Tiêm vaccine cho gia súc, gia cầm đúng cách

(VietQ.vn) - Việc lựa chọn vaccine, cách sử dụng vaccine cho gia súc, gia cầm rất quan trọng và là biện pháp cơ bản trong quy trình phòng bệnh cho vật nuôi. Tuy nhiên, trên thực tế ở một số nơi, đối với cán bộ thú y cơ sở và người chăn nuôi, vấn đề này chưa được thực hiện đúng yêu cầu kỹ thuật.

15.6279

Điều này gây ra những khó khăn trong phòng chống dịch bệnh, gây thiệt hại cho chăn nuôi. Bài viết này sẽ giới thiệu một số điểm cần chú ý khi lựa chọn, sử dụng vaccine nhằm đạt hiệu quả cao trong công tác phòng chống dịch bệnh cho đàn vật nuôi.

Khái quát về vaccine

Vaccine là chế phẩm sinh học chứa các mầm bệnh đã bị làm yếu đi hoặc đã chết (không còn khả năng gây bệnh). Sau khi tiêm vào cơ thể, chế phẩm này kích thích cơ thể sinh ra kháng thể đặc hiệu để chống lại bệnh (còn gọi là miễn dịch). Chính yếu tố này mà việc dùng vaccine đòi hỏi kỹ thuật trong cả bảo quản cũng như sử dụng.

Có 04 loại là vaccine nhược độc, vaccine chết, giải độc tố và vaccine tái tổ hợp nhưng thông thường chúng ta sử dụng 02 loại vaccine sau:

1. Vaccine nhược độc (vaccine sống)

Là chế phẩm sinh học từ vi khuẩn hoặc virut đã được làm yếu đi đến mức không gây nguy hiểm cho vật nuôi, nhưng có tác dụng gây miễn dịch tốt; hoặc từ những chủng vi sinh vật vốn có tính gây bệnh thấp đối với động vật được tuyển chọn từ tự nhiên.

Tiêm vaccine đúng cách sẽ đem lại nguồn lợi kinh tế cao.

2. Vaccine vô hoạt (vaccine chết)

Là chế phẩm sinh học từ vi khuẩn, virut mầm bệnh đã bị giết chết bằng các tác nhân vật lý như tia cực tím, các chất hóa học như axit phenic, formol, crystal violet... (Vaccine ung khí thán cũng như các vaccine tụ huyết trùng trâu bò, tụ huyết trùng lợn... thường dùng trước đây là những vaccine vô hoạt bằng formol pha chất bổ trợ là keo phèn).

Mỗi loại vaccine có những đặc thù riêng, hiệu quả và thời gian miễn dịch phụ thuộc rất nhiều vào người sử dụng vaccine. Nếu sử dụng đúng kỹ thuật thì sẽ đảm bảo thời gian miễn dịch kéo dài và an toàn, ngược lại chỉ một sơ xuất nhỏ sẽ làm mất một phần hoặc mất hoàn toàn khả năng tạo miễn dịch của vaccine.

Nguyên tắc chung khi sử dụng vaccine

Vaccine chủ yếu dùng để phòng bệnh. Sau khi tiêm vaccine một thời gian nhất định động vật mới có miễn dịch, vì vậy để sử dụng vaccine mang lại hiệu quả cao, cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

1. Bảo quản, vận chuyển đúng kỹ thuật: 

Đây là yếu tố đặt lên hàng đầu bởi vaccine luôn đòi hỏi phải bảo quản ở một điều kiện nghiêm ngặt, đặc biệt là các loại vaccine nhược độc.

