Danh Võ - tài năng nghệ thuật gốc Việt

Đọc E-paper

Danh Võ

Danh mục tác phẩm của Danh Võ rất đa dạng: nhiếp ảnh, điêu khắc, thư tín, ngôn ngữ, các hình thức sắp đặt khác nhau… và bất kỳ cách thể hiện nào miễn là thể hiện được chủ đề anh muốn nói với công chúng, đặc biệt là về chính bản thân - một người theo cha rời quê hương từ năm mới lên bốn tuổi trên con tàu vượt biển, được một chiếc tàu chở dầu Đan Mạch cứu, rồi trở thành công dân Đan Mạch nhưng lại sống ở Berlin trong nhiều năm, hiện chia đôi thời gian sống và sáng tác cho Basel (Thụy Sĩ) và New York.

Những ám ảnh về lịch sử và nguồn cội

Các chủ đề thường được lặp đi lặp lại trong nhiều tác phẩm của Danh Võ là: chủ nghĩa thực dân, sự xê dịch, quốc tịch hay tư cách công dân, tâm trạng vỡ mộng, cá nhân và dấu ấn quốc gia của mỗi cá nhân trong một thế giới đã toàn cầu hóa, bừa bộn và đầy sự thù hằn…

Trong triển lãm tại gallery Zero ở Milan (Ý) năm 2009, Danh Võ sắp đặt một loạt những vật dụng trở thành một ngẫu tượng hiện đại, đó là chiếc máy giặt, chiếc tivi, một thánh giá bằng gỗ, thẻ vào cửa casino - những thứ mà Chương trình cứu trợ dân nhập cư và nhà thờ Công giáo tại Đức đã tặng cho bà nội của anh khi bà đặt chân tới nước Đức để đoàn tụ với gia đình. Tất cả gợi lên cái hy vọng trống không mà người nhập cư châu Á đến phương Tây mong đợi vào một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Án tử hình - tác phẩm được lưu giữ tại Bảo tàng MoMA

Tại Triển lãm lưỡng niên Berlin 2011, tác phẩm sắp đặt của Danh Võ là một chiếc hộp bằng kính trong suốt, bên trong bày những kỷ vật của cha anh, gồm: một đồng hồ Rolex được ông mua trước khi rời quê nhà, một bật lửa Dupont được ông mua bằng những đồng tiền đầu tiên kiếm được khi đến Đan Mạch và một chiếc nhẫn có khắc tên ông.

Tất cả là biểu tượng cho sự khao khát về một cuộc sống giàu sang theo kiểu phương Tây, rộng hơn là toàn cầu. Cùng với chủ đề gia đình và nguồn cội của chính mình, Danh Võ còn làm những tác phẩm liên quan trực tiếp đến lịch sử Việt Nam, như khai thác những lá thư của các tu sĩ Thiên Chúa giáo viết trong giai đoạn cấm đạo nghiệt ngã dưới triều nhà Nguyễn, dẫn tới nhiều cái chết của những cha cố và tín đồ Công giáo. Tác phẩm có tên Án tử hình này hiện được lưu giữ tại Bảo tàng MoMA.

Một tạp chí mỹ thuật gọi Danh Võ là kẻ “đào bới chính cuộc đời của mình”, có người thì bảo anh là người luôn làm những ký ức trỗi dậy, không ngừng trỗi dậy.

Một ngôi sao sáng

Nhân dân là chúng ta được trưng bày tại nhiều nơi

Lớn lên ở Copenhagen, Danh Võ theo học và tốt nghiệp Học viện Mỹ thuật Hoàng gia Đan Mạch ở Copenhagen và sau đó tiếp tục học tại Trường Mỹ thuật Städelschule ở Frankfurt (Đức). Trước khi trở thành một ngôi sao của nghệ thuật đương đại thế giới, Danh Võ là một kẻ vô danh như tên gọi một triển lãm của anh tại Kunsthaus Bregenz (Áo).

