Tờ Forbes của Mỹ mới đây đã có bài viết về thế hệ doanh nhân mới, tạm gọi là "doanh nhân thời Uber." Xin giới thiệu cùng quý độc giả.
Uber vẫn liên tục tăng trưởng mạnh mẽ, chứng minh sự vận động không ngừng của cuộc sống. (Nguồn: Forbes)
Cuộc gặp gỡ doanh nhân Uber
"Người đàn ông ngồi bên cạnh đang đưa ra những lời khuyên kinh doanh sâu sắc nhất mà tôi nghe được trong thời gian gần đây. Các ý tưởng của anh ấy rất đặc biệt, bất thường, cũng như địa điểm mà chúng tôi đang dùng để thực hiện cuộc trò chuyện vậy. Chúng tôi không ngồi trong quán cà phê hay trong một văn phòng. Tôi dùng dịch vụ Uber và anh ấy là tài xế phục vụ tôi.
Tên anh ấy là Gavin Escolar, một người đàn ông Philippines dễ mến với tiếng cười còn "ồn ào" hơn cả chiếc áo có vạch đỏ và cam của anh. Chúng tôi đang chạy xe dọc theo phố Valencia khi tôi tình cờ nhìn thấy một đôi khuyên tai hình kim cương đang treo trên táp lô.
Tôi hướng mắt tới cổ tay của anh ấy và thấy một chiếc vòng tay khảm ngọc bích sáng lấp lánh dưới ánh Mặt trời. Trong các túi chứa đồ đằng sau ghế ngồi, tôi thấy nhiều loại đồ trang sức hơn nằm trong các cuốn catalog bóng bẩy. Trang bìa có dòng chữ "Bộ sưu tập 2014 của Gavin Escolar."
Thế rồi tôi chợt hiểu ra vấn đề. Không phải là tôi đang đi trong xe của Gavin. Hóa ra tôi đang ở trong phòng trưng bày di động của anh ấy. Gavin không phải một tài xế Uber thông thường, hay một doanh nhân giống những người khác. Anh ấy là "doanh nhân Uber", người sử dụng dịch vụ chia sẻ xe hơi Uber để quảng cáo cho các món trang sức của mình.
Tôi bắt đầu hy vọng Gavin sẽ dừng đèn đỏ nhiều hơn để tôi biết nhiều thêm về câu chuyện của anh. Gavin nói rằng anh đã di cư từ Philippines tới San Francisco, Mỹ, để mở một công ty ở đây. Thời kỳ đầu khá khó khăn nên anh đã trở thành tài xế Uber để có thể kiếm sống.
"Các hành khách làm tôi bất ngờ" - Gavin nói, nhớ lại những ngày đầu đi làm - "Tôi tưởng họ sẽ im lặng hoặc mải buôn điện thoại. Nhưng phần lớn người ta đều muốn trò chuyện. Khi tôi nhắc tới các món trang sức, họ đã hỏi xin danh thiếp của tôi. Nhưng tôi chẳng có danh thiếp nào cả".
Đó là khi Gavin nảy ra ý tưởng kinh doanh: Tại sao chỉ dừng lại ở các tấm danh thiếp? Tại sao không cho họ trực tiếp xem các món đồ trang sức của tôi? Vì thế Gavin đã biến xe của anh thành một phòng trưng bày. Anh gắn đồ trang sức ở khắp nơi và còn chứa một số mẫu khác trong cốp xe.
“Các hành khách của tôi tự mình khám phá" - anh nói - "Tôi không bao giờ mời chào. Tôi chỉ để lộ các dấu hiệu (về sự xuất hiện của các món trang sức) để họ trò chuyện nếu nhận thấy. Nếu họ không để ý thì có thể họ không phải là đối tượng khách hàng của tôi".
“Đây là giấc mơ của một doanh nhân" - anh nói tiếp - "Tôi chỉ có 10 phút để gây ấn tượng. Liệu chuyện này có xảy ra nếu tôi đi từ nhà này sang nhà khác hay mua một mẩu quảng cáo bé tí tẹo trên mạng Internet? Theo cách này, tôi có được những khoảng thời gian giá trị với khách hàng niềm năng. Điều tuyệt vời nhất là tôi được trả tiền khi đang giới thiệu hàng với khách. Chuyện giống như Uber đã trao cho tôi một mức lương cơ bản, trước khi tôi bán bất kỳ món nữ trang nào."
