Glycerol là chất có các đặc tính hút ẩm và làm trơn. Do có tác dụng thẩm thấu, nhuận tràng nên glycerol được dùng trong điều trị táo bón (thường được dùng qua đường trực tràng để hút dịch vào đại tràng và do đó thúc đẩy thải phân khi táo bón.
Thuốc còn có tác dụng gây trơn và làm mềm phân). Bên cạnh đó, thuốc còn được uống làm giảm áp suất nhãn cầu và giảm thể tích dịch kính trong phẫu thuật mắt và để phụ trị trong điều trị glôcôm cấp (thuốc uống osmoglyn).
Glycerol có thể dùng bôi ngoài để giảm phù nề giác mạc, nhưng vì tác dụng là tạm thời nên chủ yếu chỉ được dùng để làm thuận lợi cho việc khám và chẩn đoán nhãn khoa (thuốc tra mắt ophthalgan). Tuy nhiên không dùng glycerol trong các trường hợp: quá mẫn với thuốc hoặc bất kỳ một thành phần nào của thuốc, phù phổi, mất nước nghiêm trọng hoặc khi gây tê hoặc gây mê vì có thể gây nôn.
Dùng glycerol quá liều có thể gây tiêu chảy nặng. Ảnh: TL
Glycerol phải được dùng thận trọng đối với người bệnh ở tình trạng tinh thần lú lẫn, suy tim sung huyết, người bệnh bị mất nước, người cao tuổi (tác dụng chủ yếu của glycerol đối với người cao tuổi là nhuận tràng, mặc dù đây không được khuyên là thuốc chữa trị hàng đầu). Thuốc có thể gây tăng đường huyết và đường niệu nên cần thận trọng khi dùng cho người bệnh đái tháo đường.
Để chữa táo bón qua đường trực tràng: Trẻ em dưới 6 tuổi, dùng 1 viên (dạng viên đạn trực tràng), loại dùng cho trẻ em/lần, mỗi ngày 1 – 2 lần, hay 2 – 5ml glycerol dưới dạng dung dịch thụt. Trẻ em trên 6 tuổi và người lớn: Dùng 1 đạn trực tràng người lớn, mỗi ngày 1 – 2 lần (nếu cần), hay 5 – 15ml glycerol dưới dạng dung dịch thụt.
Để giảm phù nề giác mạc trước khi khám hoặc để làm trơn cứ 3 – 4 giờ nhỏ 1 – 2 giọt vào mắt (dạng thuốc dùng cho mắt)…
Dung dịch glycerol uống cần phải bảo quản trong bình kín ở nhiệt độ dưới 40oC (tốt nhất là 15 – 30oC), cần tránh để đông lạnh. Viên đặt trực tràng bảo quản trong lạnh.
Khi dùng thuốc có thể xảy ra các tác dụng không mong muốn như buồn nôn, nôn, đau đầu, lú lẫn và mất định hướng. Sử dụng tại chỗ hay ở trực tràng, glycerol có thể gây kích ứng. Có thể sử dụng một thuốc tê trước khi dùng glycerol tại chỗ để giảm khả năng gây phản ứng đau.
Trường hợp bị các tác dụng phụ nặng hoặc uống quá liều có thể gây mất nước trầm trọng, loạn nhịp tim, hôn mê nguy hiểm đến tính mạng. Vì vậy khi có dấu hiệu nguy hiểm như tiêu chảy nặng, nôn, loạn nhịp tim, đau rát trực tràng và co rút, tăng đường huyết cần ngừng thuốc và đưa người bệnh vào bệnh viện.
Dược sĩ Hoàng Thu Thủy
BACSI.com (Theo Suckhoedoisong)