Bamiyan trong tiếng Afghanistan có nghĩa là “Nơi tỏa sáng”, và quả thật, thời xa xưa, thị trấn nhỏ ở Afghanistan này từng là cột mốc cho những thương nhân trên Con đường tơ lụa huyền thoại. Vén màn sương mù bao phủ những dãy núi và bạn sẽ đến với thung lũng Hindu Kush xa xôi, bí ẩn.
Trải qua một quá khứ dài lâu, Bamiyan là một địa danh khá mâu thuẫn. Nó có những chốn thiền yên tĩnh, thanh tịnh, những nghệ sĩ địa phương tài ba, nhưng cũng từng chứng kiến những thảm cảnh, bạo lực… Tất cả đều lưu lại dấu ấn riêng ở thị trấn nhỏ bé này.
Mặc dù một số ít điểm trong thành phố đang hướng tới hiện đại hóa, hầu hết vẫn chìm trong một không gian cổ kính, đầy màu sắc tôn giáo. Hầu như không có điện và đường ống nước ở đây. Chỉ có ánh sáng từ mặt trời, lửa và nước từ suối nguồn thiên nhiên.
Dãy núi Hindu Kush, được mệnh danh là “xương sống của Afghanistan”, trải dài 800km, dọc theo lãnh thổ đất nước, tới tận miền Bắc Pakistan, tiếp giáp với dãy Himalaya huyền thoại là một trong những cảnh quan ngoạn mục của Bamiyan. Đỉnh cao nhất của dãy Hindu Kush cao tới 7.708 mét và cùng với đó là các tiểu văn hóa đa dạng trải dài từ Đông sang Tây.
Ban đầu, dãy núi không có tên là Hindu Kush mà là Hindu Killer (Kẻ giết những người Hindu), liên quan tới một câu chuyện cổ xưa ở vùng đất này. Thời xa xưa, các nô lệ Ấn Độ đã bị vận chuyển tới Trung Á thông qua những dãy núi lớn ở Bamiyan. Điều kiện khí hậu khắc nghiệt đã khiến họ không thể bảo toàn mạng sống, và không bao giờ đến được nơi cần phải đến.
Khí hậu khắc nghiệt chính là một phần của cuộc sống Bamiyan ngày nay. Không khí khô và lạnh đến tê người vào mùa đông, kéo dài tới nửa năm. Trong những tháng xuân, người dân thu hoạch hoa màu, lúa mì nhưng họ cũng thường xuyên mất trắng cả mùa vụ do thời tiết xấu.
Người dân Bamiyan hầu hết thuộc bộ tộc Hazara. Nguồn gốc của họ chưa được xác minh nhưng rất nhiều người cho rằng họ chính là hậu duệ của người Mông Cổ từng đi qua khu vực này. Số khác lại cho rằng họ là những người lai Thổ Nhĩ Kỳ.
Với những khách du lịch quốc tế, Bamiyan nổi tiếng vì những pho tượng Phật khổng lồ tạc vào vách đá nơi đây một thời. Pho tượng lớn nhất cao tới 53 mét và là bức tượng lớn nhất thế giới vào thời điểm nó ra đời, khoảng năm 507 đến 551 sau Công nguyên. Tuy nhiên, những bức tượng này đã bị những phần tử hồi giáo cực đoan Taliban phá hủy, chỉ còn lại những tàn tích đổ nát.
Một địa danh khác mà khách du lịch thường ghé khi tới Bamiyan đó là hồ Band-e-Amir, trong công viên quốc gia Afghanistan. Hồ nước xanh nằm giữa những dãy núi lớn đã trở thành một trong những danh thắng của đất nước này và nó đặc biệt ấn tượng hơn vào mùa hè khi những ghềnh nước đóng băng, tạo nên những thạch nhũ đẹp như những bức tượng điêu khắc.
Một dự án phục hồi những bức tượng Phật khổng lồ đã được UNESCO thông qua và hy vọng không lâu nữa, chúng ta sẽ một lần nữa được chiêm ngưỡng những kiệt tác nghệ thuật hùng vĩ ấy.