Theo tài liệu trên
website chính thức của Bệnh viện Nhiệt đới trung ương, bệnh Zona (giời
leo) do virus herpes zoster (varicella-zoster virus hoặc VZV) gây ra.
Virus này cũng chính là tác nhân của bệnh thủy đậu.
Triệu chứng
Tùy thuộc vào dây thần kinh nào bị ảnh hưởng, bệnh zona có thể xuất hiện ở nhiều khu vực khác nhau trên cơ thể.
Triệu
chứng đầu tiên là cảm giác đau, ngứa, căng, bỏng, nhức ở một phía của
cơ thể. Thông thường, sau khi cơn đau xuất hiện 1-3 ngày các dải ban sẽ
nổi , tấy đỏ, phồng lên ở ngay vị trí đau. Sau đó nó sẽ tụ mủ và đóng
vảy trong 10-12 ngày, 2-3 tuần sau, ban sẽ biến mất, vảy rơi ra, có thể
để lại sẹo.
Quá trình ủ bệnh
Trước khi thấy
những mẩn đỏ, bệnh nhân có thể xuất hiện cảm giác đau rát và nhạy cảm
vùng da trước đó vài ngày đến một tuần. Bệnh zona khởi đầu là những mụn
rộp (mụn nước) trên nền da màu đỏ, và tiếp tục hình thành mới từ 3-5
ngày. Mụn nước thường đi theo đường dây thần kinh của tuỷ sống.
Cuối
cùng, các mụn vỡ ra và bắt đầu chảy nước, sau đó bề mặt khô đi và hoá
sẹo. Quá trình này có thể kéo dài 3-4 tuần từ khi bắt đầu bị bệnh đến
lúc khỏi, nhưng thỉnh thoảng vẫn còn đau dù không nhìn thấy mụn nước.
Bệnh
có thể phát triển thành dịch vào các mùa hè, mùa mưa do tiếp xúc hoặc
sinh hoạt chung với những người mắc. Việc dùng chung khăn mặt, khăn tắm…
với người bệnh có thể khiến bạn bị lây nhiễm.
Cách điều trị
Dùng
băng ngâm nước lạnh đặt vào vết thương rỉ mủ trong khoảng 20 phút, mỗi
ngày từ 7-8 lần để làm dịu bớt cơn đau và nhanh khô. Biện pháp này còn
giúp lấy bớt vảy ra ngoài và giảm khả năng bị nhiễm trùng.
Giữ cho
khu vực vết thương được sạch sẽ, mặc quần áo rộng. Tránh tiếp xúc da
chạm da với những người chưa từng bị thủy đậu, đang bệnh, hoặc suy giảm
hệ miễn dịch.
Bạn có thể sử dụng thuốc kháng virus như acyclovir
(Zovirax), valacyclovir (Valtrex) và famciclovir (Famvir), có thể giảm
thời gian phát ban và đau. Lưu ý, không được gãi vì tăng nguy cơ nhiễm
trùng thứ phát và có thể để lại sẹo. Điều trị tốt nhất là trong vòng 48
giờ tính từ khi có tổn thương da.
Nếu bệnh nhân đau cấp có thể
uống thêm thuốc giảm đau thần kinh phối hợp như gabapentin (neurotin)
hoặc pregabalin (lyrica) trong thời gian từ 1-3 tuần. Nếu sau khi tổn
thương da khỏi mà vẫn còn đau thì phải điều trị bằng các thuốc trên kéo
dài hơn.
Tuyệt đối không đắp đỗ xanh, gạo nếp hoặc các lá thuốc
nam lên tổn thương da. Làm như vậy không chữa được bệnh mà đôi khi còn
tăng nguy cơ nhiễm trùng, gây loét, kích ứng da...
Khi tổn thương
da ướt, tiết dịch nhiều, bạn nên bôi các chế phẩm dạng dung dịch như
jarish, dalibour, dung dịch kháng sinh. Khi tổn thương da khô hơn có thể
bôi kem acyclovir. Nếu nhiễm trùng dùng thêm mỡ kháng sinh như foban,
bactroban.
Bệnh nhân không cần kiêng ăn, vẫn tắm rửa, tập thể dục
bình thường. Trong khi điều trị nếu có điều kiện, bạn nên chiếu laser
He-Ne một đợt để góp phần giảm viêm, đau và hạn chế sẹo.
Khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Nếu
cảm thấy đau hoặc nổi ban thành dải ở một phía của cơ thể bạn cần đến
gặp bác sĩ để được tư vấn tốt hơn. Lưu ý, vết ban ở mũi hoặc gần mắt,
bạn cần phải đi khám ngay vì virus có thể gây tổn thương thị giác, thậm
chí mù.
Nếu đang có bệnh gây suy giảm chức năng miễn dịch, hoặc
sốt cao, mệt mỏi, vết phồng lan ra nhiều khu vực khác trên cơ thể, bạn
cũng cần tìm gặp bác sĩ để tránh xảy ra biến chứng.