Bệnh ung thư da (UTD) là tình trạng phát triển bất thường của tế bào da, là một dạng ung thư phổ biến nhất hiện nay. Ai cũng có thể bị UTD, nhất là khi mọi người phải sống trong thời tiết ngày càng khắc nghiệt, ánh nắng mặt trời gay gắt, môi trường ô nhiễm và nhiều bức xạ...
Nói chung nguy cơ mắc UTD tăng theo tuổi, nhất là sau 50 tuổi. Cũng có trường hợp ung thư ở người trẻ từ 20-40 tuổi. Các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư da gồm:
Da trắng: Da ít hắc tố (melanin) có khả năng bảo vệ chống tia cực tím thấp. Nếu bạn có mái tóc hoe vàng hoặc đỏ nâu, mắt sáng màu, da dễ bị tàn nhang hoặc dễ sạm nắng, nguy cơ UTD của bạn cao gấp 20-30 lần so với những người có đặc điểm tương ứng sậm màu hơn.
Da mỏng: Da bị mỏng do bỏng hoặc tổn thương bởi các bệnh lý khác, hoặc một số biện pháp điều trị bệnh vẩy nến có thể làm tăng nguy cơ UTD.
Tiền sử da sạm nắng và phơi nắng quá nhiều: Sạm nắng là một hiện tượng tự bảo vệ của da chống lại các tia mặt trời có hại. Người từng bị sạm nắng nặng một hoặc nhiều lần khi còn nhỏ có nguy cơ ung thư da tăng cao lúc trưởng thành. Người tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời, nhất là không dùng kem chống nắng hoặc không mặc quần áo bảo vệ, có nguy cơ cao bị ung thư da.
Nối ruồi: Những người bị loạn sản nơ-vi có nguy cơ cao bị ung thư da. Những nốt ruồi này trông bất thường và lớn hơn những nốt ruồi thông thường. Trường hợp có quá nhiều nốt ruồi có nguy cơ ung thư cao gấp 15-20 lần bình thường.
Các sang thương da tiền ung thư: Mắc một số sang thương da, như chứng dày sừng quang hóa, có thể tăng nguy cơ phát triển ung thư da. Chúng thường là những mảng gồ ghề, có vảy, màu nâu hoặc hồng sậm, thường thấy ở da mặt, cẳng tay, bàn tay của những người có nước da trắng bị sạm nắng thường xuyên.
Môi trường: Tiếp xúc với những nguy hại của môi trường như môi trường hóa chất, thuốc diệt cỏ cũng tăng nguy cơ UTD.
Tiền sử gia đình có người bị ung thư da: Nguy cơ ung thư da của bạn tăng nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột đã bị bệnh này. Bản thân từng bị UTD sẽ có nguy cơ tái phát.
Hệ miễn dịch bị suy yếu: Những bệnh nhân ghép cơ quan phải sử dụng các thuốc ức chế hệ miễn dịch, người mắc bệnh ung thư máu, có nguy cơ cao ung thư da.
Biện pháp phòng ngừa
Tránh làm việc và tiếp xúc ánh nắng mặt trời quá lâu (tia cực tím thường mạnh nhất vào khoảng từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều mỗi ngày). Nên dùng kem chống nắng có chứa các chất ngăn chặn tác hại của tia UVA và UVB trước khi ra ngoài trời nắng. Dùng kem chống nắng cho tất cả những vùng phơi sáng, kể cả môi, 30 phút trước khi ra nắng, rồi thoa lại sau vài giờ. Hạn chế tiếp xúc với các loại hóa chất, tia phóng xạ, chất phóng xạ, môi trường độc hại. Kiểm tra sức khỏe da thường xuyên, phát hiện sớm những vùng da phát triển bất thường, các nốt ruồi thay đổi kích thước, tính chất,... để ngừa ung thư da.
Mời độc giả đón đọc phần 2:"Dấu hiệu nhận biết sớm Ung thư da" vào lúc 8h ngày 10/9/2015
BS. Quang Minh