Ăn nên làm ra nhờ quảng cáo trong xe
Gavin có thể là người nhạy bén, nhưng liệu các khách hàng có thoải mái với việc này? Sau rốt, họ dùng Uber để bắt được xe, chứ không phải để được mời chào mua hàng. Tôi cũng băn khoăn không biết liệu Uber có đồng tình với việc để các tài xế dựa vào dịch vụ của họ để làm thêm việc khác?
"Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ" - phát ngôn viên Kristin Carvell của Uber nói - "Một trong những điều tuyệt vời nhất về nền tảng Uber là nó mang tới cơ hội kinh tế cho nhiều dạng tài xế, từ những người làm toàn thời gian cho tới bán thời gian, từ cựu chiến binh, giáo viên, nghệ sĩ và sinh viên... tại hơn 260 thành phố trên khắp thế giới. Ủng hộ và tiếp sức cho nền kinh tế địa phương là điều quan trọng với Uber và các tài xế đối tác đã giúp chúng tôi đạt mục tiêu này."
Các khách hàng của Gavin dường như cũng đồng tình với việc anh đang làm. Gavin hiện thu phí 4,85/5 USD với dịch vụ Uber Black; 4,87/5 USD trên UberX và 4,95/5 USD trên dịch vụ Lyft. Anh không bao giờ tăng giá và trong 18 tháng qua đã chở hơn 3.829 hành khách.
Các hành khách của anh bao gồm "những quản trị viên mà người ta sẵn sàng trả hàng ngàn đô la để được gặp họ". Anh từng gặp các biên tập viên phụ trách thời trang của tờ Vogue và những nhân vật hàng đầu của Thung lũng Silicon, gồm nhà đầu tư huyền thoại Shervin Pishevar.
"Tôi đã gặp nhiều tài xế tuyệt vời nhưng Gavin là một trong những người tuyệt nhất" - Shevin cho biết - "Tôi đã ở trong xe của anh ấy cùng con gái khi tôi thấy các thiết kế đồ trang sức của anh ấy. Tôi nghĩ rằng chúng rất tuyệt và đã khuyến khích anh ấy theo đuổi ước mơ."
Tôi muốn trực tiếp chứng kiến mọi chuyện nên đã dành một ngày đi cùng Gavin, xem anh đưa đón khách ra sao (phóng viên Forbes đã dùng Sidecar, một dịch vụ chia sẻ xe khác, để tránh vi phạm chính sách của Uber).
Trong phần lớn các hành trình, Gavin gần như chẳng nói lời nào, tôn trọng hành khách đang gọi điện hoặc lơ đễnh. Ngay cả khi Gavin nói chuyện thì đó cũng không phải câu chuyện độc thoại. Anh hướng tới khách hàng nhiều hơn, hỏi các câu hỏi và tìm hiểu nhu cầu của họ.
Chiến thuật này đã dẫn tới thành công về doanh thu. Trong năm ngoái, Gavin đã thiết kế nhiều món đồ trang sức cho các hành khách và thu về trung bình 18.000 USD mỗi tháng. Ngoài số tiền kiếm được mỗi tháng từ Uber lên tới 3.000 USD, anh đã kiếm được 252.000 USD trong năm ngoái.
Gavin đã sử dụng số tiền để mở rộng hoạt động làm ăn. Anh mua thêm 3 chiếc xe và thuê 6 tài xế mới. “Vị tướng giỏi nhất luôn sát cánh cùng những người lính của mình" - đó là lý do vì sao tôi lái xe ít nhất 8 giờ mỗi tuần. Việc cùng làm việc khiến tôi cập nhật được công việc. Tôi có thể nói với các tài xế của mình về nơi đón các khách hàng, giờ nào thì nên chạy xe và khi nào có các sự kiện lớn đang diễn ra."
Với các tài xế hàng đầu, Gavin "thăng hạng" họ từ mức UberX chi phí rẻ tới mức Uber Black cao cấp hơn. Họ sẽ được gặp các vị khách nhiều ảnh hưởng hơn và sẵn lòng mua đồ trang sức của anh. Gavin thậm chí đã hy vọng sẽ có thể mua một chiếc xe điện Tesla để khiến phòng trưng bày di động tương xứng hơn với thương hiệu của anh.
