Có một điều chắc hơn đinh đóng cột: Nạn nhân của mất ngủ bao giờ cũng là khách hàng tiềm năng của bệnh trầm uất. Mất ngủ một khi đã xuất hiện, nếu không điều trị hiệu quả và kịp thời, chỉ tăng chứ khó giảm vì nhiều yếu tố trong cuộc sống “văn minh” tiếp tay để người khó ngủ vài ngày bước nhanh qua tình trạng mất ngủ triền miên. Đó là:
- Chế độ dinh dưỡng bất lợi cho giấc ngủ như ở người mạnh miệng với rượu bia, thịt mỡ, đặc biệt trong bữa cơm chiều, nhất là ở đối tượng dùng bữa tiệc tối như cơ hội giao tiếp để nhậu nhẹt.
- Nếp sinh hoạt trật nhịp sinh học. Thử hỏi có bao nhiêu người hiện nay không thể ngủ sớm vì công việc ban ngày chưa xong?
- Áp lực liên tục của stress trong ngày với dư âm kéo dài suốt đêm. Ai dám quả quyết là mình xem stress như chuyện của hàng xóm?
Mất ngủ có nhiều dạng, chẳng hạn:
- Khó dỗ giấc ngủ theo kiểu phải cần hơn 30 phút để vào cõi mộng, như thường gặp ở phụ nữ mãn kinh.
- Thức quá sớm vì bàn tay giật dây trong bóng tối của stress.
- Không ngủ yên suốt đêm vì dễ thức giấc nhiều lần rồi tự hành hạ vì sợ không ngủ lại được. Nhóm này chính là nhóm nhiệt tình với bệnh trầm uất.
Tất nhiên, phải điều trị mất ngủ vì giấc ngủ là phần thiết yếu của chất lượng cuộc sống. Nhưng điều đó không có nghĩa là giá nào cũng mua. Thêm vào đó, ngủ ngon không đồng nghĩa với ngủ mê, ngủ mệt. Giấc ngủ gọi là tốt cho sức khỏe khi gia chủ chìm sâu trong 4 giờ đầu, khi có giấc mơ sáng ra vẫn còn nhớ và khi thức dậy với cảm giác hài lòng vì đã ngủ đủ.
Thừa hay thiếu ngủ đều không bình thường. Vấn đề chính ở chỗ làm sao để đừng mất quân bình nhịp sinh học khiến cơ thể ghi nhận đêm thành ngày; làm sao xóa bỏ những suy nghĩ vẩn vơ trong não bộ để chất dẫn truyền thần kinh đi đến nơi về đến chốn, thay vì lạc đường hay kẹt xe đâu đó khiến gia chủ mất ngủ, lo âu, buồn chán..
. Thuốc an thần thuộc nhóm hóa chất tổng hợp tác dụng theo kiểu đánh lừa trung khu điều khiển giấc ngủ, suy cho cùng chỉ là biện pháp hạ sách ngoại trừ trường hợp chẳng đặng đừng. Không lạ gì nếu các y sĩ đoàn ở châu Âu đã từ lâu khuyến khích việc ưu tiên áp dụng hoạt chất sinh học như lactium, melatonin, valeriana trong cây nữ lang; anthocyanin, rhodopsin trong việt quất... cho người muốn tìm lại giấc ngủ yên bình thay vì chọn giấc ngủ vùi gượng ép từ tác dụng “gây mê” của thuốc an thần. Lý do rất đơn giản. Liệu pháp gọi là hiệu quả phải đồng thời an toàn. Dùng thuốc hóa chất tổng hợp năm này qua tháng khác để rồi trở thành nạn nhân của thuốc thì thuốc có khác gì thuốc... độc?!
Bác sĩ Lương Lễ Hoàng