Phòng bệnh cho sản phụ (1): Cảm lạnh sau sinh

GiadinhNet - Sau khi sinh, sản phụ vừa bị mất nhiều máu, vừa bị mất nhiệt nên rất yếu, dễ bị cảm lạnh. Nếu không kịp thời chữa trị bệnh không chỉ làm cơ thể suy yếu mà còn làm sản phụ mất sữa, viêm họng, viêm xoang…

Em bé chào đời là niềm hạnh phúc vô bờ nhưng cũng là áp lực tâm lý rất lớn đối mẹ: Chăm bé sao cho khoa học, hợp lý; ăn uống, sinh hoạt ra sao để giữ sức khỏe; cách nào để lấy lại vóc dáng sau sinh… Chuyện tưởng nhỏ nhưng nhiều bà mẹ đã rất khổ sở vì không tìm được cách để vượt qua.

Mẹ khỏe, con khỏe là mong muốn của tất cả mọi người và cũng là ước mong của Báo GĐ&XH khi thực hiện loạt bài chuyên đề "Phòng bệnh cho sản phụ" bắt đầu từ số báo này.

Suy nhược cơ thể vì cảm lạnh

Mới sinh con được hai tuần, chị Nguyễn Thị Chinh lúc nào cũng cảm thấy người mệt mỏi. Cứ về đêm, mồ hôi trên người chị lại vã ra như tắm, cơ thể bốc mùi khó chịu. Khi ngồi dậy, chị thấy chóng mặt, nhức đầu, không muốn ăn bất cứ thứ gì. Chồng chị đưa đi khám, bác sĩ kết luận chị bị cảm phong hàn, đã nhiễm lạnh vào phủ tạng.

Chị Trần Thị Huê, 23 tuổi, ở Hưng Yên mới sinh được mấy ngày. Dù thời tiết nắng nóng mà chị vẫn thấy gai lạnh, phải trùm chăn bông. Từ hôm bị cảm cúm, chị không dám cho con bú vì sợ lây. Sau đợt cảm nặng, sữa của chị tự dưng rất ít, phải cho bé ăn thêm sữa ngoài. Các bác sĩ cho biết, tuyến sữa bị tắc cũng là do cảm lạnh.

TS. BS Trần Quốc Bình, Giám đốc BV Y học cổ truyền TƯ cho biết: Phụ nữ sau sinh sức đề kháng giảm, bộ máy hô hấp kém nên gặp lạnh dễ mắc bệnh. Theo Đông y, cảm lạnh do bị ngoại cảm xâm nhập, gây ra phong hàn hoặc phong nhiệt. Đối với thể phong hàn, thường thấy đau đầu và khớp xương, họng ngứa, chảy nước mũi loãng, có thể sốt hoặc không. Phong nhiệt thấy sốt rõ rệt. Thời gian đầu thường bị đau đầu, họng đau, miệng khô, hắt hơi nhiều, ho có đờm..

Phụ nữ sau sinh cần được chăm sóc chu đáo để mẹ khỏe con ngoan.

Ảnh: T.L

Th.s. BS Nguyễn Thị Phúc, Phó Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Hưng Yên chia sẻ: Cảm lạnh rất hay gặp ở phụ nữ sau sinh. Trường hợp đêm ngủ hay ra mồ hôi trộm là do âm hư. Nếu tắm hay bật quạt sẽ bị nhiễm lạnh. Lúc này, tuyệt đối không dùng khăn lạnh lau mà chỉ lấy khăn bông khô thấm cho hết mồ hôi và mặc đồ ấm. Nên ăn những thức ăn như thịt nạc, trứng gà giúp bổ máu; ăn nhiều hoa quả như cam, đu đủ, cà rốt, rau xanh... để bổ sung các vitamin.

Theo TS. BS Trần Quốc Bình, cảm lạnh còn có thể làm tắc sữa, ít sữa hoặc tiêu hẳn sữa gây căng tức đầu vú hai bên do phong hàn. Nếu để nặng sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm khác như: Viêm phế quản mãn tính, đau dây thần kinh ngoại biên... "Nhiều người đêm nằm, dịch chảy xuống dưới họng, rồi xuống đại tràng dẫn tới viêm đại tràng. Bệnh mãn tính dẫn tới cứ thay đổi thời tiết là bị viêm xoang, viêm phế quản, viêm mũi do lạnh", Th.s Nguyễn Thị Phúc nhấn mạnh.