Điều kiện thích hợp nhất đối với các loại vaccine Virut là ở nhiệt độ từ 2 - 8°C, các loại vaccine vi khuẩn từ 5 - 15oC và một điều quan trong nữa là các loại vaccine phải bảo quản trong điều kiện mát, tránh ánh nắng mặt trời. Cần chú ý đây là một điều kiện cực kỳ quan trọng vì trong thực tế, nhiều người đi mua vaccinne dùng túi nilông (loại túi sáng màu) có đựng đá bên trong nhưng rất tiếc khi đi đường lại để ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào túi đựng vaccine, như vậy sẽ làm ảnh hưởng tới chất lượng và hiệu lực của vaccine.

Để bảo quản vaccine trong điều kiện tốt nhất khi vận chuyển phải đựng vào hộp xốp hoặc phích đá; nếu mua với số lượng ít, nơi mua gần thì bảo quản bằng túi nilông, tốt nhất là loại nilông tối màu có giấy bọc. Trong quá trình bảo quản, vận chuyển cần bao gói kỹ, tránh hiện tượng va đập và đặc biệt không cho ánh nắng trực tiếp chiếu vào để đảm bảo chất lượng và hiệu quả phòng bệnh của vaccine.

2. Sử dụng vaccine đúng kỹ thuật:

- Tiêm phòng hàng năm cho gia súc, gia cầm ở nơi có ổ dịch cũ, nơi có bệnh truyền nhiễm phát sinh theo mùa trước mùa phát bệnh; Vaccine phòng bệnh nào thì chỉ phòng được bệnh đó, không phòng được bệnh khác;

- Không được tiêm vaccine cho động vật đang mắc bệnh, nghi mắc bệnh, động vật quá gầy yếu, quá non, con mẹ mới đẻ, động vật mới thiến chưa lành vết thương, những con có nhiều ký sinh trùng và động vật mang thai ở kỳ cuối;

- Dụng cụ tiêm phòng (bơm kim tiêm) phải đảm bảo tiệt trùng. Biện pháp tốt nhất là luộc sôi để nguội trước khi sử dụng;

- Không dùng cồn để sát trùng bơm kim tiêm khi tiêm vaccine;

- Dùng vaccine đủ liều, đúng đường tiêm, đúng vị trí, đủ độ sâu và đúng lịch theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất; vị trí tiêm phải được sát trùng; lắc kỹ lọ vaccine trước khi sử dụng; vaccine đã pha hoặc đã cắm kim tiêm, nên dùng càng sớm càng tốt, nếu thừa phải hủy, không được dùng cho ngày hôm sau; không vứt bừa bãi chai lọ, kim tiêm; sau khi sử dụng vaccine, cần theo dõi vật nuôi để kịp thời can thiệp các trường hợp phản ứng hoặc gia súc gia cầm có thể bị sốc phản vệ; khi đi mua vaccine nên mua ở những nơi có đủ điều kiện, được phép bán vaccine, tốt nhất mua tại các cửa hàng được Trạm Thú y huyện cấp phép để đảm bảo chất lượng và được tư vấn kỹ thuật về cách sử dụng các loại vaccine.

3. Một số bệnh cần chú ý tiêm phòng cho vật nuôi:

- Đàn lợn: Tiêm phòng vaccine Lở mồm long móng, Dịch tả, Tụ huyết trùng, tai xanh, sưng phù đầu, phó thương hàn,

- Đối với trâu bò: Tiêm phòng vaccine Lở mồm long móng, Tụ huyết trùng,

- Đối với chó, mèo: Tiêm phòng bệnh Dại.

- Đối với gà: Tiêm phòng vaccine Newcatle, Gumboro, vaccine Cúm, viêm khí quản truyền nhiễm;

- Đối với vịt: Tiêm phòng vaccine Dịch tả vịt, vaccine Cúm.

Người chăn nuôi nên liên hệ với kỹ thuật viên Thú y phường, xã hoặc liên hệ với Trạm Thú y tại địa phương để được hướng dẫn và tiêm phòng vaccine cho vật nuôi nhằm góp phần bảo vệ lợi ích cho chính mình và bảo vệ sức khoẻ cộng đồng.

P.V

0--1

Liên hệ xóa tin: [email protected]