Đó là khi anh cùng cha mình trở về Việt Nam, đi thăm mộ một người thân. Anh nhận thấy trên nhiều mộ chí ghi chữ “vô danh”, và từ đó anh nghĩ về một cuộc triển lãm có tên “Vô danh”.

Ngày nay, Danh Võ không còn là một “bóng ma bí ẩn” trong thế giới nghệ thuật. Với những thành tựu của mình, anh từng được đề cử hai giải thưởng vào loại cao nhất của nghệ thuật đương đại tại Đức; đã đoạt giải blueOrange năm 2007 - đây là giải thưởng toàn châu Âu dành cho các tác giả đương đại và giải của các gallery toàn nước Đức dành cho tác giả trẻ có nhiều đóng góp cho nghệ thuật đương đại.

Triển lãm của Danh Võ tại Kunsthaus Bregenz (Áo)

Tạp chí danh tiếng Kultur-Spiegel (Đức) đã dành một chuyên đề cho Danh Võ - điều mà các tác giả trẻ đều mơ ước. Chưa hết, năm 2009, một triển lãm cá nhân của Danh Võ được tổ chức tại nhà trưng bày Kunsthalle Basel, một địa chỉ nghệ thuật quan trọng của thành phố Basel.

Triển lãm diễn ra cùng lúc với Hội chợ nghệ thuật Basel đình đám, thu hút người yêu nghệ thuật khắp thế giới. Bỗng chốc, Danh Võ trở thành một cái tên được nhắc đến không ngừng. Từ đó, hàng loạt triển lãm của Danh Võ được tổ chức nhiều nơi và nhiều bảo tàng muốn có tác phẩm của anh.

Một trong những tác phẩm của Danh Võ được ca ngợi nhiều nhất có tên Nhân dân là chúng ta, được anh làm bằng những tấm đồng dựa theo hình mẫu là bức tượng Nữ thần Tự do ở New York với kích thước tương tự. Để có được những tấm đồng này, anh phải tổ chức một xưởng đúc đồng tại Thượng Hải.

Nhân dân là chúng ta khi được thực hiện tại Thượng Hải

Tuy nhiên, ngược với cách mà nhà điêu khắc người Pháp Frédéric Auguste Bartholdi đã thực hiện bức tượng vào năm 1886 (sau đó được nước Pháp tặng cho New York), bằng cách ráp những tấm kim loại vào thành bức tượng cao 45m, Danh Võ lại “xé” rời bức tượng được rập khuôn thành nhiều phần, có những phần nặng tới 300kg, rồi xếp rải rác trong phòng triển lãm rộng tới 2.000m² của nhà trưng bày quốc gia Đan Mạch ở Copenhagen trong một triển lãm sắp đặt hoành tráng từ 1/6 đến 1/7/2012.

Sau đó, những phần khác nhau trong số hàng trăm chi tiết bằng đồng của tác phẩm Nhân dân là chúng ta được triển lãm ở 12 địa điểm, trong đó có Bangkok (Thái Lan), Barcelona (Tây Ban Nha), Chicago và New York (Mỹ), Kassel (Đức), Paris (Pháp). Bức tượng khổng lồ cũng là biểu tượng của New York, nơi không phải ai cũng có thể dễ dàng đặt chân tới để chiêm ngưỡng nó, giờ bị xé vụn ra, bày dưới đất cho mọi người xem thoải mái!

Tác giả đã nổi tiếng như cồn, giờ đây nhiều tác phẩm thời kỳ đầu của Danh Võ được nhiều nơi săn đón. Như tác phẩm sắp đặt có tên 08:03:51, 28.05.2009 thực hiện năm 2009 được đưa vào sưu tập của Nhà trưng bày quốc gia Đan Mạch để trưng bày trong dự án nghệ thuật có tên “Đan Mạch và nghệ thuật thế giới sau năm 1900”. Một sự trân trọng vượt mức dành cho một tài năng nghệ thuật gốc Việt!