Nhà đầu tư (NĐT) sẽ mắc một số sai lầm khi tự tin cho rằng mình có thể dự đoán được xu hướng của thị trường. Thực tế là không ai có thể dự đoán được do thị trường bị tác động bởi nhiều yếu tố. Trong thời gian qua, NĐT trong nước mua bán chứng khoán theo NĐT nước ngoài. Đây là một sai lầm vì thực tế là mục tiêu đầu tư khác nhau dẫn đến chiến lược khác nhau. Và một điểm quan trọng là NĐT nước ngoài cũng có thể mắc sai lầm.
NĐT chứng khoán cho rằng chấp nhận rủi ro mới thu được lợi nhuận cao, nhưng rủi ro ở đây là những yếu tố mà NĐT không lường trước được do đó một NĐT thành công là người tránh rủi ro hơn là đối đầu với rủi ro. Một số quan điểm cho rằng giá cổ phiếu đã xuống thấp rồi thì không thể xuống thấp hơn hoặc cao quá rồi nên không thể tăng hơn được nữa đã không đúng với thực tế.
Một sai lầm khác của NĐT là thường chờ đợi giá cổ phiếu tăng trở lại mức đã mua thì mới bán, trong khi thật ra giá cổ phiếu có thể sẽ khó trở lại mức giá quá cao trong quá khứ. Cũng có NĐT vay tiền với mức lãi suất 1%/tháng và cho là “chuyện nhỏ” nhưng họ không biết rằng mức lãi kép phải gánh là 15%/năm. Một quan điểm sai lầm khác là khi thị trường lên quá, NĐT không mua được cổ phiếu A nên chuyển sang mua cổ phiếu B...
Cách đầu tư và phá vỡ các quy tắc như vậy luôn dẫn đến thất bại. Trong chiến lược đầu tư, NĐT cần xác định là đầu tư dài hạn hay ngắn hạn rồi từ đó đưa ra loại cổ phiếu cần mua, thời điểm mua, giá mua và cách thức mua, số lượng cổ phiếu trong danh mục... Nếu áp dụng phương pháp đầu tư dài hạn vào ngắn hạn thì cũng dễ dẫn đến thất bại. Đối với đầu tư dài hạn, thời điểm để mua cổ phiếu là khi thị trường suy thoái hoặc ổn định, giá cổ phiếu hợp lý và NĐT dài hạn phải luôn luôn kiên nhẫn. Trong khi đó với đầu tư ngắn hạn, NĐT xác định được xu hướng chuyển động giá cổ phiếu và dựa vào xu hướng đó để kiếm lợi. Trong đầu tư dài hạn, NĐT quyết định giá mua dựa trên giá trị thực của doanh nghiệp và mua với mức giá bằng hoặc thấp hơn mức giá đó, trong trường hợp chọn phương pháp an toàn thì mua dưới giá trị thực một khoảng trên 30% và sử dụng vốn tự có. Còn đầu tư ngắn hạn sẽ mua theo giá thị trường và nguồn tiền mua có thể là tiền vay.
NĐT dài hạn có các biện pháp bảo vệ trước các cuộc khủng hoảng của thị trường khác với NĐT ngắn hạn. Đó là luôn chuẩn bị trước mọi tình huống, giá mua thấp hơn giá trị thực nên thiệt hại do các cuộc khủng hoảng gây ra cũng giảm, hơn nữa những cổ phiếu của doanh nghiệp tốt sẽ bứt phá sau cuộc khủng hoảng. Còn biện pháp của NĐT ngắn hạn đối với cuộc khủng hoảng đó là luôn tuân theo chiến lược đề ra cắt lỗ khi giá giảm 10% và thu lợi nhuận khi giá tăng 10%.
Ông Thụy cho rằng trong danh mục đầu tư của NĐT chỉ nên có khoảng 3 – 5 cổ phiếu. Những danh mục đa dạng quá mức sẽ làm mất nhiều thời gian, chi phí, NĐT không thể tập trung theo dõi hết tình hình doanh nghiệp và giá cả. Lúc đó khả năng dẫn đến sai lầm sẽ tăng lên, khả năng linh hoạt sẽ giảm. Khi mắc phải những sai lầm, NĐT cần bán cổ phiếu và xem xét lại tiến trình đầu tư, phân tích từng sai lầm và tránh lặp lại.