Tết ý nghĩa

Nhưng những ước mơ chỉ là ước mơ. Những suy nghĩ và dự định cũng chưa chắc đã thực hiện nổi. Anh em chúng tôi, đang cố gắng có một cái Tết sum họp đông đủ tất cả, dù chỉ là một vài tiếng đồng hồ ngắn ngủi.

Nhớ những ngày tháng xưa, còn đùa nhau với những nụ cười thơ dại, không ai nghĩ cuộc đời nhiều ngã rẽ như vậy. Anh em chúng tôi lần lượt xa nhau, í ới gọi ăn tất niên, nhưng không quá nửa số người về tham dự được.

Tuy rằng cuộc sống của chúng tôi không hề thiếu thốn gì cả, có rượu Tây, có bánh ngoại, có những món ngon dâng lên tổ tiên ông bà trước những nén hương thành kính. Cây quất to, cành đào rực rỡ sắc hoa, đã được bầy sẵn trong nhà, chỉ thiếu sự đoàn tụ cuối năm và những ngày Tết sắp đến.

Năm nay, bố mẹ và các bác vẫn tổ chức gói bánh trưng. Những thúng gạo nếp, những chậu đỗ xanh, những miếng thịt lợn tươi ngon đã được bầy biện, sơ chế kĩ lưỡng. Những tầu lá dong xanh mượt được rửa kỹ, rồi buộc vào cột cho róc nước và đẹp lá từ trước tết Táo quân, đã được hạ xuống. Mọi người quây quần mỗi người một việc. Những chiếc chiếu đã được trải sẵn giữa nhà. Những bàn tay khéo léo cắt cuống lá, xếp lá, đùm bánh, buộc lạt… cứ thoắt thoắt.

Lũ chúng con bây giờ lớn lên, chẳng ai bắt kịp được những người đi trước ở khoản ấy. Cứ mầm mò nhìn ngắm, nhưng không tài nào thực hành được. Đúng là chúng con đã quá trú tâm vào công việc bon chen ngoài xã hội, nhiều khi quên mất những giá trị của các công việc trong ngày Tết.

Gói xong, bánh được xếp vào nồi, những viên gạch được làm kiềng để kê nồi bánh. Những ngọn lửa đầu tiên làm mồi cho những que củi, khiến tôi nhớ lại những ngày xưa cũ từ rất lâu, cùng các anh chị trông nồi bánh Tết.  Các cháu lớn lên trong một xã hội hiện đại. Ngày Tết như thế này, phải để cho các cháu gặp nhau, cùng tận hưởng không khí tết quê. Nhưng lác đác chỉ có vài cháu. Việc cho chúng kế tục và trực tiếp tham gia, để hiểu biết những điều đáng quý của ngày tết đem lại, là một vấn đề cần thiết. Chúng phải được tham gia những cái tết cổ truyền “đậm đà bản sắc dân tộc”, mà chính bố mẹ chúng cũng đã từng được tham gia.

Tết không chỉ xoay quanh nồi bánh trưng, mà cây nêu, rồi tục lệ mừng tuổi, chúc tụng nhau…chúng cũng phải được biết tại sao mà có.

Tôi ngạc nhiên, khi một đứa cháu hỏi: “Chú ơi! Tại sao họ nhà ta năm nào cũng phải đi tảo mộ”. Thật sự buồn và tôi cố giải thích cho cháu hiểu về lòng thành kính với người đã khuất, hiếu thảo với cha, mẹ, ông, bà, tổ tiên… Ngày tảo mộ là để dọn dẹp phần mộ, và mời những người đã khuất trong dòng họ về ăn tết với những người đang sống.

Giá như vào dịp cuối năm, và những ngày Tết, mọi người được đoàn tụ đông đủ với nhau thì tốt biết mấy. Sự gặp gỡ, không chỉ để ăn uống, sẻ chia, chúc tụng… Mà gặp gỡ còn để những người mới biết nhau, những người cũ càng gần nhau hơn. Để họ kể cho nhau những câu chuyện đã trải qua, để răn dậy cháu con, để truyền lại những phong tục tốt đẹp cho những lớp kế cận…

Nguyễn Trí Hiếu