Tác dụng phụ của xạ trị trong điều trị ung thư

Xạ trị là phương pháp sử dụng các tia bức xạ ion hóa có năng lượng cao (tia X, tia gamma) hoặc các hạt nguyên tử (electron, proton) chiếu vào nhằm hủy diệt khối u ung thư.

15.6065

Người nhà tôi bị ung thư, hiện đang được chỉ định làm xạ trị, xin bác sĩ tư vấn giúp về vấn đề này cũng như những tác dụng phụ của tia xạ trong điều trị ung thư? Cám ơn bác sĩ!

Thu Minh (Q.7, TP.HCM)

BS CKI LÂM PHƯƠNG NAM (BV ĐHYD TP.HCM) trả lời trên Báo Phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh như sau:

Xạ trị là phương pháp sử dụng các tia bức xạ ion hóa có năng lượng cao (tia X, tia gamma) hoặc các hạt nguyên tử (electron, proton) chiếu vào nhằm hủy diệt khối u ung thư. Xạ trị được áp dụng trong điều trị ung thư từ những năm 30 của thế kỷ trước. Đến nay, hiểu biết về xạ trị ngày càng sâu, kỹ thuật xạ trị ngày càng cao, nhiều phương pháp xạ trị mới đã được đưa vào sử dụng.

Bên cạnh phẫu trị, xạ trị ngày nay vẫn là một vũ khí điều trị mạnh, có khả năng điều trị hết một số loại ung thư và khi phối hợp với phẫu trị, hóa trị sẽ làm tăng hiệu quả điều trị đối với các loại ung thư khác. Cũng như các phương pháp điều trị khác, bên cạnh hiệu quả điều trị, xạ trị cũng có những tác dụng phụ nhất định trên các mô lành của cơ thể. Mục đích của điều trị cần đạt được là giảm các tác dụng phụ này xuống mức thấp nhất.

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự xuất hiện tác dụng phụ của xạ trị:

- Vị trí và đáp ứng với xạ trị của khối u ung thư nguyên phát; sự dung nạp của mô bình thường quanh khối u với xạ trị; việc sử dụng hóa trị kèm theo.

- Việc sắp xếp nguồn chiếu xạ, năng lượng bức xạ, các cấu trúc giải phẫu học trên đường đi của tia xạ.

- Đáp ứng của mô ở mức độ phân tử đối với tia xạ, tính nhạy cảm của cơ thể đối với tia xạ.

Tác dụng phụ được ghi nhận có hai loại cấp tính và mạn tính. Cụ thể, tác dụng phụ sớm hay cấp tính: thường thấy trên các tế bào cơ thể có tốc độ tăng trưởng nhanh như tế bào niêm mạc, da, tủy xương. Xuất hiện trong hay ngay sau xạ trị và tăng dần nếu vẫn tiếp tục xạ, đạt mức cao nhất ở tuần thứ năm đến tuần thứ bảy.

Thông thường, tác dụng phụ sẽ hết khi kết thúc xạ trị và không để lại di chứng. Tác dụng phụ có thể kéo dài và/hoặc nặng hơn nếu có hóa trị kèm theo.

Tác dụng phụ muộn hay mạn tính: Tế bào chết đi với biểu hiện teo mô hoặc tạng hay xơ hóa. Thông thường diễn tiến chậm, nhiều tháng, nhiều năm, có ảnh hưởng hoặc làm mất chức năng của tạng.

Tác dụng phụ sẽ hết khi kết thúc xạ trị và không để lại di chứng

Chào bác sĩ! Cháu có câu hỏi nhờ BS giúp ạ. Mẹ cháu 47T, 2 năm trước mẹ cháu bị ung thư cổ tử cung, đã điều trị tại BV K bằng phương pháp nguồn và xạ trị, từ đó mẹ cháu vẫn đi kiểm tra định kỳ và chưa thấy bệnh tái phát, nhưng từ ngày đó mẹ cháu thường đi đại tiện khó, ra máu, gần đây mẹ cháu phải mổ vì ống niệu quản hẹp, thận giãn độ 3.

Mẹ cháu mổ về nhà được 1 tháng nhưng luôn có cảm giác muốn đại tiện, có ngày đi khoảng 8-9 lần, khi đi thì không ra phân, có lần được 1 ít phân mềm hoặc chỉ ra ít máu tươi. Sau mỗi lần đại tiện thường bị đau tê xuống chân, đau tức lỗ hậu môn, mẹ cháu đau lắm. Tình trạng trên có phải ảnh hưởng do điều trị xạ? Xin BS cho mẹ cháu lời khuyên để khắc phục được tình trạng đó tại nhà. Xin cảm ơn và mong hồi âm của BS!

(Độc giả)

Trả lời trên Báo Sức khỏe và Đời sống, BS. Đặng Phương Liên - Chuyên khoa Nội - Bộ Y tế cho biết:

Nên đọc

Xạ trị trong hay còn gọi là xạ trị áp sát là phương pháp xạ trị mà nguồn bức xạ được đưa trực tiếp vào khối u hay áp sát khối u. Đây là phương pháp điều trị rất chính xác, liều tập trung rất cao vào u và liều sẽ giảm nhanh ra các mô lành xung quanh.

Trong thời gian điều trị, mẹ bạn có thể gặp một số tác dụng phụ như đau bụng dưới, tiểu tiện rát buốt, đại tiện phân lỏng hoặc tiêu chảy... Những tác dụng phụ này liên quan việc xạ trị vào vùng chậu. Mức độ nặng nhẹ của các tác dụng phụ tùy thuộc cơ địa bệnh nhân, giai đoạn bệnh, thể tích và liều lượng xạ trị, sự dung nạp điều trị... Những tác dụng phụ này thường chỉ có tính tạm thời và sẽ mất đi một thời gian ngắn sau khi kết thúc điều trị.

Qua thư bạn gửi, mẹ bạn có thể bị các tác dụng phụ viêm trực tràng, viêm bàng quang xuất huyết, nhưng sẽ hết khi ngừng xạ trị. Hiện tại, nếu mẹ bạn có các vấn đề về đại tiện, cần thông báo cho bác sĩ điều trị để có các xét nghiệm kiểm tra, đánh giá di căn ung thư..., từ đó có biện pháp xử lý thích hợp. Bên cạnh đó, mẹ bạn cần có chế độ ăn giàu dinh dưỡng, an toàn vệ sinh thực phẩm, thức ăn dễ tiêu, có đủ chất xơ để tránh táo bón.

Thuốc tham khảo: Lymphasol

Lymphasol giúp bệnh nhân Ung thư giảm đau, ngăn chặn sự phát triển của tế bào Ung thư (tế bào gốc tự do), đồng thời nâng cao hệ miễn dịch trong cơ thể, ngăn ngừa quá trình lão hóa.

Thùy Linh



Theo GĐVN

0--1

Liên hệ xóa tin: [email protected]