Nhiều nơi nói “không” với nhà vệ sinh công cộng!

Nhưng nói đi thì phải nói lại, biết “trút bầu tâm sự” ở đâu khi hầu hết các tuyến đường trung tâm TP đều không có nhà vệ sinh công cộng (NVSCC)! NVSCC: Không chỉ mất vệ sinh Chiều 9-6, điểm đến đầu tiên của tôi là NVSCC ở số 109 Bis Phạm Ngũ Lão, quận 1. Vừa mở cửa một phòng vệ sinh dành cho nữ, tôi giật mình dội ngược trở ra khi thấy kim tiêm, ống chích vương vãi đầy trên sàn và trong sọt rác. Thế nhưng ngoài cổng NVSCC này có ghi dòng chữ “Nghiêm cấm sử dụng các chất ma túy!”. Khi tôi phàn nàn sự việc trên, người phụ nữ phụ trách NVSCC này không ngần ngại: “Bên dãy dành cho nam còn nhiều hơn!”. Để kiểm chứng lời phản ánh của một số người về tình trạng mất vệ sinh ở NVSCC tại khu vực Công viên 23-9, chúng tôi đến để tìm hiểu thực hư. Khác với bề ngoài trông rất khang trang, bên trong khu vệ sinh này luôn bốc mùi hôi thối. Cánh cửa của những phòng vệ sinh bị... thủng từng mảng và không hề có chốt cài. Cách đây 4 tháng tại NVSCC này, người ta đã phát hiện một người chết vì say thuốc! Chính quyền và dân không “gật” Công bằng mà nói, không phải NVSCC nào cũng dơ bẩn, hôi thối hay trở thành ổ của tệ nạn. Một số NVSCC khá sạch sẽ, thoáng mát phải kể đến như: NVSCC dưới chân cầu Sài Gòn, NVSCC ở đường Tân Thành (quận 5). Thế nhưng chính ấn tượng không tốt về NVSCC đã khiến nhiều người, nhiều địa phương ngán ngại sự có mặt của nó. Tháng 4-2001, UBND TP giao cho Lực lượng TNXP TP xây 100 NVSCC trên địa bàn TP nhưng 4 năm qua chỉ mới xây được 16 cái! Ông Lê Huy Cường, Phó Giám đốc Xí nghiệp Phục vụ Công cộng thuộc Công ty Dịch vụ Công ích TNXP, giải thích: “Chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn khi xây NVSCC vì cả chính quyền địa phương và nhân dân đều không ủng hộ”. Ông Cường dẫn chứng, xin đặt NVSCC khu trung tâm thì quận 1... lắc đầu bảo rằng đã có Công ty Công trình công cộng quận lo. UBND quận 3 thì “gật” nhưng UBND các phường... không “gật” nên cũng bị ách luôn. Thậm chí, năm 2004, Phòng QLĐT quận 4 đã đồng ý cho xây nhưng đang thi công bỗng nhiên một ngày nọ cán bộ quận xuống... rút giấy phép! Việc xây NVSCC của cấp quận cũng khổ không kém bởi việc đặt NVSCC ở đâu phụ thuộc rất nhiều vào sự đồng tình của... phường và ý kiến của người dân. Theo thống kê của Công ty Công trình Công cộng quận 1, đơn vị trực tiếp quản lý NVSCC trên địa bàn, thì toàn quận chỉ có 27 NVSCC. Điều đáng nói là các tuyến đường trung tâm, đông người qua lại như Lê Lợi, Lê Thánh Tôn, Nguyễn Huệ, Đồng Khởi, Hàm Nghi lại không có NVSCC. Xây NVSCC: Đâu phải là không thể! Anh Trương Văn Sáu, nhà ở đường Mai Xuân Thưởng, phường 5, quận 6 - nơi có nhiều cử tri đang kiến nghị quận di dời NVSCC ở chợ rau Mai Xuân Thưởng, cho rằng: “Không phải “công cộng” thì muốn đặt đâu cũng được. Tôi nghĩ, TP cần đặt NVSCC ở những nơi tập trung đông người như công viên, chợ, cây xăng, nhà ga, trạm dừng xe buýt... Nếu NVSCC đặt ở những nơi này không những tạo “góc khuất” cho người sử dụng mà còn không làm ảnh hưởng đến môi trường sống ở khu dân cư”. Theo ông Lê Huy Cường nói: Mô hình NVSCC lắp ghép đang được sử dụng phổ biến vì tiện lợi trong việc di dời nhưng giá thành lại rất cao (từ 90-100 triệu đồng). Mặt khác lại có nhược điểm là hầm phân thuộc dạng “ủ” dễ có mùi hôi nên không bảo đảm vệ sinh. Trong khi đó, nếu sử dụng NVSCC được xây dựng cố định thì giá thành chỉ bằng một nửa, lại bảo đảm yếu tố thẩm mỹ và vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, cũng theo ông Cường, để mô hình NVSCC cố định được sử dụng phổ biến thì điều cần nhất là TP phải quy hoạch ổn định vị trí đặt các NVSCC. Một mô hình NVSCC được Công ty Công trình công cộng quận 1 thực hiện thí điểm thành công là NVSCC ngầm, đặt tại góc đường Tôn Thất Tùng - Nguyễn Trãi (quận 1) khá hiện đại và tiện nghi. Tuy nhiên, theo lãnh đạo công ty, kinh phí đầu tư xây dựng NVSCC ngầm rất tốn kém. Chưa kể, việc xây dựng ngầm có thể bị vướng các công trình ngầm như điện, điện thoại. Để xây dựng một TP văn minh, hiện đại không chỉ có những cao ốc chọc trời, những đại lộ thẳng tắp... mà ngay cả những công trình phụ trợ như NVSCC cũng cần được các cơ quan quy hoạch quan tâm thực hiện.