Phụ nữ sau sinh, nuôi con nhỏ, nếu không được nghỉ ngơi, bồi bổ tốt dễ bị suy nhược cơ thể, thiếu máu, thể lực yếu. Biểu hiện rõ rệt nhất là chóng mặt. Trong tháng đầu sau sinh, chị em cũng rất hay bị trầm cảm, biểu hiện mệt mỏi, buồn tủi, không ngủ được, ăn kém. Do vậy, gia đình cần phải quan tâm giúp đỡ, động viên kịp thời. Ngoài ra, nếu có biểu hiện bệnh, nên đưa sản phụ đi khám tại cơ sở y tế.

Không xông khi sản phụ cảm lạnh

Th.s Nguyễn Thị Phúc cho biết, phụ nữ sau sinh giống như vừa "lột xác", sức khỏe thường yếu do mất sức, đau đớn khi vượt cạn, lại thay đổi giấc ngủ, ăn uống do phải chăm con, cho con bú... Bởi vậy, mới sinh xong, sức đề kháng kém nên kiêng gió, nước lạnh để tránh bị cảm. Ra đường phải đội nón mũ khi trời nắng, mặc áo dài chứ không mặc áo cộc, ăn chín uống sôi, ăn đồ nóng.

TS. BS Trần Quốc Bình tư vấn, để phòng cảm lạnh, phụ nữ sau sinh cần chú ý giữ ấm cơ thể. Chị em có thể tắm, nhưng nên tắm nhanh, khoảng 10-15 phút, trong phòng kín gió. Việc gội đầu cũng nên được tiến hành theo cách tương tự. Sau khi tắm, sản phụ cần lau khô người bằng khăn bông mềm và mặc quần áo ấm để tránh bị lạnh. Khi ngủ đắp chăn ấm để tránh bị viêm họng. Không dùng thức ăn lạnh vì sẽ gây rối loạn tiêu hóa, ruột bị kích thích như viêm đại tràng sau đẻ, đầy bụng, khó tiêu.

Th.s Nguyễn Thị Phúc cho biết thêm, nhiều trường hợp chị em khi bị cảm lạnh đã tự ý mua các loại thuốc kháng sinh, hạ sốt về uống mà không có chỉ định của bác sĩ. Điều này hết sức nguy hiểm, bởi kháng sinh chỉ tiêu diệt hoặc kìm hãm được các vi khuẩn chứ không chữa dứt điểm, khiến bệnh diễn tiến nặng hơn, làm tăng tình trạng kháng thuốc.

Điều đặc biệt, theo khuyến cáo của các bác sĩ là tuyệt đối không nên xông nước lá, vì điều này có thể khiến nhiễm lạnh vào tạng phủ. Nếu ra mồ hôi đầm đìa hay mồ hôi trộm càng không nên xông vì cơ thể đã mất nước, lỗ chân lông giãn rộng ra, xông càng làm cho cơ thể mất nước nhiều hơn.

TS.BS Trần Quốc Bình.

Phân biệt cảm lạnh với cảm cúm

Cảm cúm và cảm lạnh đôi khi có triệu chứng giống nhau nên dễ chẩn đoán nhầm. Nếu không phát hiện kịp thời, cảm lạnh dễ biến chứng làm bệnh nặng hơn và khó điều trị:

Cảm cúm: Biểu hiện thường gặp là viêm họng, sốt cao, đau đầu, đau cơ, ho khan. Triệu chứng thường đến bất ngờ, mệt mỏi kéo dài hàng tuần và đau nhức toàn thân.

Cảm lạnh: Thường có chảy nước mũi, ngạt mũi, sốt nhẹ, có trường hợp không bị sốt, ho có đờm, cơ thể hơi gai lạnh. Người mệt mỏi, kéo dài 3 - 4 ngày, hay ra mồ hôi trộm, đau nhức toàn thân.

(Còn nữa)

Phương Thuận