Ốc đắng là loài nhuyễn thể, mình tròn, to cỡ đầu ngón trỏ (cũng có khi lớn hơn), màu nâu thẫm, đuôi nhọn, trôn ốc xoắn nhặt (tương tự như ốc gạo) thường xuất hiện quanh năm nơi các ao, hồ, sông, rạch nơi đồng bằng miền Tây. Chỉ cần xuống sông, dùng rổ thưa xúc phía dưới những giề lục bình, hay mò dưới mương vườn nơi những gốc cây, chà tre mục, những trái dừa bị sóc ăn rụng lâu ngày... ta có thể “tóm” được chúng. Một người cần mẫn, thao tác trong vài giờ có thể thu hoạch cả ký ốc đắng rất dễ dàng.
Ốc đắng gắn liền trong ký ức của những cư dân đồng bằng sông Cửu Long qua các món ăn dân dã, nhưng ấn tượng sâu sắc đối với tuổi thơ tôi vẫn là ba món: Gỏi ốc đắng trộn bắp chuối, chả ốc đắng, và ốc đắng chiên trứng.
Từ ốc đắng có thể làm thành nhiều món ngon. Ảnh: Hữu Tưởng.
Làm món Gỏi ốc đắng trộn bắp chuối hơi tốn công một chút. Trước hết, ốc đắng bắt được (hay mua ở chợ) về rửa sạch bùn đất. Đổ ốc vào thau ngâm với nước lạnh cùng vài trái ớt sừng đâm giập cho ốc nhả thức ăn ra nhanh. Tiếp đến, lấy vài tép sả đập giập (hoặc lá ổi, lá chanh cũng được) lót dưới đáy nồi cho có mùi thơm, rồi đổ ốc vào cùng nước lạnh ngập xăm xắp, đặt lên bếp luộc chín, để ra rổ. Chờ nguội dùng que nhọn nhể ốc cho vào tô.
Bắp chuối xiêm xắt mỏng ngâm vào nước lạnh có vắt chút nước cốt chanh (để ghém không sẫm màu), vớt ra để ráo. Phi mỡ (dầu), tỏi thơm và cho thịt ốc vào xào sơ, để ra thau. Trộn đều hỗn hợp (bắp chuối + ốc + rau răm) cùng gia vị (nước cốt chanh + đường + nước mắm) vừa khẩu vị, múc ra dĩa. Cuối cùng, làm một chén nước mắm chanh, tỏi ớt, và rắc vào dĩa vài nhúm đậu phộng rang giã giập là xong. Món này mà “lai rai” với “đế” rất bắt.
Ốc đắng chiên trứng ăn bắt mắt ăn kèm với bát canh hoa bí rất hợp vị. Ảnh: Hữu Tưởng.
Còn món Chả ốc đắng chế biến hơi “vẽ duyên” một chút để hương vị được thăng hoa. Nói thế, có nghĩa là ta phải thêm một số “phụ gia” vào như: thịt ba rọi, trứng vịt, cùng một số gia vị khác.
Trước hết, ốc đắng luộc chín, nhể thịt ốc ra (khoảng 200 gram) để vào tô. Thịt ba rọi (hoặc nạc dăm khoảng 100 gram) bằm nhuyễn, hành tím (xắt miếng mỏng) cùng trứng vịt (2 trứng muối + 1 trứng tươi) cho vào tô và dùng đũa đánh đều hỗn hợp trên. Thêm gia vị (muối + đường + bột ngọt + tiêu xay + vài lát ớt) vào vừa khẩu vị. Sau cùng, đặt tô ốc vào xửng chưng cách thủy.
Khoảng 20 phút sau mở nắp ra, thấy trứng đông, dùng đũa xiên thử, thịt không dính đũa là chín. Lấy tô ra để nguội, dọn lên bàn. Nhớ thêm vài cọng ngò rí trang trí cho bắt mắt và phong phú thêm hương vị. Món này ăn cùng với rau sống (dưa leo, rau thơm, chuối chát...) rất tuyệt và hao cơm.
Riêng, món Ốc đắng chiên trứng chế biến rất dễ dàng, nhanh gọn. Ốc luộc chín, lấy thịt cho vào tô. Đập một trứng vịt cho vào thịt ốc (cùng ít nước) và dùng đũa đánh đều hỗn hợp. Nêm nếm gia vị (nước mắm + đường + bột ngọt + hành lá xắt nhuyễn + tiêu xay) cho vừa ăn, rồi cho hỗn hợp vào chảo và bắc lên bếp chiên (như đổ bánh xèo). Khi thấy mặt dưới chín vàng, dùng xạng xếp lại thành hình bán nguyệt là xong. Món này dùng chung với món canh bông bí đậm đà hương vị.
Vậy, nhân dịp hè về, bạn thử chế biến những món ngon từ ốc đắng này cho cả nhà thưởng thức xem sao. Tôi tin chắc mỗi thành viên trong gia đình sẽ nhớ mãi món ăn dân dã nơi quê nhà miền Tây yêu dấu.