cấp sức khỏe y tế và tâm thần có kinh nghiệm trong điều trị rối loạn nhân cách.
Một số phương pháp điều trị có sẵn cho các chứng rối loạn nhân cách. Chúng bao gồm:
Tâm lý trị liệu.
Thuốc men.
Nhập viện.
Thành công điều trị phụ thuộc vào sự tham gia tích cực trong việc chăm sóc.
Tâm lý trị liệu
Tâm lý trị liệu là cách chính để điều trị rối loạn nhân cách. Tâm lý trị liệu là một thuật ngữ chung cho quá trình điều trị rối loạn nhân cách bằng cách nói về tình trạng và các vấn đề liên quan với một nhà cung cấp sức khỏe tâm thần. Trong tâm lý trị liệu, tìm hiểu về tình trạng và tâm trạng, cảm xúc, suy nghĩ và hành vi. Sử dụng những hiểu biết và kiến thức có được trong tâm lý trị liệu, có thể học cách lành mạnh để quản lý các triệu chứng.
Các loại tâm lý trị liệu dùng để điều trị rối loạn nhân cách có thể bao gồm:
Nhận thức hành vi liệu pháp. Điều này kết hợp các tính năng của cả hai liệu pháp nhận thức và hành vi để giúp xác định không lành mạnh, niềm tin và hành vi tiêu cực và thay thế bằng lành mạnh, tích cực.
Biện chứng điều trị hành vi. Đây là một loại liệu pháp nhận thức hành vi dạy các kỹ năng hành vi để giúp chịu đựng stress, điều tiết cảm xúc và cải thiện các mối quan hệ với người khác.
Psychodynamic tâm lý. Liệu pháp này tập trung vào nâng cao nhận thức về những suy nghĩ vô thức và hành vi, phát triển những hiểu biết mới vào động lực, và giải quyết xung đột để sống một cuộc sống hạnh phúc hơn.
Psychoeducation. Liệu pháp này dạy cho và đôi khi gia đình và bạn bè về bệnh tật, bao gồm cả phương pháp điều trị, chiến lược đối phó và kỹ năng giải quyết vấn đề.
Tâm lý trị liệu có thể được cung cấp trong buổi cá nhân, trong nhóm điều trị hoặc trong phiên bao gồm gia đình, ngay cả bạn bè. Các loại tâm lý phụ thuộc vào tình hình cá nhân.
Thuốc men
Không có thuốc đặc biệt được phê duyệt của Cục Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ để điều trị rối loạn nhân cách. Tuy nhiên, một số loại thuốc tâm thần có thể giúp đỡ với các triệu chứng rối loạn nhân cách khác nhau.
Thuốc chống trầm cảm. Thuốc chống trầm cảm có thể hữu ích nếu có một tâm trạng chán nản, tức giận, bốc đồng, khó chịu hay tuyệt vọng, có thể được kết hợp với rối loạn nhân cách.
Tâm trạng ổn định thuốc. Như tên gọi cho thấy, ổn định tâm trạng có thể giúp đỡ ngay cả trong tâm trạng thay đổi hoặc giảm bớt khó chịu, bốc đồng và xâm lược.
Thuốc chống lo âu. Chúng có thể giúp đỡ nếu có lo lắng, kích động hoặc mất ngủ. Nhưng trong một số trường hợp, có thể tăng hành vi bốc đồng.
Thuốc chống loạn thần. Còn được gọi là thuốc an thần kinh, những có thể hữu ích nếu các triệu chứng bao gồm mất liên lạc với thực tế (tâm thần) hoặc trong một số trường hợp nếu có vấn đề lo lắng hay giận dữ.
Nhập viện và chương trình điều trị
Trong một số trường hợp, một rối loạn nhân cách có thể quá nghiêm trọng cần phải nhập viện tâm thần. Nhập viện tâm thần thường được khuyến cáo chỉ khi không thể chăm sóc cho chính mình đúng cách hoặc khi đang trong nguy hiểm ngay lập tức làm hại bản thân hoặc người khác. Lựa chọn cho bệnh viện tâm thần bao gồm chăm sóc bệnh nhân nội trú 24 giờ, một phần hoặc nhập viện ngày, hoặc xử lý tại chỗ, trong đó cung cấp một nơi hỗ trợ để sinh sống.
Tham gia chăm sóc của chính
Cố gắng để được tham gia tích cực trong điều trị. Làm việc cùng nhau, và bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu có thể quyết định lựa chọn điều trị có thể là tốt nhất cho tình huống, tùy thuộc vào loại hình rối loạn nhân cách, các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng, sở thích cá nhân, bảo hiểm, khả năng chi trả, tác dụng phụ chữa trị và yếu tố khác.
Trong một số trường hợp, rối loạn nhân cách có thể nặng đến nỗi bác sĩ, người thân hoặc người giám hộ có thể cần phải hướng dẫn chăm sóc cho đến khi đủ tốt để tham gia vào việc ra quyết định.
Phong cách sống và biện pháp khắc phục
Có thể làm một số việc cho chính mình mà xây dựng kế hoạch điều trị chuyên nghiệp. Cùng với điều trị chuyên nghiệp, xem xét theo các lối sống và bước tự chăm sóc cho chứng rối loạn nhân cách:
Tham gia vào kế hoạch điều trị
Đừng bỏ qua các buổi trị liệu, thậm chí nếu không cảm thấy cải thiện.
