Màu sắc
Sở dĩ
màu sắc được đưa lên hàng đầu vì tính dễ dàng "
nhận biết" của nó. Màu sắc sẽ phần nào "tố cáo" những loại
nước mắm không
an toàn. Chúng ta có thể nhận biết màu sắc của các loại nước mắm khi biết nguồn gốc loại cá để làm nên nước mắm (xem thành phần ghi trên chai nước mắm).
Nước mắm cá cơm có màu vàng nhạt, trong khi nước mắm cá nục có màu đỏ nâu, nước mắm cá tạp có màu nâu sậm. Hoàn toàn không có liên quan giữa độ đạm của nước mắm với màu sắc. Ngoài ra, các loại nước mắm giả hiện nay
pha chế màu bằng đường caramel và màu thực phẩm có thể đạt đến màu sắc giống hệt nước mắm thật, người tiêu dùng khó mà phân biệt bằng mắt thường.
Độ đạm
Về độ đạm, đây là yếu tố hàng đầu quyết định chất lượng cũng như giá trị của dòng sản phẩm truyền thống này. Độ đạm luôn được các nhà sản xuất ưu tiên ghi vào những vị trí bắt mắt nhất trên nhãn. Độ đạm càng cao thì nước mắm càng ngon, càng nhiều chất dinh dưỡng và hạn sử dụng càng lâu. Theo tiêu chuẩn Việt Nam, nước mắm có độ đạm >300N là loại đặc biệt , độ đạm >250N là loại thượng hạng, độ đạm >150N là nước mắm loại 1, độ đạm >100N là nước mắm loại 2.
Tuy nhiên, các loại nước mắm có độ đạm cao thường có mùi đậm đặc hơn, nên nếu không thích mùi nước mắm quá nặng, nên dùng loại có độ đạm vừa phải.
Mùi vị
Mùi vị không chỉ phản ánh chất lượng nước mắm mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng bữa cơm. Thông thường, nước mắm ngon sẽ mang một hương thơm nhẹ, vị đượm ngọt và đậm đà. Vị ngọt này xuất phát từ các axit amin của cá được chiết xuất vào nước mắm, và sẽ không hề giống với độ ngọt của đường hay mì chính. Ngược lại, nếu nước mắm có vị mặn chát và gây khó chịu ngay khi thử, thì đó là loại nước mắm được pha chế lại từ nước muối, màu, hương liệu và một ít nước mắm, có thể gây nguy hiểm cho sức khoẻ vì sử dụng các chất phụ gia không đảm bảo.
Hơn nữa, những sản phẩm đạt chất lượng sẽ được nhà sản xuất "khoe" bằng những con tem, giấy chứng nhận được cấp bởi hiệp hội người tiêu dùng, các đơn vị thẩm định, bộ y tế…
Ngoài ra, người tiêu dùng cũng nên chú ý đến việc bảo quản nước mắm trong quá trình sử dụng:
- Nên mua chai nước mắm có kích cỡ phù hợp với số người ăn trong gia đình, để sau khi khui ra, nên dùng hết trong vòng 1 tháng.
- Nắp chai nước mắm phải luôn được đóng chặt, bảo quản ở nơi thoáng mát.
- Kiểm tra màu sắc và độ lợn cợn của nước mắm thường xuyên, nếu bảo quản không tốt hay sử dụng vượt thời hạn quy định thì nước mắm sẽ đổi màu hoặc xuất hiện "cặn", "kết tủa". Các trường hợp xuất hiện nấm mốc ở miệng chai hay trên bề mặt, cần lọc sạch, nấu sôi lại trước khi dùng.
Nước mắm là loại nước chấm cổ truyền được sử dụng trong bếp ăn của mọi gia đình. Vì vậy, người tiêu dùng nên thận trọng khi lựa chọn nước mắm để có những bữa cơm ngon và đảm bảo an toàn cho sức khỏe của cả gia đình.