Những bệnh
nhân suy thận mạn cũng bị thiếu máu ở các mức độ khác nhau, đó là một trong những nguyên nhân khiến
tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.
Khi bị suy thận, mức độ thiếu máu luôn song hành với mức
độ tổn thương của thận.
Truy tìm nguyên nhân
Suy dinh dưỡng: Người bệnh suy thận mạn bị suy nhược do có khẩu phần ăn ít mỡ, sự tạo thành
protein trong cơ thể giảm thiểu nhưng trong nước tiểu lại có một lượng lớn protein bị thải ra
ngoài, thêm vào nữa là phần lớn người bệnh đều chán ăn, khả năng hấp thụ của ruột cũng kém, kết quả
là những chất tạo máu như Fe, acid folic, protein không đủ cung cấp cho cơ thể. Những yếu tố này
khiến người bệnh bị suy dinh dưỡng, từ đó dẫn tới thiếu máu.
Lượng hồng cầu tạo ra bị suy giảm: Trong kỳ cuối của bệnh thận, thực chất thận chịu sự phá huỷ
rất nghiêm trọng, chức năng thúc đẩy quá trình sản sinh hồng cầu của thận giảm, tác dụng của chất
hình thành hồng cầu tuỷ yếu đi khiến quá trình sản sinh và trưởng thành của hồng cầu gặp trở ngại,
từ đó dẫn tới chứng thiếu máu.
Tốc độ phá huỷ hồng cầu tăng lên: Khi bị suy thận mạn tính, lượng chất thải trong quá trình trao
đổi chất được bài tiết ra ngoài cơ thể con người ít đi, nồng độ máu tăng cao. Những chất này làm
gia tăng tốc độ phá huỷ hồng cầu khiến tuổi thọ của hồng cầu bị rút ngắn dẫn tới thiếu máu.
Mất máu mạn tính: Với những người bị chứng nhiễm độc nước tiểu, những chất thải và chất có nguồn
gốc acid không thể tự bài tiết ra ngoài qua nước tiểu, chúng một mặt khiến chức năng đông máu có
biểu hiện dị thường, mặt khác lại khiến các mao mạch máu càng giòn hơn. Người ta gọi những vật chất
này là những độc tố gây nên bệnh nhiễm độc nước tiểu.
Dưới tác dụng của những độc tố này, người mắc
bệnh nhiễm độc nước tiểu thường có triệu chứng chảy máu mũi, chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da
và xuất huyết dạ dày. Đây cũng là nguyên nhân gây thiếu máu.
Những hệ luỵ do thiếu máu gây ra
Thiếu máu trong thời gian dài có thể dẫn đến các biến chứng về tim mạch, đột quỵ, thậm chí gây
tử vong cho người bệnh. Khi bị thiếu máu, bệnh nhân thường cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, da xanh
xao, niêm mạc có màu hồng nhợt nhạt, tim đập nhanh, sức chịu đựng kém và khả năng tập trung suy
giảm…
Nếu có bệnh lý cơ quan nào khác đi kèm thì các triệu chứng của bệnh lý đó sẽ biểu hiện nặng
thêm, ví dụ: thiếu máu có suy tim thì suy tim trở nặng hơn, dễ thiếu máu não…
Theo thống kê, tỷ lệ
suy thận mạn (giai đoạn 3 - 5 của bệnh thận mạn tính) là 3,1%. Ước tính theo dân số Việt Nam với tỷ
lệ này thì có khoảng 7 triệu người lớn bị suy thận mạn. Trên thực tế, con số này có thể cao hơn và
ngày càng gia tăng. Điều này có nghĩa là ngày càng có nhiều bệnh nhân thiếu máu do suy thận
mạn.
Lời khuyên của thầy thuốc
Thiếu máu là do bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối gây ra nên được gọi là thiếu máu do bệnh thận;
tính chất thiếu máu là do thiếu sắt hoặc do tiểu bào thiếu sắc tố. Mức độ thiếu máu luôn song hành
với mức độ tổn thương của thận, ở những người suy thận nặng, thiếu máu rất trầm trọng.
Như trên đã nói, thiếu máu do suy thận mạn tính có thể làm gia tăng khả năng bị các bệnh lý về
tim mạch, đột quỵ, tăng nguy cơ suy thận mạn tiến triển đến giai đoạn cuối... Vì thế, việc điều trị
thiếu máu cần được tiến hành sớm. Người bệnh cần ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, nhất là dưỡng chất
tạo máu, đồng thời phải điều trị tình trạng nhiễm khuẩn, viêm nhiễm, mất máu (nếu có)… song song
với bù đắp thiếu hụt chất erythropoietin nội sinh bằng thuốc kích thích tạo máu.
Theo BS Nguyễn Hải Châu - Sức khỏe và Đời sống