Uống thuốc theo chỉ dẫn
Ngay cả khi đang cảm thấy tốt, chống lại bất kỳ cám dỗ để bỏ thuốc. Nếu dừng lại, triệu chứng có thể trở lại. Cũng có thể rút trải nghiệm các triệu chứng giống như cũ từ một loại thuốc ngăn chặn quá đột ngột.
Tìm hiểu về tình trạng
Giáo dục về tình trạng có thể trao quyền và khuyến khích để tham gia vào kế hoạch điều trị.
Chú ý đến dấu hiệu cảnh báo
Làm việc với bác sĩ hoặc bác sĩ chuyên khoa để tìm hiểu những gì có thể gây ra các triệu chứng. Thực hiện một kế hoạch để biết phải làm gì nếu triệu chứng trở lại. Liên hệ với bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu nếu nhận thấy bất kỳ thay đổi trong các triệu chứng hoặc cảm thấy thế nào. Hãy xem xét liên quan đến thành viên gia đình hoặcbạn bè cho dấu hiệu cảnh báo.
Hoạt động
Hoạt động thể chất và tập thể dục có thể giúp quản lý nhiều triệu chứng như stress, trầm cảm và lo âu. Hoạt động cũng có thể chống lại các tác động của một số thuốc tâm thần có thể gây tăng cân. Xem xét việc đi bộ, chạy bộ, bơi, làm vườn hoặc một hình thức hoạt động thể chất thưởng thức.
Tránh thuốc và rượu
Rượu và ma túy bất hợp pháp có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng rối loạn nhân cách hoặc tương tác với thuốc.
Hãy thường xuyên chăm sóc y tế
Đừng bỏ qua kiểm tra hoặc bỏ qua đến gặp bác sĩ gia đình, đặc biệt là nếu không thấy khỏe. Có thể có một vấn đề sức khỏe mới cần phải được giải quyết, hoặc có thể gặp tác dụng phụ của thuốc.
Đối phó và hỗ trợ
Đối phó với chứng rối loạn nhân cách có thể là thử thách
Có một chứng rối loạn nhân cách làm cho nó khó khăn tham gia vào các hành vi và hoạt động có thể giúp cảm thấy tốt hơn. Nói chuyện với bác sĩ hoặc bác sĩ chuyên khoa về việc cải thiện kỹ năng đối phó, và xem xét các thủ thuật:
Đơn giản hóa cuộc sống
Cắt giảm các nghĩa vụ khi có thể, và thiết lập thời gian biểu hợp lý cho mục tiêu.
Viết nhật ký để bày tỏ nỗi đau, sự giận dữ, sợ hãi hay cảm xúc khác.
Đọc sách có uy tín để tự giúp đỡ và xem xét nói với bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu.
Đừng trở nên bị cô lập
Hãy thử tham gia vào các hoạt động bình thường cùng với gia đình hay bạnbè thường xuyên.
Chăm sóc bản thân bằng cách ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và ngủ đủ.
Tham gia một nhóm hỗ trợ cho những người có loại hình rối loạn nhân cách để có thể kết nối với những người khác phải đối mặt với những thách thức tương tự.
Tập trung vào mục tiêu
Phục hồi từ chứng rối loạn nhân cách là một quá trình liên tục. Động cơ bằng cách giữ cho mục tiêu phục hồi trong tâm trí. Nhắc nhở bản thân rằng đang chịu trách nhiệm về quản lý bệnh tật và làm việc hướng tới mục tiêu.
Tìm hiểu thư giãn và quản lý căng thẳng
Hãy thử những kỹ thuật giảm stress như thiền, yoga hoặc tai chi.
Cơ cấu thời gian
Kế hoạch ngày và hoạt động. Hãy cố gắng ở lại tổ chức, có thể tìm thấy nó hữu ích để làm một danh sách các công việc hàng ngày.
Không đưa ra quyết định quan trọng khi đang ở độ sâu của một chứng rối loạn nhân cách, kể từ khi có thể không suy nghĩ rõ ràng.
Nếu có một người thân với một chứng rối loạn nhân cách, làm việc với nhà cung cấp của mình sức khỏe tâm thần để tìm ra cách hiệu quả nhất có thể cung cấp hỗ trợ và khuyến khích.
Cũng có thể hưởng lợi từ nói chuyện với một nhà cung cấp sức khỏe tâm thần về sự suy nghĩ gần như chắc chắn trải nghiệm từ việc gần gũi với một người có rối loạn nhân cách. Bệnh tâm thần đáng kể có thể phá vỡ cuộc sống của người đó hoặc cả hai - những người quan tâm đến anh ấy hoặc cô ấy bị ảnh hưởng. Một nhà cung cấp sức khỏe tâm thần cũng có thể giúp phát triển ranh giới và chiến lược tự chăm sóc để có thể tận hưởng và thành công trong cuộc sống riêng mà không có tội lỗi.
Phòng chống
Không có cách nào chắc chắn để ngăn ngừa rối loạn nhân cách. Đang cố gắng để xác định những nguy cơ cao nhất, chẳng hạn như trẻ em với bỏ bê hay lạm dụng, can thiệp sớm có thể giúp đỡ. Kiểm soát căng thẳng, tăng khả năng đàn hồi và thúc đẩy lòng tự trọng thấp cũng có thể cung cấp lợi ích.
Bắt đầu điều trị thích hợp, và gắn bó với nó lâu dài, có thể ngăn ngừa các triệu chứng rối loạn nhân cách xấu đi.
Thành viên Dieutri.vn