Nguyên nhân của bệnh xơ cứng cột bên teo cơ

Tin tổng hợp Báo Doanh nhân Sài Gòn Online cho biết, xơ cột bên teo cơ (ALS) là một bệnh thoái hóa thần kinh với đặc điểm lâm sàng chủ yếu là teo cơ, rung giật các sợi cơ, có thể dẫn đến bại liệt toàn thân. Bệnh thường gặp ở nam giới hơn nữ giới, xuất hiện nhiều nhất ở độ tuổi từ 40 đến 60.

Hiện nay trên khắp thế giới có khoảng 350.000 người mắc bệnh ALS. Khoảng 50% các bệnh nhân chết trong vòng ba năm kể từ khi triệu chứng đầu tiên xuất hiện. Nhà toán học người Anh Stephen Hawking (Trường Đại học Columbus) là một trường hợp hiếm hoi vì có thể sống 47 năm qua từ lúc phát hiện bệnh từ năm 21 tuổi.

TS Brian Dickie, Giám đốc Hiệp hội Người mắc bệnh Thần kinh vận động cho biết chỉ có khoảng 5% người bị chẩn đoán mắc bệnh ALS có thể sống sót được từ 10 năm trở lên. Những năm gần đây, TS Hawking đã bị liệt toàn thân và ông chỉ liên lạc được qua một máy điện tử phân tích tiếng nói điểu khiển bằng các ngón tay.

Bệnh xơ cứng cột bên teo cơ (ALS) là một bệnh thần kinh tiến triển, gây thoái hóa và làm chết dần các tế bào thần kinh vận động. Vì vậy, não và cột sống không thể điều khiển được các cơ tự chủ (vận động theo sự điều khiển của trí óc hay ý muốn).

Nguyên nhân gây bệnh hiện nay vẫn chưa được xác định rõ. Một số trường hợp có xuất hiện bệnh ở nhiều người trong gia đình ở một hay nhiều thế hệ. Các bác sĩ ước tính có từ 5 – 10% trường hợp là do di truyền từ cha hay mẹ.

Ở một số bệnh nhân, xuất hiện sau những yếu tố ngoại sinh như: nhiễm khuẩn, chấn thương, rối loạn chuyển hóa, nhiễm độc kim loại nặng… trong các yếu tố trên, người ta lưu ý nhiều đến viêm não tủy do virut, có trường hợp xơ cột bên teo cơ xuất hiện kèm theo hội chứng Parkinson sau viêm não.

Nhiều trường hợp bệnh xuất hiện và tiến triển nặng dần sau chấn thương cột sống, tủy sống, có thể gặp xơ cột bên teo cơ ở bệnh nhân bị mắc kết hợp các bệnh khác của não tủy như: giang mai tủy sống, xơ não tủy rải rác, u tủy, rỗng tủy…

Triệu chứng của bệnh xơ cứng cột bên teo cơ

Các triệu chứng thường gặp lúc khởi phát bệnh là tay chân yếu dần, nói chuyện không rõ lời hay khó nhai, khó nuốt… Khi bệnh tiến triển, không chỉ tay chân mà nhiều bắp cơ trên toàn cơ thể trở nên yếu và teo đi.

Tay và chân là hai nơi biểu hiện rõ nhất với những cử động vụng về, đi hay chạy bị vấp ngã, yếu liệt. Dần dần, bệnh nhân sẽ không đứng hay đi được nếu không có sự trợ giúp của người khác, không dùng tay thực hiện được các hoạt động bình thường như tắm rửa và thay đồ…

Cùng với những đặc điểm trên, bệnh nhân ALS còn có thể thấy biểu hiện rối loạn tâm thần như thay đổi cảm xúc, dễ khóc, cười vô cớ, trên da hay có cảm giác như nóng rát, kiến bò, có thể đau cơ, chuột rút, căng tức ở các cơ.

Ban đầu, bệnh nhân chỉ khó nuốt với vài loại thức ăn cứng nhưng dần dần người bệnh không thể nuốt cả thức ăn lỏng và nước miếng. Cuối cùng, khi cơ hoành và cơ lồng ngực bị ảnh hưởng, bệnh nhân sẽ khó thở và phải dùng máy thở, dẫn đến tử vong do suy hô hấp hoặc viêm phổi.

Điều đặc biệt là bệnh ALS không làm tổn thương tinh thần, trí óc, trí nhớ và sự nhạy cảm của các giác quan. Bệnh nhân vẫn kiểm soát được các cơ mắt, chức năng tiêu tiểu và cơ vùng sinh dục (vẫn có con sau khi bệnh khởi phát).

Ăn rau giảm bệnh bệnh xơ cứng cột bên teo cơ

Tuổi trẻ Online dẫn tin theo Annals of Neurology, ăn nhiều rau có màu sặc sỡ như đỏ, cam hay vàng sẽ giúp giảm phần nào nguy cơ mắc bệnh xơ cột bên teo cơ, căn bệnh quái ác mà nhà vật lý thiên tài Stephen Hawking đang mắc phải và hiện chưa có biện pháp điều trị hữu hiệu.

Các nhà khoa học thuộc khoa dinh dưỡng Trường y Harvard (Massachusetts, Mỹ) nhận xét chất beta-carotene và lutein có trong các loại rau xanh nói trên đóng vai trò rất quan trọng.

Khảo sát trên hơn 1 triệu người từ nhiều nghiên cứu khác nhau, trong đó có khoảng 1.000 trường hợp mắc bệnh xơ cột bên teo cơ, cho thấy nhóm người ăn nhiều rau thuộc nhóm giàu chất beta-carotene và lutein giảm 25% nguy cơ mắc bệnh xơ cột bên teo cơ so với nhóm người ăn ít chất này.

Thuốc tham khảo: Giảm triệu chứng của viêm khớp gối nhẹ và trung bình.

Thùy Linh