Một nền tảng vẫn chưa được khai thác
Tuy nhiên hoạt động làm ăn đang lên của Gavin chưa kể hết câu chuyện của anh. Khi trở nên thành công hơn, anh đã không quên những người đồng hương Philippines cũng di cư tới Mỹ như mình.
“Tôi đã quay trở lại gốc rễ của mình" - anh nói - "Khi thuê tài xế mới, tôi thường tìm những người Philippines chưa có việc và cho họ việc làm trước. Phần lớn không biết nhiều về điện thoại thông minh, nhưng chuyện đó chấp nhận được. Tôi dạy họ về Uber và Lyft. Tôi dạy họ cách dùng Internet để có thể thay đổi cuộc sống của họ. Tôi cho họ dùng những chiếc xe để làm việc vặt và đưa đón con. Tôi không bòn từng đồng đô la từ họ."
Tuy nhiên đóng góp lớn nhất của Gavin có lẽ là truyền cảm hứng cho các doanh nhân ở mọi nơi. Anh là người tiên phong của cơ chế doanh nhân Uber. Đây là sự hội tụ tất cả những điều tốt đẹp nhất của các thế giới, gồm: khoản thu nhập từ một công việc ổn định, sự độc lập tự chủ của một doanh nhân, các mối quan hệ của một quản trị viên và các phản hồi của một nhóm hoạt động có trọng điểm.
Anh cho thế giới thấy rằng Uber có thể không phải là một nền tảng gây hỗn loạn cho hoạt động giao thông vận tải, mà thực tế đang giúp đỡ các doanh nghiệp nhỏ.
Kevin Hartz, Giám đốc điều hành công ty Eventbrite, là một khách hàng nổi tiếng khác của Gavin. Với tư cách sáng lập viên một nền tảng bán vé trực tuyến, đã có doanh số lên tới 1,5 tỷ USD trong năm ngoái, ông tin Uber có thể thử đi vào cùng 1 con đường giống Eventbrite. "Công nghệ mới mang tới cho các chủ doanh nghiệp nhỏ và doanh nhân không chỉ nguồn thu nhập tăng thêm mà còn cả nền tảng giúp họ tiếp thị và cạnh tranh tốt hơn trước kia" - Kevin nói.
Nhưng liệu các tài xế Uber khác có làm điều giống Gavin? Tôi đã khảo sát 87 tài xế Uber và Lyft ở 6 thành phố Mỹ. Hóa ra 28 tài xế (31,5%) có hoạt động kinh doanh khác ngoài lái xe. Nhưng chỉ 2 trong số đó có các chiêu tiếp thị hàng hóa đủ thú vị để khiến hành khách bắt chuyện với họ (một tài xế Los Angeles có một cuốn sách quảng cáo về salon làm tóc của cô, trong khi tài xế còn lại mặc chiếc áo phông màu cam sáng do công ty anh sản xuất). Điều này có nghĩa các tài xế đó đã bỏ lỡ rất nhiều cơ hội lớn khi không bắt chuyện với hành khách và nói về sản phẩm của họ.
Hiển nhiên mặt tối của cơ chế doanh nhân Uber là các tài xế không có sự khôn ngoan và khéo léo như Gavin. Những người này có thể ép hành khách xem các mặt hàng mà không thèm để ý xem họ có quan tâm hay không.
Nhưng đó là khi hệ thống xếp hạng của Uber vào cuộc. Nếu một hành khách xếp hạng tồi với một tài xế, những người khác sẽ hủy yêu cầu di chuyển cùng anh ta. Theo lối quản lý này, các doanh nhân Uber có thể tự do theo đuổi ước mơ của họ mà không trở thành ác mộng cho hành khách.
Vì thế nếu đang mở một công ty thì bạn còn chờ gì nữa? Cho dù dùng Uber, Lyft hay các dịch vụ chia sẻ ôtô khác, chưa bao giờ bạn lại có cơ hội tốt hơn trong việc thúc đẩy công việc kinh doanh của mình./.
Linh Vũ (Vietnam+)